SAĞLIK KURUMLARINDA FİNANSAL YÖNETİM

Bir sağlık kurumunun tarafından belirlenen amaç ve hedeflerin önünde o sağlık kurumunu geleceğe bakışı olan vizyonu, arkasında ise varlık sebebi olan misyonu yer almaktadır. Bu nedenle sağlık kurumunun misyonu ve vizyonu kurumun finansal planlamasını doğrudan etkilemektedir. Doğru cevap A'dır.

4. Tekrar Edilmelerine Göre
Bu sınıflamaya göre planlar tek kullanımlı ve sürekli planlar olmak üzere ikiye ayrılırlar.
a. Tek Kullanımlı Planlar: Bu planlar yapılıp sadece bir kez kullanılan planlardır.
Bütçe ve projeler tek kullanımlık planlara örnek olarak verilebilir.
b. Sürekli Planlar: Bu planlar yapıldıktan sonra belli dönemlerde sürekli uygulanan planlardır. Politikalar, ilkeler, standartlar sürekli planlara örnek olarak
verilebilir. Doğru cevap C'dir.

Sağlık kurumu işletme bütçesi aşağıdaki bütçelerden oluşur.
• Sağlık Kurumu Satış Bütçesi
• Sağlık Kurumu Üretim Bütçesi
    • Sağlık Kurumu Direkt İlk Madde ve Malzeme Bütçesi
    • Sağlık Kurumu Direkt İşçilik Bütçesi
    • Sağlık Kurumu Genel Üretim Giderleri Bütçesi
• Sağlık Kurumu Faaliyet Giderleri Bütçesi
• Sağlık Kurumu Yatırım Bütçesi
• Sağlık Kurumu Nakit Bütçesi
• Proforma Gelir Tablosu
• Sağlık Kurumu Proforma Bilançosu

Doğru cevap E'dir.

Direk ilk madde ve malzeme bütçesi hazırlanırken Sosyal Güvenlik Kurumunun ilaç ve tıbbi malzemeye yönelik geri ödeme uygulamalarının dikkate alınmasında yarar bulunmaktadır. Doğru cevap D'dir.

Genel üretim giderleri bütçesi ile sağlık hizmeti için gerekli olan genel madde ve malzemeye ilişkin satın almaların ve stok politikalarının planlanması ve kontrolü sağlanır. Doğru cevap E'dir.

Sağlık kurumu işletme bütçesinin her aşamasında her bir polikliniğin, kliniğin, laboratuvarın, ameliyathanenin, yoğun bakımın …vb tüm birimlerin ayrı ayrı düşünülüp
hesaplamalarının ona göre yapılması gerekmektedir. Sağlık kurumlarında bütçe için temel veri kaynağı kurumun bölümler itibariyle sağlık hizmeti sunacağı hasta sayısıdır. Çünkü diğer faaliyetlerin tamamı hasta sayısına bağlı olarak değişecektir. Örneğin, istihdam edilecek personel sayısı, verilecek laboratuvar hizmetleri, kullanılacak ilaç ve tıbbi malzeme hasta sayısına bağlı olarak değişiklik gösterecektir. Aynı şekilde sağlık kurumun tüketeceği elektrik, su, doğalgaz vb genel üretim malzemesi de hasta sayısına bağlı olarak farklılık gösterecektir. Bu nedenle sağlık hizmeti verilecek hasta sayısının bölümlere göre tahmin edilmesinde gerçekçi davranılarak doğru tahminler yapılması önem arz etmektedir. Hasta sayısının tahmininde yapılacak hata bütçenin tamamını etkileyecektir. Doğru cevap B'dir.

Türkiye’de “Analitik Bütçe Sistemi” (ABS) uygulanmaktadır. Analitik bütçe sınıflandırılması; kurumsal sınıflandırma, fonksiyonel sınıflandırma, finansman tipi sınıflandırma ve ekonomik sınıflandırma olmak üzere dörtlü sınıflandırmadan oluşmaktadır. Bu nedenle genel ve özel bütçeler analitik bütçe sistemine göre hazırlanarak uygulanmaktadır. Sağlık Bakanlığı, üniversiteler ve diğer kamu kurumlarına bağlı sağlık kurumlarının tamamı bu uygulamanın içinde yer almaktadır. Mevcut uygulamada genel ve özel bütçe sistemi beş aşamalı bir süreçten oluşmaktadır. Bu aşamalar;
• Kamu kurumlarının hazırlık aşaması,
• Cumhurbaşkanlığı aşaması,
• Yasama aşaması,
• Uygulama aşaması ve
• Denetlenme aşamasıdır.

Doğru cevap C'dir.

Gerek Sağlık Bakanlığı gerekse üniversitelere bağlı sağlık kurumlarının bütçeleri hazırlanırken,
• Orta vadeli program,
• Orta vadeli malî plan,
• Kendilerinin stratejik planı,
• Bütçe çağrısı ve bütçe hazırlama rehberi ile,
• Yatırım genelgesi ve yatırım programı hazırlama rehberi esas alınır.

Doğru cevap A'dır.

Döner sermaye işletme bütçelerinin hazırlanmasında ve uygulanmasında aşağıdaki
ilkelere uyulması gerekir;
1. Bütçeleri; metin kısmı ile ekli cetvellerden oluşur.
2. Bütçeler, yılı içinde elde edilecek gelirler ile yapılacak giderleri gösterir.
3. Bütçeler, analitik bütçe sınıflandırmasına uygun olarak hazırlanır.
4. Bütçeyle verilen harcama yetkisi, mevzuatla düzenlenen görev ve hizmetlerin yerine getirilmesi amacıyla kullanılır.
5. Bütçeler, izleyen iki yılın bütçe tahminleriyle birlikte hazırlanır.
6. Tüm gelir ve giderler gayri safi olarak gösterilir.
7. Belirli gelirlerin belirli giderlere tahsis edilmemesi esastır.
8. Giderlerin, önceki yıldan gelen ve finansman cetvelinde gösterilen tutar ile yılı gelirlerinin toplamını aşmaması gerekir.
9. Bütçeler, ait olduğu yıl başlamadan önce onaylanır.

Doğru cevap D'dir.

Geçici bütçe ödenekleri, bir önceki yıl bütçe başlangıç ödeneklerinin belirli bir oranı esas alınarak belirlenir. Geçici bütçe uygulaması altı ayı geçemez.

İlgili olduğu mali yılın sonundan başlayarak beş yıl içinde alacaklıları tarafından geçerli bir mazerete dayanmaksızın, yazılı talep edilmediğinden veya belgeleri verilmediğinden dolayı ödenemeyen borçlar zamanaşımına uğrayarak sağlık kurumu lehine düşer.

Sağlık kurumlarında harcama yapılabilmesi için merkez teşkilatı harcama yetkililerinin Ödenek Gönderme Belgesi düzenleyerek sağlık kurumlarına ödenek göndermesi gerekmektedir.

Analitik bütçe sınıflandırılması; kurumsal sınıflandırma, fonksiyonel sınıflandırma, finansman tipi sınıflandırma ve ekonomik sınıflandırma olmak üzere dörtlü sınıflandırmadan oluşmaktadır.

Genel ve özel bütçeler gelecek yılı ve izleyen iki yılı kapsayacak şekilde üç yıllık olarak hazırlanmaktadır.

Başta Sağlık Bakanlığı olmak üzere diğer bakanlıklara ait sağlık kurumlarının tamamı genel bütçe kapsamındadır. Bu kapsamda Sağlık Bakanlığına bağlı devlet hastaneleri ile Milli Savunma Bakanlığına bağlı askeri hastaneler genel bütçeli hastanelerdir.

Sağlık kurumunun gelecekteki belli bir dönemi (genellikle 1 yıl) için, kurumunun amaçlarına, hedeflerine ve politikalarına uygun olarak, sağlık kurumu yönetimi tarafından hazırlanan gelecek dönem faaliyetlerini ve sonuçlarını parasal ve sayısal olarak ifade eden belgelere işletme bütçesi denir.

Sağlık Bakanlığı ve Milli Savunma Bakanlığına bağlı sağlık kurumlarında genel bütçe uygulanırken üniversitelere ait sağlık kurumlarında özel bütçe uygulanmaktadır.

Planlama yönetimin ilk fonksiyonu olup geleceği tahmin etmek ve geleceğe yönelik kararlar almaktır.