SAĞLIK KURUMLARINDA FİNANSAL YÖNETİM - Deneme Sınavı - 8

Kapsamı ve türü ne olursa olsun iyi bir planın aşağıdaki özelliklere sahip olmasında planın başarısı açısından önem bulunmaktadır. a. Açık, ulaşılabilir bir amaca sahip olmalıdır. b. Kurumun iç ve dış şartlarına uyum sağlamalı, esnek olmalı. c. Planlama ve uygulama optimal maliyet gerektirmeli. d. Optimal bir zaman süresini kapsamalı. e. Yeni yetki, mevki, araç-gereç gerektirmeden mümkün ölçüde eldeki mevcutlardan yararlanmalı. Doğru seçenek B'dir.

Yatırım politikasında amaç “firmanın kaynakları hangi varlıklara, hangi şartlarda yatırılmalıdır ki firmanın değeri maksimum olsun” sorusuna cevap aranmaktadır. Yatırım politikasında esas, duran varlıklara yapılacak olan yatırımlardır. II. maddede yer alan tanımın karşılığı ise "Finansal Yönetim"dir. Doğru seçenek B'dir.

Tıpta uzmanlık dallarının artarak hızla gelişmesi, teşhis ve tedaviye temel teşkil eden laboratuvarların ve görüntüleme teknolojisinin gelişmesi ile hastane sayısı artmış ve sunulan hizmetin yelpazesi çok genişlemiştir. Bu durum sağlık kurumlarını farklı pazarlarda hizmet sunmaya zorlamıştır. Sağlık kurumları farklı şehirlerde ve farklı ülkelerde hizmet sunmaya başlamışlardır.

Bir ülkede fon kullananlar ile fon arz edenler arasında fon alımlarını düzenleyen kurumlar, akımı sağlayan araçlar ile bunları düzenleyen hukuki ve idari kurallardan oluşan yapıya finansal piyasa denilmektedir. Finansal piyasa beş temel kısımdan oluşmaktadır: Fon arz edenler (tasarruf sahipleri), fon talep edenler (yatırımcılar ya da yatırımcı kuruluşlar), yatırım ve finansman araçları, yardımcı (Aracı) kuruluşlar, hukuki ve idari düzen.

Kapsamına göre planlar genel planlar ve özel planlar olmak üzere iki başlık altında incelenmektedir. Genel Planlar: Bir kurumun tamamını kapsayan planlara genel planlar denilir. Bir sağlık kurumunun elektrik, su ya da ısınma sisteminin tamamının değiştirilmesine yönelik olarak hazırlanan planlar genel planlara örnek olarak verilebilir. Özel Planlar: Bir kurumun tamamını değil sadece bir bölümünü kapsayan planlara özel plan denilir. Bir sağlık kurumunun ameliyathanesine, yoğun bakımına ya da acil servisine yönelik olarak hazırlanan planlar özel planlara örnek olarak verilebilir.

Türkiye’de sağlık kurumlarında uygulanan bütçeler sağlık kurumunun mülkiyetine göre farklılık göstermektedir. Özel sağlık kurumlarında işletme bütçesi yapılmakta ve uygulanmaktadır. Devlete ait sağlık kurumlarında ise farklı bütçeler uygulanmaktadır. Sağlık Bakanlığı ve Milli Savunma Bakanlığına bağlı sağlık kurumlarında genel bütçe uygulanırken üniversitelere ait sağlık kurumlarında özel bütçe uygulanmaktadır.

Sağlık kurumunun bulunduracağı nakit tutarını;
• Sağlık kurumunun büyüklüğü
• Sağlık kurumu organizasyonunun merkezîleşmiş ya da merkezîleşmemiş olması
• Sağlık kurumu hizmetlerinin genel yapısı
• Sağlık kurumunun bütçeleme çeşidi
• Muhasebe ve denetim fonksiyonunun yapısı etkilemektedir.

Maddi duran varlıklar başta olmak üzere duran varlıkların tamamı sağlık hizmeti üretiminde girdi olarak kullanılmakta ve hizmet üretim sürecini doğrudan etkilemektedir. Sağlık kurumunun hangi uzmanlık alanlarında, ne kadar poliklinik hastasına ve yatan hastaya hizmet verebileceği, ne kadar ameliyat yapabileceği, hangi düzeyde kaç yoğun bakım hastasına hizmet verebileceği, hangi radyolojik görüntüleri çekebileceği, hangi laboratuvar tetkiklerini yapabileceğine ilişkin kararlar maddi duran varlık yatırımlarının sonucunda ortaya çıkacaktır.

Sağlık alanında kullanılan teknolojiler hızlı bir gelişim göstermektedir. Bu gelişimin bir sonucu olarak, yeni teknoloji ürünü olan makine - teçhizat ve donanım ile sağlık hizmetlerini daha düşük maliyet ile üretme imkânı bulunmaktadır. Bu tür yatırımlar teknolojik gelişmelerden yararlanarak daha düşük maliyet ile sağlık hizmeti üretmeye yönelik yatırımlardır.

İlk aşamada, sermaye bütçelemesine konu olan yatırım projesinin niteliği belirlenmelidir. Diğer bir ifadeyle yatırım kararına esas teşkil edecek projenin “bağımsız” nitelikte bir proje mi, yoksa “bağlantılı” nitelikte bir proje mi olduğuna karar verilmelidir.

Yıllık net karın yatırım tutarına bölünmesi ile hesaplanan bir yöntemdir. Bu yöntem iki şekilde uygulanabilmektedir. Bunlardan birincisi yatırımın sağlayabileceği en yüksek yıllık karın yatırım tutarına bölünmesi şeklinde hesaplanmaktadır.

Yöntemin bir takım sakıncaları bulunmaktadır. Yatırımın geri ödeme döneminden sonra sağlayacağı net nakit girişlerinin hiç bir önemi olmaması, paranın zaman değerini göz önüne almaması ve proje riskini, proje geri ödeme süresinin bir fonksiyonu olarak ele alması yöntemin sakıncaları arasında sayılmaktadır.

Riskli yatırımların değerlendirilmesinde çok kullanılan bir yöntemdir. Seçenek sayısının fazla olduğu veya ardışık aşamalarda karar almanın söz konusu olduğu problemlerin analizi, modellerin kurulması ve çözümlenmesinin gerektiği durumlarda; karar ağacı analizi kullanılabilir. Birden çok olayı ve birden çok karar alma aşamasını kapsayan karar alma problemlerinde kullanılan ve bu problemleri oluşturan öğeleri karar ağacı yardımıyla ifade eden şematik bir analiz tekniğidir.

Finansal kiralama işlemi, tarafları olan kiracı, kiralayan ve satıcı arasındaki süreci kapsar. Bu sürecin ikinci basamağında leasing kuruluşu sağlık kurumuna değil, sağlık kurumu leasing kuruluşuna başvurur.

Kiralama işleminin, finansal kiralama olarak sayılacağı durumlar Türkiye Muhasebe Standartları’nın 17. Standardı olan Kiralama İşlemleri Standartında (TMS 17’de) açıklanmıştır.

Dönen varlık yatırımları uzun sürede gerçekleşmektedir. Buna karşılık duran varlık yatırımlarında sonuç kısa sürelerde alınabilmektedir. Bu karşılaştırma tam tersi olmalıdır. Yani duran varlık ile dönen varlık yer değiştirmelidir.

Bir sağlık kurumunda giderleri artırmak istenmeyen bir durumdur. Dolayısıyla giderleri artırmak için yatırım yapılmaz.

Sağlık kurumunun bakım ve onarımı ile ilgili yatırımlar aşağıda belirtilmiştir:
• Sağlık kurumunun elektrik sisteminin, ısınma sisteminin, su sisteminin vb. yenilenmesi,
• Sağlık kurumunun bilgi işlem sisteminin yenilenmesi,
• Sağlık kurumunun çatısı ve zemininin yenilenmesi,
• Radyolojide eskiyen radyoloji cihazları yerine yeni dijital radyoloji cihazları alınması,
• Ameliyathanedeki iki kollu tavan lambası yerine dört kollu tavan lambası alınması,
• Hasta odalarındaki hasta karyolası ve yataklarının değişmesi gibi yatırımlardır. Bu yatırımlara aynı zamanda yenileme ya da modernizasyon yatırımları da denilmektedir.

İlk aşamada, sermaye bütçelemesine konu olan yatırım projesinin niteliği belirlenmelidir. Diğer seçenekler daha sonraki aşamalarda yapılacakları ifade etmektedir.

Geri ödeme süreci yöntemi belirlilik şartları altındaki sermaye bütçelemesi yöntemlerinden biridir. Diğer seçenekler, belirsizlik şartları altındaki sermaye bütçelemesi yöntemlerindendir.