SAĞLIK KURUMLARINDA FİNANSAL YÖNETİM - Deneme Sınavı - 7

Yıllık net karın yatırım tutarına bölünmesiyle hesaplanan yöntem, Yatırımın ortalama karşılığı yöntemidir.

Geri ödeme süresi yöntemi, yapılan bir yatırımın kendini ne kadar sürede geri ödeyeceğini gösteren bir yöntemdir. Bu Yöntem, kolay ve basit olması sebebiyle özellikle nakit sıkıntısı içinde olan kurumlar tarafından tercih edilmektedir.

Sağlık kurumunun sermaye yapısından kaynaklanan finansal risk, yönetim yapısından kaynaklanan yönetim riski, faaliyet konusundan kaynaklanan faaliyet riski, enflasyondan kaynaklanan enflasyon riski ve faaliyet gösterdiği pazardaki değişikliklerden kaynaklanan pazar riski olabilmektedir. Sermaye bütçelemesi yapılırken sağlık kurumu finansal yöneticilerinin bu riskleri dikkate alarak karar vermeleri gerekmektedir.

Riskli yatırımların değerlendirilmesinde çok kullanılan, seçenek sayısının fazla olduğu veya ardışık aşamalarda karar almanın söz konusu olduğu problemlerin analizi, modellerin kurulması ve çözümlenmesinin gerektiği durumlarda; karar ağacı analizi kullanılabilir.

Kiralama işleminin, finansal kiralama sayılacağı durumlar aşağıda belirtilmiştir:
• Kiralanan varlığın mülkiyeti, kiralama işleminin sonunda kiracıya devrediliyorsa,
• Kira sözleşmesi, kiracıya varlığı gerçeğe uygun değerinin oldukça altında bir fiyatla satın alma seçeneği sunuyorsa,
• Kira süresi varlığın faydalı ömrünün büyük bir bölümünü kapsıyorsa,
• Kiralama işleminin başlangıcında, minimum kira ödemelerinin bugünkü değeri özde, varlığın gerçeğe uygun değerini oluşturuyorsa,
• Finansal kiralamaya konu olan varlığın, herhangi bir önemli değişiklik yapmaya gerek duyulmadan yalnızca kiracı tarafından kullanılma özelliği varsa,
• Finansal kiralama sözleşmesinin kiracı tarafından feshi durumunda, kiralayanın bu işlemden doğan zararları kiracı tarafından üstleniliyorsa,
• Finansal kiralama konusu varlığın hurda değeri, gerçeğe uygun değerindeki değişikliklerden dolayı kiracının kar ve zararları kira tespitlerinde dikkate alınıyorsa,
• Kira tutarları, piyasada oluşan kira tutarlarının önemli ölçüde altında olduğu durumlarda da, kiracının kira dönemini ikinci kez devam ettirme olanağı varsa, kiralama işlemi finansal kiralama olarak sayılmaktadır.

Sağlık kurumlarında duran varlıklara yapılan yatırımlar ile dönen varlıklara yapılan yatırımlar arasındaki farklar şu şekilde açıklanabilir:
• Sağlık kurumlarının duran varlık yatırımları dönen varlık yatırımlarından daha pahalı olup büyük bedellere mal olmaktadır.
• Duran varlık yatırımları birbiriyle bağlantılı olup genellikle bir bütünlük arz ederken, dönen varlık yatırımları daha çok bölünebilir niteliktedir.
• Duran varlık yatırımları uzun sürede gerçekleşmektedir. Bu yatırımlardan sonuç alınması da uzun zaman gerektirmekte olup, yatırımlar ile ilgili olası hatalar kısa vadede düzeltilememekte ve düzeltme maliyeti de çok yüksek olmaktadır.
• Duran varlık yatırımlarından gelir elde edilmesi genellikle bir yıldan daha uzun süreyi kapsamakta ve yıllara yayılmaktadır.
• Duran varlık yatırımları, sağlık kurumunun kapasite artırma ve yeni alanlara yatırım yapılması konularını kapsadığında, sağlık kurumlarının risk derecesini önemli ölçüde etkilemektedir.

Sağlık kurumlarında olabilecek duran varlık yatırım türleri: Pazar Genişletmeye veya Hizmet Çeşitlendirmeye Yönelik Yatırımlar, Sağlık Kurumunun Bakım ve Onarımı ile İlgili Yatırımlar, Maliyet Tasarrufu Sağlamaya Yönelik Yatırımlar, Diğer Yatırımlardır.

Sermaye bütçelemesi, yatırım projelerinin analiz sürecini ve projelerin yatırım bütçesi içerisinde yer alıp almaması kararlarını kapsamaktadır.

Geri ödeme süresi yöntemi, yapılan bir yatırımın kendini ne kadar sürede geri ödeyeceğini gösteren bir yöntemdir. Bu yöntemde, projenin sağladığı nakit girişlerinin, projenin gerektirdiği nakit çıkışlarını kaç dönem içerisinde ödediği hesaplanır.

Geri ödeme süresi yönteminin, paranın zaman değerini dikkate almayan eksik yönünü ortadan kaldırmak için geliştirilmiş bir yöntemdir. İskonto edilmiş geri ödeme süresi, paranın zaman değeri göz önüne alınarak iskonto edilmiş nakit akımlarının, yatırımın maliyetini karşıladığı yıl sayısını ifade eder.

Bir yatırımın net bugünkü değeri, yatırımın ekonomik ömrü boyunca elde edeceği nakit girişlerinin bugünkü değeri ile yatırım tutarı arasındaki farka eşittir. Diğer bir ifadeyle yatırımın sağlayacağı nakit girişlerinin bugünkü değeri toplamı ile yatırımın maliyeti arasındaki farktır. Nakit girişlerinin değeri iskonto faktörü kullanılarak bugünkü değere indirgenir.

İç verimlilik oranı, yatırımın ekonomik ömrü boyunca elde edeceği nakit akışlarının bugünkü değerini, başlangıçtaki yatırım tutarına eşitleyen iskonto oranıdır. Bir başka ifadeyle net bugünkü değeri sıfıra eşitleyen iskonto oranıdır.

Sermaye bütçelemesinde riskin ayarlanmasında temelde iki yöntem kullanılmaktadır. Bunlar; riske göre düzeltilmiş iskonto oranı yöntemi ve belirlilik eşiti yöntemidir. Bu yöntemlerin yanı sıra risklerin analiz edilmesinde duyarlılık analizi, senaryo analizi, Monte Carlo simülasyonu ve karar ağacı analizi kullanılmaktadır.

Monte Carlo Simülasyonu, Riskli yatırım projelerinin değerlendirilmesi amacıyla David Hertz tarafından geliştirilmiş bir yöntemdir. Duyarlılık analizi ve olasılık analizini birleştiren bu yöntem, günümüzde en yaygın kullanılan yöntemlerden birisidir.

Finansal kiralama işleminde; kiracı (yatırımcı/sağlık kurumu), kiralayan (leasing kuruluşu) ve satıcı olmak üzere üç taraf bulunmaktadır.

Dönen varlıklar sağlık kurumunun bir faaliyet dönemi içinde (genellikle bir yıl) nakde çevirebildiği varlıklardan oluşmaktadır. Yani kısa vadeli yabancı kaynaklar sağlık kurumları tarafından ilaç, tıbbi malzeme ve benzeri varlıkların alımı için kullanılmalıdır.

Sağlık kurumları finansal yöneticilerinin bu konuda vermeleri gereken önemli kararlardan biri kısa vadeli yabancı kaynak maliyetinin ne kadar olacağıdır. Karar verilirken ilgili bütün faktörlerin dikkate alınmasında yarar bulunmaktadır. Bunlar;
• Sağlık kurumunun varlıklarının yapısı
• Dönemsel değişmeler hakkındaki tahminler
• Kısa vadeli yabancı kaynakların maliyeti
• Likidite ile ilgili riskler
• Ekonomik konjonktür
• Kısa vadeli yabancı kaynakların konsolide edilebilme koşulu.

Sağlık kurumları tarafından sıklıkla başvurulan satıcı kredilerinin, diğer yabancı finansman kaynaklarına kıyasla; sağlanmasının kolay olması, esnek olması, formalitesinin azlığı, iyi planlandığı takdirde maliyetinin düşük olması, yenileme ve vade uzatımının daha kolay olması gibi olumlu yönleri bulunmaktadır.

Finansman bonoları alternatif yöntemlere kıyasla daha ucuz maliyette fon sağlama imkanı yaratabilir. Ayrıca işlem prosedürünün diğer yöntemlere göre daha kısa olması, belirli bir limite tabi bulunmaması, bonoların para piyasasında işlem görmesinin sağlık kurumuna itibar sağlaması gibi nedenlerle tercih edilmektedir.

Yabancı kaynağın sağlık kurumuna maliyeti özellikle sabit faiz ile borçlandığında belirli ve sınırlı olması uzun vadeli finansman kaynaklarının avantajlarından biridir.