SAĞLIK KURUMLARINDA FİNANSAL YÖNETİM - Deneme Sınavı - 24

Finansal kiralama işlemi, tarafları olan kiracı, kiralayan ve satıcı arasındaki süreci kapsar. Bu süreç aşağıdaki gibi gerçekleşir.

Kiralama işleminin, finansal kiralama olarak sayılacağı durumlar Türkiye Muhasebe Standartları’nın 17. Standardı olan Kiralama İşlemleri Standartında (TMS 17’de) açıklan- mıştır. Standartta, aşağıdaki durumlarda, kiralama işleminin finansal kiralama sayılacağı belirtilmiştir.

Finansal kiralamanın sağlık kurumlarına sağladığı yararların yanı sıra bir takım sakıncaları da söz konusudur. Bunlar aşağıda belirtilmiştir.

• Satın alma alternatifinde hızlandırılmış amortisman yöntemi uygulanarak vergi tasarrufu sağlanırken; finansal kiralama işlemlerinde kira ödemeleri gider olarak kabul edilir.
• Kiralama konusu varlıkların ekonomik mülkiyeti kiracıda, hukuki mülkiyeti kira- layanda olduğu için bu varlıklar sağlık kurumları tarafından teminat gösterilemez.
• Finansal kiralamanın aşırı şekilde kullanılması, sağlık kurumlarının borcunun ağırlığını artırmakta ve finansal yapı bozukluklarına neden olmaktadır.
• Döviz üzerinden yapılan sözleşmelerde döviz kuru riski, ulusal para üzerinden ya- pılan sözleşmelerde ise enflasyon riski, sağlık kurumlarının üzerinde kalmaktadır.
• Kiralama konusu varlık üzerinde sağlık kurumunun tam bir kullanım serbestliği yoktur. Sağlık kurumu, varlık üzerinde bir farklılık oluşturmak istediğinde kirala- yanın iznini almak durumundadır.
• Finansal Kiralama Kanunu’na göre yatırım indirimi ve diğer teşvik uygulamaların- dan kiralayan yararlanmaktadır. Dolayısıyla kiracı konumundaki sağlık kurumları, finansal kiralama işlemi yaparak, yatırım indiriminden ve sağlayacağı vergi tasar- rufundan yoksun kalır

Maliyet muhasebesi, işletmelerin mal veya hizmet üretim faaliyetleri ile ilgili finansal bilgileri, mal veya hizmet üretim maliyetlerinin belirlenmesi için kendine özgü teknikler ile kaydeden ve raporlayan bir finansal bilgi sistemidir. Maliyet Muhasebesinin başlıca amaçları; birim maliyetleri tespit etmek, işletme faaliyetlerinde kontrole yardımcı olmak, planlamaya yardımcı olmak ve karar almaya yardımcı olmak şeklinde özetlenebilir.

D seçeneği Sağlık yönetim muhasebesinin alt sistemidir.

Sağlık Kurumu Maliyet Analizleri
Sağlık kurumunun maliyet muhasebesi sistemi içerisinde değerlendirilen maliyet verilerinden yararlanarak, gerçekleşen hizmet maliyetlerinin değerlendirmesini yapan ve bu değerlendirmeler sonucunda sağlık kurumu yöneticilerinin alacakları finansal kararlara ışık tutmaya çalışan yönetim muhasebesi alt sistemidir. Hizmet maliyetlerine ilişkin değerlendirmeler, hem sağlık kurumu genelinde hem de birimlere göre yapılmalıdır.

Devlet Organlarına Göre Sınıflandırma
Devlet organlarına göre denetimi; yasama (siyasi) denetimi, yönetsel (yürütme) denetimi, yargı denetimi ve yasama adına denetim olmak üzere dört başlık altında toplanmaktadır.

Uygunluk Denetimi: Örgütün mali işlem ve faaliyetlerinin, kurallara veya mevzuata uygunluğunu belirlemek amacıyla yapılan denetimdir.

Ekonomik (Bütünleşik) Denetim: Finansal, uygunluk ve performans denetimlerinin birlikte yürütüldüğü ve raporlandığı bir denetim türüdür.

Asit-Test Oranı (ATO): Sağlık kurumunun hazır değerleri ve süratle paraya çevirebilecekleri değerleri ile kısa vadeli yabancı kaynaklarının ödeme gücünü ortaya koyan bir orandır. Özellikle stokların satılamaması gibi olağanüstü durumlarla karşılaşıldığında kısa vadeli yabancı kaynakları ödeme gücünü ölçmeye yaramaktadır. Oranın gelişmiş ülkelerde 1, gelişmekte olan ülkelerde 0,65-0,80 arasında olması olumlu olarak değerlendirilmektedir. Oranın yüksek olması kısa vadeli borçlarını ödeme yeteneğinin yüksek olması anlamına gelir. Asit-test oranı aşağıdaki formül ile hesaplanmaktadır.

Borçlanma (Finansal Kaldıraç) Oranı (BO): Sağlık kurumunun sahip olduğu
varlıkların ne kadarının yabancı kaynaklarla(kısa ve uzun vadeli kaynaklar) finanse edildiğini gösteren orandır. Oranın yüksek olması, sağlık kurumunun borç
yükü altında olduğu ve borçlarını düzenli olarak ödeyemeyeceği ve mali olarak zor durumda kalma olasılığının yüksek olduğunu gösterir.

Alacakların Ortalama Tahsil Süresi (AOTS): Ticari alacakların tahsil edilmesi tüm kurumlar için olduğu gibi sağlık kurumları için de önem arz etmektedir. Sağlık kurumunun sağlık hizmeti sunumu karşılığında oluşan ticari alacaklarını faaliyet dönemi içerisinde ortalama kaç günde tahsil edebildiğini gösteren orandır.

Satışlara Göre Kârlılığı Gösteren Oranlar: Bir sağlık kurumunu gelir tablosu faaliyet sonuçlarını tutar olarak verir. Gelir tablosundaki faaliyet sonuçları brüt satış kârı, faaliyet kârı ve net kâr olarak ortaya çıkmaktadırlar. Bir dönemin satışlarının bütün bu kârları sağlayacak büyüklükte olması arzulanır. Bu nedenle söz konusu kârlar ile satışlar arasında bağlantı kurularak satışların kârlılık oranları hesaplanır. Oranların genel kabul görmüş değerleri bulunmamaktadır. Sağlık sektörü ortalaması, diğer sağlık kurumlarının oranları ve kurumun geçmiş yıllar oranları ile karşılaştırılarak yorumlanırlar. Genel olarak oranların yüksek olması kârlılığın yükselmesi nedeniyle olumlu, düşüklüğü de kârlılığın azalması nedeniyle olumsuz olarak değerlendirilir.

Sağlık kurumunun pazarlama faaliyetleri için gerekli çalışmaların yapılması sağlık kurumlarında maddi duran yatırım örneği olamaz.

Sağlık kurumlarında duran varlık yatırımlarıyla ilgili özellikler:Duran varlık yatırımları dönen varlık yatırımlarından daha pahalı olup büyük bedellere mal olmaktadır. Duran varlık yatırımları birbiriyle bağlantılı olup genellikle bir bütünlük arz eder. Duran varlık yatırımlarından sonuç alınması da uzun zaman gerektirmekte olup, yatırımlar ile ilgili olası hatalar kısa vadede düzeltilememekte ve düzeltme maliyeti de çok yüksek olmaktadır.

Dönen varlık yatırımlarından genellikle bir yıl içinde ya da daha kısa sürede gelir elde edilmektedir.

Sağlık kurumlarında maddi duran varlık yatırım türleri: Pazar Genişletmeye veya Hizmet Çeşitlendirmeye Yönelik Yatırımlar, Sağlık Kurumunun Bakım ve Onarımı ile İlgili Yatırımlar ve Maliyet Tasarrufu Sağlamaya Yönelik Yatırımlar'dır.

"Sağlık kurumunun elektrik sisteminin, ısınma sisteminin, su sisteminin vb. yenilenmesi" Sağlık Kurumunun Bakım ve Onarımı ile İlgili Yatırımlardandır.

Bir projenin ekonomik ömrü boyunca sağlayacağı nakit girişlerinin, yatırım tutarının bugünkü değerinin yüzde kaçı olduğunu ifade eden değer karlılık endeksidir.

Geri Ödeme Süresi Yöntemi belirsizlik şartları altında sermaye bütçelemesi yöntemlerinden değildir.