SAĞLIK KURUMLARI YÖNETİMİ II

İç hastalıkları, hastanelerde en sık rastlanan servislerden biridir. Cerrahi hastalıklar dışında kalan çok geniş bir hastalık grubunun tedavisi ile ilgilenen bir bölümdür. Çocukluk çağını aşmış bireylerin iç organ sistemleri ile ilgili incelemeleri yapar. Bu sisteme ait organların fonksiyon bozukluklarıyla ilgili teşhis ve tedavi hizmetini verir.

Spesifik veya patojen bir mikroorganizmanın herhangi bir yoldan insan vücuduna girerek yaptığı genel veya lokal yerleşme sonucunda, kendileri veya toksinleri ile oluşturdukları patolojik belirtilerle tanımlanan ve özel şartlarda insandan insana bulaşabilen hastalık grubuna enfeksiyon (intani – bulaşıcı) hastalıkları adı verilir. Enfeksiyon hastalıkları, eski adıyla intaniye, mikroorganizmaların neden olduğu hastalıkların tanı ve tedavisi ile uğraşan uzmanlık alanıdır. İlgilendiği başlıca hastalık grupları; Virus, (kızamık, kızamıkçık, riketsiya hastalıkları (küçük pleomorfik yani bir çok değişik şekiller arz eden paraziter mikroorganizmalar), bakteri (tifo, basili dizanteri, kolera ve veba gibi), mantar hastalıkları parazit hastalıklarıdır.

Nöroloji uzmanlarının yan dal eğitimi yapabilecekleri alanlar  Algoloji ve Yoğun Bakımdır.

Beyin ve sinir cerrahisinin  ilgilendiği bazı hastalıklar ve yapılan ameliyatlar: Kafa travmaları, beyin tümör ve kistleri, omurilik tümör ve kistleri, hidrosefali, beyin biyopsisi, beyin apsesi drenajı, hipofiz ameliyatları, epileptik cerrahi, hidrosefali ameliyatı, kranioplasti (kafatasına uygulanan plastik ameliyat), laminektomi (omurlar arasına yapılan ameliyat), lomber disk cerrahisi, parkinsonizm cerrahisi, sinir tamiri, nörektomi (sinir ameliyatı) ve rizotomy (spinal sinir kökü ameliyatı) gibi hastalık ve işlemlerdir.

Kardiyoloji kalp ve damarlara ait bozuklukların teşhis ve tedâvisi ile uğraşır.

Göğüs hastalıkları, solunum sisteminin dahili hastalıkları ile ilgilenen tıp dalıdır.

Nöroloji; beyin ve sinir hastalığı demektir.

Radyasyon onkolojisi, kanserin radyoterapi yöntemleriyle tedavi edilmesi ile ilgilenen tıpta uzmanlık dalıdır. 

Üroloji bayanlarda üriner sistem, erkeklerde ürogenital sistem hastalıkları ile ilgilenen tıpta uzmanlık dalıdır.

Endodonti, diş pulpasına kadar ilerlemiş problemler ile ilgilenen diş hekimliği dalıdır.
Pulpa dişin merkezinde ve her diş kökünün kanallarında yer almaktadır. Dişi besleyen bağlayıcı doku, kan damarları ve sinirlerden oluşur. Diş oluştuktan sonra pulpa, pulpa odasından ve kök kanallarından güvenli bir şekilde alınabilir. Endodontik tedavi de kanal tedavisi olarak bilinen pulpanın yerinden alınması işlemidir.

Türkiye’de mevcut mevzuat ve düzenlemelere göre eğitim hastanelerinde ayrıca baştabiple birlikte genel dal yataklı tedavi kurumlarında 5, özel dal tedavi kurumları ile yataksız kurumlarda 3 şeften oluşan Eğitim Planlama ve Koordinasyon Kurulu kurulur. Kurum amiri kurulun başkanıdır.

Başhemşirenin görevlerinden bazıları şunlardır;

Hemşirelik hizmetleri ile ilgili tüm kayıt sistemlerinin ve formların geliştirilmesini ve düzenli olarak kullanılmasını sağlar.

Hemşirelerin mesleki gelişimleri için sürekli eğitimlerini destekler.

Hastane ve sağlık kurumlarının ilgili yöneticileriyle işbirliği yapar.

Hemşirelerin bilgi ve deneyimlerini göz önünde bulundurarak görev dağılımlarının ve çalışma çizelgelerinin yapılmasını, izlenmesini sağlar ve onaylar.

Sorumlu hemşire yatan hasta üniteleri/klinikleri, yoğun bakım üniteleri, ayaktan tanı ve tedavi birimleri, acil, evde bakım gibi alanlarda hemşirelik hizmetlerinin yerine getirilmesinde başhemşireye karşı sorumludur.  Kendisine bağlı hemşirelerin özlük işleri ve hakları ile ilgili konularda servis/ünite içinde gerekli düzenlemeleri sağlamak da, sorumlu hemşirenin görevleri arasındadır.

Tıbbi personel ve hastane yönetimi arasındaki ilişki çoğu zaman bürokratiktir.

Tıbbi personel uzmanlaşma ve mesleki güçlerini kullanarak, hastane yönetimine yön veren karar verici ve politikacılara erişebilir.

Hastane yönetiminin de üstünde olan üst düzey kurul ve yöneticiler hastanede görev yapmakta olan tıbbi personelin görüşlerini bilmek ister.

Komiteler, hastane yönetimi ve tıbbi personel arasındaki iletişimi sağlamada kritik bir rol üstlenir.

Poliklinik Hizmetleri
Hasta, hastaneye yatırılmadan birinci basamak sağlık hizmetlerinin verilmekte olduğu
kurumlarda ihtiyaç duyduğu hizmeti alarak sağlığına kavuşabilir. Birinci basamak sağlık
hizmetlerinin sunulduğu alternatif sağlık kurumları vardır. Bunlar; aile hekimliği merkezleri, özel muayenehaneler, tıp merkezleri ve özel veya kamu hastanelerinin poliklinik birimleridir. İşte hastaların yatırılmadan ihtiyaç duydukları sağlık hizmetlerinin sunuldukları yerlere poliklinik adı verilmektedir. Poliklinikler, ayaktan muayene, tetkik, teşhis ve tedavi hizmetlerinin yapıldığı hastaların yataklı tedavi kurumlarında ilk müracaat üniteleridir. Poliklinik muayenelerinde gizlilik prensiblerine uymak son derece önemlidir. Poliklinik odalarının önünde çoğu zaman fazla sayıda hasta ve hasta yakının bekliyor olmaları ve muayene odalarına izin bile almadan girebilmeleri nedeni ile sağlık hizmeti sunucularının muayene esnasında yaptıkları işlerin aksamasına neden olmakla birlikte muayene odasında hizmeti almakta olan hastaların mahremiyet hakları da zedelenmektedir. Ayrıca hastalar çok farklı inanç ve değerlere sahip olabilirler. Bunun için polikliniklerde görevli sağlık çalışanlarının, halkın gelenek ve ahlak kurallarına saygı göstermeleri gerekir. Hastaların teker teker muayene edilmeleri esastır. Muayene esnasında poliklinik odasında, sağlık personelinden başka kimsenin bulunmaması gerekir. Sağlık Bakanlığı tarafından yapılan düzenlemelerde, yataklı tedavi kurumlarında
mevcut her klinisyen uzmanın poliklinik hizmeti vermesine yönelik düzenleme yapılarak
hastaların hekim seçmesine imkan sağlanmıştır.

Poliklinik Hizmetleri ve Personeli
Bir hastanenin şöhreti, büyük ölçüde polikliniklerde sunulan hizmetin kalitesine bağlıdır. Bu sebeple poliklinikte çalışan doktorların tecrübeli ve iyi kaliteli olması gerekir. Polikliniklerde rastlanan ilginç ve komplike vakalara, laboratuar tetkikleri tamamlandıktan sonra, muayyen bir saatte tecrübeli hekimlerin görmelerine imkân sağlanmalıdır. Polikliniklerde hasta bakımında önemli rolü olan kalifiye hemşirelere de yer vermek gerekir. Çok zaman hemşire yetersizliği dolayısı ile polikliniklerde hasta bakıcılar veya hemşirelik eğitimi almamış olan paramedikal personel çalıştırılmaktadır. Ancak bu ilgili yasal mevzuata ve hasta bakım kalitesi için uygun değildir.

Yataklı Tedavi Servislerinde Sunulan Klinik Hizmetler
Hastanelerde yatarak sunulmakta olan tedavi hizmetleri klinik veya servis olarak adlandırılan birimlerde sunulmaktadır.

Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları
Sağlam çocukların gelişimleri ve dahili hastalıkları ile ilgilenen çok yönlü ve geniş kapsamlı tıpta uzmanlık dalıdır. Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı olabilmek için tıp
fakültesini bitirmek, girilecek tıpta uzmanlık sınavında başarılı olmak, 4 yıl süre ile uzmanlık eğitimi almak ve bu eğitimin gereklerini yapmak zorunludur. Çocuk Sağlığı ve
Hastalıklarının 15 yan dalı bulunmaktadır. Bunlar; Çocuk Acil, Çocuk Endokrinolojisi,
Çocuk Enfeksiyon Hastalıkları, Çocuk Gastroenterolojisi, Çocuk Genetik Hastalıkları, Çocuk Göğüs Hastalıkları, Çocuk Hematolojisi ve Onkolojisi, Çocuk İmmünolojisi ve
Alerji Hastalıkları, Çocuk Kardiyolojisi, Çocuk Metabolizma Hastalıkları, Çocuk Nefrolojisi, Çocuk Nörolojisi, Çocuk Romatolojisi, Çocuk Yoğun Bakımı ve Neonatolojidir

Nükleer Tıp
Çeşitli radyoaktif maddeleri vücuda vererek, bunların belirli zamanlarda çeşitli organlarda tutunmalarından yararlanarak o organlarla ilgili bozuklukların tespiti ile ilgilenen tıpta uzmanlık dalıdır.

Diş Hekimleri ile İlgili Uzmanlık Dalları
Ağız, Diş ve Çene Cerrahisi
Dişler ve çene kemiklerinde görülen hastalıklar ve cerrahi tedavisi ile ilgilenen Diş Hekimliği uzmanlık dalıdır. Ağız, Diş ve Çene Cerrahisi Uzmanı olabilmek için Diş Hekimliği fakültesini bitirmek, girilecek Diş Hekimliği uzmanlık sınavında başarılı olmak, 4 yıl süre ile uzmanlık eğitimi almak ve bu eğitimin gereklerini yapmak zorunludur.
Endodonti
Endodonti, diş pulpasına kadar ilerlemiş problemler ile ilgilenen diş hekimliği dalıdır.
Pulpa dişin merkezinde ve her diş kökünün kanallarında yer almaktadır. Dişi besleyen
bağlayıcı doku, kan damarları ve sinirlerden oluşur. Diş oluştuktan sonra pulpa, pulpa
odasından ve kök kanallarından güvenli bir şekilde alınabilir. Endodontik tedavi de kanal
tedavisi olarak bilinen pulpanın yerinden alınması işlemidir. Endodenti Uzmanı olabilmek için Diş Hekimliği fakültesini bitirmek, girilecek Diş Hekimliği uzmanlık sınavında
başarılı olmak, 3 yıl süre ile uzmanlık eğitimi almak ve bu eğitimin gereklerini yapmak
zorunludur.

Tıbbi Hizmetlerin Sunulduğu Diğer Birimler
Poliklinik ve klinik hizmetlerinin sunulduğu birimlerin dışında hasta bakım ve tedavisi ile
ilgili tıbbi hizmetlerin sunulduğu diğer birimler de vardır. Bu birimler çoğu zaman klinik
destek hizmet birimleri olarak bilinirler.

Tıbbi Personel Komitesi
Sağlık kurumlarında sıklıkla karşılaşılan komitelerden birisidir. Bu komite belirli aralıklarla yaptığı toplantılarda tıbbi personelin görev alanındaki işleri yapmakta ve organize etmektedir. Bu komite çoğunlukla tıbbi personel işlerini takip etmek için ayda bir kez toplanmaktadır. Hastane yöneticisi de bu toplantılara katılmaktadır. Tıbbi personel komitesi farklı komitelerin faaliyetlerini koordine etmekte ve farklı kliniklerde çalışan personeli etkileyecek olan kuralları belirlemektedir.

Çok geniş sorumluklara sahip olan klinik şefleri tarafından yerine getirilen en önemli
görevler aşağıda olduğu gibi sıralanabilir:
• Klinik çalışanlarının yerine getirdiği profesyonel hizmetlerden sorumlu olmak,
• Klinik çalışanlarının yerine getirdiği profesyonel hizmetlerin sürekli olarak izlenmesi,
• Klinik çalışanlarına yeni gelişmeler ve uygulamalar konusunda önerilerde bulunmak,
• Kliniklerde yapılmakta olan veya yapılması planlanan işler konusunda gereken
standartları teklif etmek veya hazırlamak,
• Klinik sürekli eğitim programlarını planlamak,
• Klinikte tedavi gören hastalara ait çıktıları değerlendirmek.

Gelecekte tıbbi personelin örgütlenme biçimi günümüzdeki örgütlenme biçiminden
oldukça farklı bir şekil alacaktır. Bazıları oldukça özellikli olmasına rağmen gelecekteki
örgütlenme biçimlerinin genel olarak hatları şöyle olacaktır:
• Gelecekte tıbbi personel daha katı olarak örgütlenecek, daha yakından kontrol
edilecek ve yönetim kurulu ve hastane yöneticisine karşı daha fazla sorumluluk
taşıyacaktır. Hastanelerdeki örgütsel yapı mevcut durumda olduğundan daha fazla
ortak anlayışı ve birliği gerekli kılacak, hastane yönetim kurulunda daha fazla sorumluluk ve merkeziyetçi bir yapı ve hastane yöneticisine daha fazla yetki devri söz
konusu olacaktır. Hastaneler de diğer büyük ve karmaşık organizasyonlar gibi çok
ayrıntılı inceleme, eylem ve danışma fonksiyonu olan komiteler vasıtasıyla hastane
içinde yapılan işleri koordine etmeye çalışacaktır. Ancak, hastane ve tıbbi personel
arasındaki görüş farklılığı gittikçe azalacaktır. Bir ekonomik değer olarak sağlık
hizmetleri sunumunu ön plana çıkaran bir sağlık sistemi, hastane içinde gücün
bağımsız gruplar arasında paylaşılmasının sürekli olmasını gereksiz kılacaktır.
• Temelde hastane ile sözleşme yapan tam zamanlı hekimlerin sayısı her geçen gün
artacaktır.
• Hastaneler tarafından istihdam edilen tam zamanlı hekim yöneticilerin sayısı her
geçen gün artacaktır.
• Sadece tek bir hastaneye bağlı olan hekim sayısı gittikçe artacak ve çok farklı hastanede hekimlik yapmayacaklardır.
• Hekim olmayan personel de sağlık hizmetleri sunumunda aktif rol alacaklardır.
Fizyoterapist ve psikolog gibi meslek çalışanları hastane tıbbi personeli olarak değerlendirilmek ve hekimlerin sahip oldukları ayrıcalıklara sahip olmak için baskılarını arttıracaklardır.
• Hastane tıp personeli ve hastane arasında gerekli görülen etkileşim hastane sınırlarının dışına taşacaktır. Hastane ve hekimler aynı ekonomik işletmenin ayrılmaz iki
ayrı parçası olarak hizmet edecekler ve birbirlerinin tamamlayıcısı olacaklardır.

Hastane yönetimi, hemşirelik hizmetleri ve diğer hizmet birimleri ile tıp personeli arasında eşgüdümü sağlamak, •Tıp personelinin düzenli yürütülen hastane değerlendirme toplantılarında temsil edilmesini sağlamak, •Hizmet kalitesi ile ilgili sorunları hastane yönetimine ve yönetim kuruluna bildirmek, •Tıp personeli ile ilgili kural ve düzenlemelerin, eşitlik ilkesine göre uygulanmasını sağlamak, •Servis şefleri ve komite önderleri ile işbirliği yaparak tıbbi komitelere girecek üyelerin belirlenmesini sağlamak, •Tıbbi toplantılar düzenlemek ve ilgililerin toplantılara katılımını sağlamak, •Hizmet kalitesini yükseltmek ve uyumlu çalışma ilişkilerini geliştirmek için hastane yönetimi ile düzenli görüş alış verişinde bulunmak, başhekimin görevleridir. Doğru cevap D'dir