SAĞLIK KURUMLARI YÖNETİMİ II

Yatırım, işletmelerin üretim güçlerinde (kapasite) artış ya da süreklilik sağlanması yatırım olarak belirlenmektedir. Bu açıdan işletmeye uzun süre gelir (para girişi) sağlayacak her türlü harcamalar yatırım olarak tanımlanabilir. Yatırım projesi kavramı, ileride belli bir ekonomik yarar sağlayacağı umularak yapılan yatırımla ilgili olarak geliştirilen bir planı ifade eder. Fizibilite etüdü (ön proje) ise, bir yatırım projesi hazırlanırken kesin yatırım kararı alabilmek için girişimcinin, yapacağı yatırıma yönelik bazı ön bilgileri elde etmesine imkân veren çalışmalardan oluşan bölüme denir. Bu tanımlardan yola çıkarsak, işletme ilk önce fizibilite etüdü yapmalı, eğer bir sakınca ortaya çıkmazsa yatırım projesini geliştirmeli ve en sonunda eyleme geçerek yatırımını yapmalıdır. Doğru cevap C’dir.

İşletme kurma fikri ile başlatılıp işletmenin kesin olarak kuruluşunun tamamlanmasına kadar sürdürülen çalışma ve araştırmalara “kuruluş çalışmaları” denmektedir. İşletme kurulmadan önce, belirli bir alanda, belli bir büyüklükte ve belli hukuksal yapıda üretim yapma düşüncesi önce girişimcinin kafasında oluşur. Aynı zamanda pazarda talebin artması, işletmenin büyüme eğilimi, yeni bir işkolunda yeni bir iş türüne geçiş, maliyetleri düşürme çabası, teknolojik yenileme gibi etkenler, yeni bir yatırım düşüncesinin oluşmasını sağlar. Doğru cevap D’dir.

Yatırım projesinin hazırlanmasında izlenecek süreç sekiz aşamadan oluşur:

Doğru cevap A’dır.

Sağlık hizmetleri talebini etkileyen başlıca faktörler şunlardır:

Doğru cevap C’dir.

Kuruluş yer seçimini etkileyen faktörleri şu şekilde sıralayabiliriz:

Doğru cevap A’dır.

Hastane yapı tipleri, genelde pavyon sistemi ve blok sistemi olmak üzere iki modele uygun olarak yapılmaktadır. Pavyon sistemi, 1850’lerde Avrupa ve Amerika’da kıta savaşlarının çıkmasının ardından ve tıpta hastalıkların bulaşması ve bakteriler üzerine yapılan araştırmaların da etkisiyle, hastalık geçişini önlemek üzere hastaları ayrı binalarda barındırmak düşünülmüş, bu nedenle hastanelerin küçük ve ayrı binalara bölünmüş pavyon şeklinde inşa edilmesine karar verilmiştir. Hasta istasyonlarının ayrı ayrı binalarda bulunmaları bulaşma tehlikesini azaltmaktadır. Özellikle tek katlı pavyon sisteminde hastanın bahçeyle kolay irtibatı ve açık havadan yararlanabilmesi bu sistemin başlıca avantajını oluşturur. Diğer taraftan bu sistem işletme masraflarını fazlalaştırır. Binaların dağınık, kat sayısının az olması büyük bir alana yayılmayı gerektirir. Doğru cevap D’dir.

Breitfuss tipi blok modelinin temel özelliği, geniş tabanlı bir blok üzerine oturtulmuş uzun bir bloğun yer almasıdır. Taban kısmında yer alan geniş blokta poliklinik, laboratuvar ve idari birimler ve blok şeklindeki katlarda ise tedavi hizmetlerinin yürütüldüğü klinikler bulunmaktadır. Bu modelde klinik hizmetlerin yürütüldüğü sabit bloklar ile daha alt katlarda yer alan hareketli departmanlar arasında net bir ayrım söz konusudur. Breitfuss tipi blok modeli, göreceli olarak kısa yürüme mesafeleri ile sıkıştırılmış bir bina yapı tipidir. Fakat personel ve ziyaretçiler bina içerisinde sıklıkla asansör kullanmak zorundadırlar. Doğru cevap E’dir.

Teknik analiz sırasında incelenmesi gereken konular şunlardır:

Doğru cevap B’dir.

Mali analiz yapılırken aşağıdaki çalışmalar yürütülür:

Projenin ekonomik ömrü ise teknik analiz esnasında belirlenir. Doğru cevap D’dir.

İşletmelerin kurulması belirli yasal prosedürlere bağlıdır. İşletmenin faaliyette bulunacağı binanın ruhsatı, iskân belgesi belediyelerden alınır ve işletme bulunduğu yerdeki vergi dairesine kayıt olmak zorundadır. Aynı zamanda şu soruların da yasal analizin sırasında cevaplanması gerekmektedir:

Talep ve donanım yapısına göre kapasitenin ne kadar olacağı ise teknik analiz kapsamında göz önünde bulundurulur. Doğru cevap E’dir.

İşletmeci açısından yatırım, parasal sermayenin bina, arazi, makine ve stoklar gibi maddi ve patent veya imtiyaz şeklindeki maddi olmayan değerlere dönüştürülmesidir.

Yatırım projesi aşamalarının birincisi yatırım yapma fikridir.

Yatırım projesinde yatırım yapma fikrinden sonra teknik araştırma safhasına geçilir.

Ekonomik analiz kapsamına giren konular üç bölüme ayrılarak incelenebilir:
• Piyasa araştırması ve talep tahmini
• Büyüklük ve kapasite seçimi
• Kuruluş yeri seçimi

Sağlık hizmetleri talebini etkileyen başlıca faktörler şunlardır: Fiyat, gelir düzeyi, ikame malların varlığı, sağlık güvencesi, kişisel özellikler, sanayileşme ve kentleşme.

Sağlık kuruluşları gibi hizmet işletmeleri açısından pazara yakınlık faktörü birinci derecede önemlidir. Bu tür işletmeler, tüketicilerin yoğun olduğu veya sunulan hizmete talebin oluştuğu bölgeleri kuruluş yeri olarak seçmektedirler. İşletmeler talebe ne kadar yakın olursa tüketici tercihlerini o derece iyi tespit ederler ve talebi karşılayacak hizmetleri üretme imkânına sahip olurlar.

Sağlık kuruluşlarının sistem yapısı içerisinde girdileri hastalar ve kaynaklardır. Kaynakları işgücü, malzeme, parasal ve fiziksel kaynaklar olarak sıralanabilir. Çıktı olarak ise, üretilen sağlık hizmeti görülmektedir. Hastaları girdiler dışında tutarsak, diğer girdilerden en azını kullanarak en fazla ve en kaliteli hizmet üretebileceğimiz kuruluş yerleri sağlık kuruluşları için en verimli yerler olarak kabul edilir.

İşletmenin üretim miktarı bakımından verimliliğini ifade eder. Eldeki mevcut üretim faktörlerini kullanarak daha fazla mal veya hizmet üretilmesidir. En basit tanımıyla verimlilik, üretim veya başka bir girişim faaliyetinden elde edilen çıktıyla, bu faaliyet için kullanılan girdilerin fiziki miktarlarının birbirine oranıdır.

1940’lı yıllardan sonra blok hastane denilen hastane yapı tipi çeşitlenmiş ve gelişerek T tipi, H tipi, Y tipi, Kamm tipi ve Breitfuss tipi olmak üzere çeşitli modellere dönüşmüştür. Bu modeller arasından kuruluş yerinin özelliğine göre en uygun olanı hastane modeli olarak seçilebilir.

Mali analiz aşamasında göz önünde bulundurulacak bazı gider kalemleri şunlardır:
• Tüm etüt ve proje giderleri
• Arsa bedelleri
• İnşaat ve kiralama giderleri
• Makine ve teçhizat giderleri
• Taşıt ve diğer araç giderleri
• Patent ve lisans haklarını satın alma
• Teknik bilgi (know-how) transferi giderleri vb