SAĞLIK KURUMLARI MEVZUATI

• Memurlar 657 sayılı DMK’nın 4A maddesine göre istihdam edilmekte, sözleşmeli personel ise aynı Kanunun 4B maddesine göre istihdam edilmektedir. • Sözleşmeli personel yıllık hizmet akdi ile çalışır, fakat memurlar için hizmet akdi söz konusu değildir. • Kurum içinde yer değiştirme hakkı dışında, her iki kurumun karşılıklı muvafakat vermesi halinde memurların kurum değiştirmesi mümkün iken, sözleşmeli personelin sadece kendi kurumu içinde naklen tayini söz konusu olabilir. • Bazı ücret unsurları vergiye tabi olmadığı için memurların vergi kesintileri sözleşmeli personele göre oldukça düşüktür. Bu nedenle vergi matrahları düşük olduğu için memur olarak istihdam edilenler sözleşmeli personele göre daha az vergi öder. • Memurların yıl içinde kullanmadıkları yıllık izin hakları diğer yıla devredilirken, sözleşmeli personelin yıllık izinleri ait oldukları yıl için geçerli olur ve bir sonraki yıla devretmez.

Sadakat: Devlet memurları, Türkiye Cumhuriyeti Anayasası’na ve kanunlarına sadakatle bağlı kalmak ve milletin hizmetinde Türkiye Cumhuriyeti kanunlarını sadakatle uygulamak zorundadırlar. Tarafsızlık ve Devlete Bağlılık: Kamu görevlileri, siyasi partilere üye olamazlar; tüm eylem ve işlemlerinde yasallık, adalet, eşitlik ve dürüstlük ilkeleri doğrultusunda hareket ederler; görevlerini yerine getirirken ve hizmetlerden yararlandırmada dil, din, felsefi inanç, siyasi düşünce, ırk, cinsiyet ve benzeri sebeplerle ayrım yapamazlar; insan hak ve özgürlüklerine aykırı veya kısıtlayıcı muamelede ve fırsat eşitliğini engelleyici davranış ve uygulamalarda bulunamazlar. Hiçbir şekilde siyasi ve ideolojik amaçlı beyanda ve eylemde bulunamazlar ve bu eylemlere katılamazlar. Kamu görevlileri, gerçek veya tüzel kişilere öncelikli, ayrıcalıklı, taraflı ve eşitlik ilkesine aykırı muamele ve uygulama yapamazlar, kamu makamlarının mevzuata uygun politikalarını, kararlarını ve eylemlerini engelleyemezler. Davranış ve İşbirliği: Kamu görevlileri, resmi sıfatlarının gerektirdiği itibar ve güvene layık olduklarını hizmet içindeki ve dışındaki davranışlarıyla göstermek zorundadırlar. Devlet memurlarının işbirliği içinde çalışmaları esastır. Kamu görevlileri, kamu yönetimine güveni sağlayacak şekilde davranırlar ve görevin gerektirdiği itibar ve güvene layık olduklarını davranışlarıyla gösterirler. Halkın kamu hizmetine güven duygusunu zedeleyen, şüphe yaratan ve adalet ilkesine zarar veren davranışlarda bulunmaktan kaçınırlar. Yurt Dışında Davranış: Kamu görevlilerinden sürekli veya geçici görevle veya yetişme, inceleme ve araştırma için yabancı memleketlerde bulunanlar, devlet itibarını veya görev haysiyetini zedeleyici fiil ve davranışlarda bulunamazlar. Basına Bilgi veya Demeç Verme: Kamu görevlileri, kamu görevleri hakkında basına, haber ajanslarına veya radyo ve televizyon kurumlarına bilgi veya demeç veremezler. Bu konuda gerekli bilgi ancak bakanın yetkili kılacağı görevli, illerde valiler veya yetkili kılacağı görevli tarafından verilebilir.

İzin: Devlet memurları, DMK’da gösterilen süre ve şartlarla izin kullanabilirler. Sözleşmeli personelin izinlerin süresi ve kullanılmasına ilişkin hükümler, hizmet sözleşmesinde yer almaktadır. Güvenlik: Kanunlarda yazılı haller dışında devlet memurunun memurluğuna son verilmez; aylık ve başka hakları elinden alınamaz. Emeklilik: Devlet memurlarının, özel kanununda yazılı belirli şartlar içinde, emeklilik hakları vardır. Sözleşmeli personelin hizmet sözleşmesi; personelin istek, yaş haddi, malullük gibi nedenlerle emekliye ayrılması durumlarında sona erer. Çekilme: Devlet memurları, DMK’da belirtilen esaslara göre memurluktan çekilebilirler. Sözleşmeli personel, iki ay önceden yazılı ihbarda bulunmak şartıyla sözleşmeyi tek taraflı olarak her zaman feshedebilir. Sendika Kurma: Devlet memurları ve sözleşmeli çalışan personel, Anayasa’da ve özel kanununda belirtilen hükümler uyarınca sendikalar ve üst kuruluşlar kurabilir ve bunlara üye olabilirler.

Ticaret ve Diğer Kazanç Getirici Faaliyetlerde Bulunma Yasağı: Memur ya da sözleşmeli personel olarak çalışan sağlık çalışanları, Türk Ticaret Kanunu’na göre, tacir veya esnaf sayılmalarını gerektirecek bir faaliyette bulunamaz, ticaret ve sanayi müesseselerinde görev alamaz, ticari mümessil veya ticari vekil veya kolektif şirketlerde ortak veya komandit şirkette komandite ortak olamazlar. Meslekî faaliyette veya serbest meslek icrasında bulunmak üzere ofis, büro, muayenehane ve benzeri yerler açamaz; gerçek kişilere, özel hukuk tüzel kişilerine veya kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşlarına ait herhangi bir işyerinde veya vakıf üniversitelerinde çalışamazlar. Sağlık çalışanlarının üyesi oldukları yapı, kalkınma ve tüketim kooperatifleri, kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşları ve kanunla kurulmuş yardım sandıklarının yönetim, denetim ve disiplin kurulları üyelikleri görevleri, özel kanunlarda belirtilen görevler ile kurumundan izin alınmak kaydıyla yapılan insanî ve sosyal amaçlı gönüllü çalışmalar, bu yasaklamanın dışındadır.

Genel İdare Hizmetleri Sınıfı: Yönetim, icra, büro ve benzeri hizmetleri gören ve DMK ile tespit edilen diğer sınıflara girmeyen memurlar genel idare hizmetleri sınıfını teşkil eder. Mülki İdare Amirliği Hizmetleri Sınıfı: Valiler ve kaymakamlar ile bu sıfatları kazanmış olup İçişleri Bakanlığı merkez ve iller kuruluşunda çalışanları ve maiyet memurlarını kapsar. Milli İstihbarat Hizmetleri Sınıfı: Milli İstihbarat Teşkilatı kadrolarında veya bu teşkilat emrinde çalıştırılanlardan özel kanunlarında gösterilen veya Cumhurbaşkanlığınca tespit edilen görevleri ifa edenleri kapsar. Eğitim ve Öğretim Hizmetleri Sınıfı: Bu sınıf, DMK kapsamına giren kurumlarda eğitim ve öğretim vazifesiyle görevlendirilen öğretmenleri kapsar. Yardımcı Hizmetler Sınıfı: Yardımcı hizmetler sınıfı, kurumlarda her türlü yazı ve dosya dağıtmak ve toplamak, müracaat sahiplerini karşılamak ve yol göstermek; hizmet yerlerini temizleme, aydınlatma ve ısıtma işlerinde çalışmak veya basit iklim rasatlarını yapmak; ilaçlama yapmak veya yaptırmak veya tedavi kurumlarında hastaların ve hastanelerin temizliği ve basit bakımı ile ilgili hizmetleri yapmak veya kurumlarda koruma ve muhafaza hizmetleri gibi ana hizmetlere yardımcı mahiyetteki görevlerde her kurumun özel bünyesine göre ve yine bu mahiyette olmak üzere ihdasına lüzum gördüğü yardımcı hizmetleri ifa ile görevli bulunanlardan işçiler dışında kalan görevlileri kapsar.

Başvurma süresinin bitiminden en az 15 gün önce Resmi Gazete, radyo, televizyon ve ülke çapında tirajı yüksek gazetelerden asgari biri ve uygun görülecek diğer araçlar ile duyurur.

Genel olarak 18 yaşını tamamlayanlar devlet memuru olabilirler. Ancak, bir meslek veya sanat okulunu bitirenler 15 yaşını doldurmuş olmak ve Türk Medeni Kanunu’na göre kazai rüşt kararı almak şartıyla devlet memurluklarına atanabilirler.

Kınama: Kişiye, görevinde ve davranışlarında kusurlu olduğunun yazı ile bildirilmesidir. Kınama cezasını gerektiren fiil ve haller şunlardır: Görev sırasında amire hal ve hareketi ile saygısız davranmak, Devlete ait resmi araç, gereç ve benzeri eşyayı özel işlerinde kullanmak. Aylıktan kesme: Kişinin, brüt aylığından 1/30 - 1/8 arasında kesinti yapılmasıdır. Aylıktan kesme cezasını gerektiren fiil ve haller şunlardır: Görev sırasında amirine sözle saygısızlık etmek, Özürsüz olarak bir veya iki gün göreve gelmemek.

Devlet memurluğundan çıkarma: Bir daha devlet memurluğuna atanmamak üzere memurluktan çıkarmaktır. Sözleşmeli personelin devlet memurluğundan çıkarma cezası, sözleşmenin feshedilmesi suretiyle yerine getirilir Devlet memurluğundan çıkarma cezasını gerektiren fiil ve haller şunlardır: Yetki almadan gizli bilgileri açıklamak, Özürsüz olarak bir yılda toplam 20 gün göreve gelmemek. Aylıktan kesme: Kişinin, brüt aylığından 1/30 - 1/8 arasında kesinti yapılmasıdır. Aylıktan kesme cezasını gerektiren fiil ve haller şunlardır: Görev sırasında amirine sözle saygısızlık etmek, Görevle ilgili konularda yükümlü olduğu kişilere yalan ve yanlış beyanda bulunmak.

Disiplin cezasını gerektiren fiil ve hallerin işlendiği tarihten itibaren iki yıl içinde disiplin cezası verilmediği takdirde ceza verme yetkisi zaman aşımına uğrar.

Memurlar 657 sayılı DMK’nın 4A maddesine göre istihdam edilmekte, sözleşmeli personel ise aynı Kanunun 4B maddesine göre istihdam edilmektedir. A seçeneği haricindeki seçenekler, sözleşmeli personel ile ilgili doğru bilgiler içermektedir. Doğru cevap A seçeneğidir.

Bazı ücret unsurları vergiye tabi olmadığı için memurların vergi kesintileri sözleşmeli personele göre oldukça düşüktür. Bu nedenle vergi matrahları düşük olduğu için memur olarak istihdam edilenler sözleşmeli personele göre daha az vergi öder. Bir başka ifadeyle, sözleşmeli personel memurlara göre daha çok vergi ödemektedir. B seçeneği haricindeki seçenekler, ya memurlar ile ilgilidir ya da sözleşmeli personel ile ilgili yanlış bilgi vermektedir. Doğru cevap B seçeneğidir.

Kamu sektöründe görevli sağlık çalışanları da diğer  kamu görevlileri gibi siyasi partilere üye olamazlar; hiçbir şekilde siyasi ve ideolojik amaçlı beyanda ve eylemde bulunamazlar ve bu eylemlere katılamazlar. Doğru cevap C seçeneğidir.

Kamu sektöründe görevli sağlık çalışanları da diğer devlet memurları ve sözleşmeli çalışan personel gibi, Anayasa’da ve özel kanununda belirtilen hükümler uyarınca sendikalar ve üst kuruluşlar kurabilir ve bunlara üye olabilirler. Ancak grev yapamazlar, tacir olamazlar, özel muayenehane açamazlar ve hediye alamazlar. Doğru cevap D seçeneğidir.

Yöneylemci; mühendis, mimar, jeolog ve kimyager gibi teknik hizmetler sınıfına tabî bir kamu personelidir. Sağlık hizmetleri ve yardımcı sağlık hizmetleri sınıfına tabî değildir. Doğru cevap E seçeneğidir.

Devlet kamu hizmet ve görevlerine devlet memuru ya da sözleşmeli personel olarak atanmak isteyen sağlık çalışanlarının açılacak kamu personeli seçme sınavlarına girmeleri ve sınavı kazanmaları şarttır. Sınav sonuçları, ilgili kurumda teşkil edilen sınav komisyonları veya Ölçme Seçme ve Yerleştirme Merkezi Başkanlığı tarafından belirlenecek başarı sıralarına göre ilan edilir. Kurumların ihtiyaçları yayınlanan sınav sonuçlarında belirlenen başarı sırasına göre ilgili kurumlarca atama yapılmak suretiyle karşılanır. Doğru cevap A seçeneğidir.

Sınavlarda başarılı olanlar aday olarak devlet memurluğuna atanırlar. Devlet memurunun adaylık süresi bir yıldan az iki yıldan çok olamaz ve bu süre içinde aday memurun başka kurumlara nakli yapılamaz. Doğru cevap B seçeneğidir.

Seçenekler arasında yalnızca A seçeneğinde verilen ifade memur ve sözleşmeli personel arasındaki farkı doğru bir biçimde ortaya koymaktadır. Diğer seçeneklerde verilen ifadelerin tamamında tam tersi durumlar geçerlidir. Doğru cevap A'dır.

Özel kanunlarında yaş haddine ilişkin özel hüküm bulunan haller dışında, 65 yaşını bitirmiş olanlar sözleşmeli olarak çalıştırılamazlar. Sözleşmeli çalıştırılmakta iken 65 yaşını dolduranların sözleşmeleri, 65 yaşını doldurdukları tarihte hiçbir işleme gerek kalmaksızın sona erer. Doğru cevap C seçeneğidir.

Kurum içinde yer değiştirme hakkı dışında, her iki kurumun karşılıklı muvafakat vermesi halinde memurların kurum değiştirmesi mümkün iken, sözleşmeli personelin sadece kendi kurumu içinde naklen tayini söz konusu olabilir. Doğru cevap B'dir.