SAĞLIK KURUMLARI MEVZUATI

Kimi ülkelerde sağlık harcamalarının büyük bir bölümü doğrudan devlet bütçesinden
karşılanırken (İngiltere ve Bağımsız Devletler Topluluğu gibi), kimi ülkelerde genel bütçe imkânları yanında katma bütçe ve mahalli idare kaynaklarından da yararlanılır (İsveç
gibi). Bazı ülkelerde ise,kişinin sağlığını koruma ve geliştirme sorumluluğu taşıması gereğinden hareket edilerek çalışan ve çalıştıranın katkıları ile finansmanı yolu seçilmiştir (Batı Avrupa
ülkeleri gibi).

Sağlık hizmetlerinin finansman biçiminde siyasal tercihler ve sosyal hedefler rol oynar. Kimi ülkelerde sağlık harcamalarının büyük bir bölümü doğrudan devlet bütçesinden karşılanırken (İngiltere ve Bağımsız Devletler Topluluğu gibi), kimi ülkelerde genel bütçe imkânları yanında katma bütçe ve mahalli idare kaynaklarından da yararlanılır (İsveç gibi). Bazı ülkelerde ise, sağlık hizmetleri dolaylı katkılar dışında genel bütçe ile ilişkilendirilmeyip kişinin sağlığını koruma ve geliştirme sorumluluğu taşıması gereğinden hareket edilerek çalışan ve çalıştıranın katkıları ile finansmanı yolu seçilmiştir (Batı Avrupa ülkeleri gibi).

Sağlık hizmetlerinin finansman biçiminde siyasal tercihler ve sosyal hedefler rol oynar. Kimi ülkelerde sağlık harcamalarının büyük bir bölümü doğrudan devlet bütçesinden karşılanırken (İngiltere ve Bağımsız Devletler Topluluğu gibi), kimi ülkelerde genel bütçe imkânları yanında katma bütçe ve mahalli idare kaynaklarından da yararlanılır (İsveç gibi). Bazı ülkelerde ise, sağlık hizmetleri dolaylı katkılar dışında genel bütçe ile ilişkilendirilmeyip kişinin sağlığını koruma ve geliştirme sorumluluğu taşıması gereğinden hareket edilerek çalışan ve çalıştıranın katkıları ile finansmanı yolu seçilmiştir (Batı Avrupa ülkeleri gibi).

Sağlık hizmetlerinin finansmanı ile ilgili yöntemler incelendiğinde, genel olarak genel vergiler, sosyal sağlık sigortası, cepten yapılan ödemeler, özel sağlık sigortası ve tıbbi tasarruf hesabı adı altında yapılan ödemeler olmak üzere farklı sistemlerin farklı ülkeler tarafından uygulandığı görülmektedir.

Kişi Başına Ödeme: Kişi başına ödeme, genellikle bir hekimin belli bir süre için (sıklıkla bir yıl) belli bir nüfus grubuna birinci basamak sağlık hizmeti verdiği hizmet sunumu sistemlerinin (örneğin aile hekimliği) benimsendiği ülkelerde kullanılmaktadır. Hekim, önceden belirlenmiş tüm hizmetleri sunmayı kabul ettiği kişileri kendi listesine kaydeder ve kaydettiği her bir kişi için belli bir zaman dilimi için (sıklıkla aylık) sabit bir ücret alır. Yani kendisine kayıtlı bir kişide gebelik takibi de yapsa, apse drenajı da yapsa o kişi için sabit aynı ücreti alır.

Fatura Bedelinin Ödenmesi: Bu yöntemde, sağlık kuruluşlarına verdikleri her bir hizmet için ayrı ayrı ödeme yapılır. Örneğin, bir mide ülserinin hastanede yatarak tedavisinde, hastanenin tüm imkânlarından faydalanan hastanın kendisi veya onun adına üçüncü şahıslar, hastaya yapılan tüm harcamalar karşılığında ödeme yaparlar. Hastanın hastanede bulunduğu süre içindeki tüm maliyetler, hastanın faturasına yansıtılır.

Sosyal Sigortalar Kurumu (SSK): Sosyal sigorta kolları ile ilgili ilk kanun, 27.06.1945 tarihli 4772 sayılı İş Kazaları, Meslek Hastalıkları ve Analık Sigortaları Kanunu’dur. Bu Kanuna paralel olarak 16.07.1945 tarihinde 4792 sayılı İşçi Sigortaları Kurumu Kanunu çıkarılmış ve Kanun 1946 yılında yürürlüğe girmiştir. Daha sonra 1961 Anayasası ile birlikte işçi statüsünde çalışanlara ilişkin sigorta kollarına ait çeşitli kanunlar şeklinde dağılmış bulunan düzenlemeler, yeniden gözden geçirilerek 17.07.1964 tarih ve 506 sayılı Sosyal Sigortalar Kanunu’nda birleştirilmiştir. Kanun 01.03.1965 tarihinde yürürlüğe girmiştir.

Esnaf ve Sanatkârlar ve Diğer Bağımsız Çalışanlar Sosyal Sigortalar Kurumu (BağKur): Bağ-Kur 02.09.1971 tarih ve 1479 sayılı Kanun ile kurulmuş olup, Kanun’un sigortalılıkla ilgili hükümleri 01.10.1971 tarihinde uygulamaya konulmuştur. Bu Kanun’a tabi sigortalılara sağlık sigortası yardımı verilmeye ise, 01.01.1986 tarihinde 1479 sayılı Bağ-Kur Kanunu’na ek 3235 sayılı Kanun ile başlamıştır.

04.05.1979 tarihli ve 2229 sayılı Kanun ile herhangi bir sosyal güvenlik kuruluşuna tabi olmayan Türk vatandaşlarıyla ev kadınlarına Bağ-Kur kapsamında isteğe bağlı sigortalı olma hakkı verilmiş ve bu sigortalıların da zorunlu sigortalılarla aynı hak ve mükellefiyetlere tabi olması öngörülmüştür.

Emekli Sandığı (ES): 08.06.1949 tahininde kabul edilen ve 01.01.1950 tarihinde yürürlüğe giren 5434 sayılı Emekli Sandığı Kanunu ile o tarihe kadar kurulmuş olan 11 ayrı emekli sandığının ortadan kaldırılması ve çalışanlardan ve işverenlerden prim alınması ilkesine dayalı, modern alamda bütüncül bir sosyal güvenlik politikası oluşturulmuştur. Ayrıca bu politikanın tek elden yürütülmesi için de Emekli Sandığı Genel Müdürlüğü kurulmuştur.

Fon Temini
5510 sayılı Kanun’un 81. maddesi alınacak prim oranlarını belirtmektedir. Kanun’a göre, genel sağlık sigortası primi, kısa ve uzun vadeli sigorta kollarına tâbi olanlar için prime esas kazancın %12,5’idir. Bu primin %5’i sigortalı, %7,5’i ise işveren hissesidir. Yalnızca genel sağlık sigortasına tâbi olanların genel sağlık sigortası primi, prime esas kazancın %12’sidir.

Mikro düzeyde finansman ise, her düzeydeki sağlık işletmelerinde, sağlık hizmetlerinin üretimi ve pazarlaması için ihtiyaç duyulan fonların sağlanması, bu fonların yatırımlara yönlendirilmesi ve oluşan gelir veya kârların dağıtımı ile ilgili bir dizi karar ve işlemi içeren bir fonksiyondur.

Finansal bilgi, her organizasyonda bilgiyi yönetende önemli bir güç oluşturur. Bunun dışında finansal bilgi;
• Her bir varlığın yönetiminin değerlendirilmesinde,
• İşlemlerin verimliliğinin değerlendirilmesinde,
• İşlemlerin etkililiğinin değerlendirilmesinde,
• İşlemlerin planlar çerçevesinde yürüyüp yürümediğini kontrol etmede kullanılır.

Sosyal Sağlık Sigortası: “Devlet birimleri tarafından düzenlenen, empoze edilen veya kontrol edilen bir risk paylaşım şekli” olarak tanımlanabilir.

Özel Sağlık Sigortası: Az gelişmiş ülkelerden çok, gelişmiş ülkelerde ve genellikle sosyal sigortanın veya Ulusal Sağlık Hizmeti (NHS) gibi ulusal sistemlerin bulunmadığı ülkelerde yaygın bir biçimde başvurulan bir finansman mekanizmasıdır.

Tıbbi Tasarruf Hesabı: Bireylerin gelecekte karşılaşabilecekleri sağlık risklerine karşılık, kendilerine ait banka hesaplarına önceden para yatırma ve bu parayı sadece sağlık harcamaları için kullanmaları esasına dayanmaktadır.

Fatura Bedelinin Ödenmesi: Bu yöntemde, sağlık kuruluşlarına verdikleri her bir hizmet için ayrı ayrı ödeme yapılır.

Kişi Başına Ödeme: Kişi başına ödeme, genellikle bir hekimin belli bir süre için (sıklıkla bir yıl) belli bir nüfus grubuna birinci basamak sağlık hizmeti verdiği hizmet sunumu sistemlerinin (örneğin aile hekimliği) benimsendiği ülkelerde kullanılmaktadır.

Sosyal Sigortalar Kurumu’nun gelirleri aşağıdaki şekilde belirlenmiştir:
• Prim gelirleri,
• Menkul kıymet gelirleri,
• Kurumun sahibi veya ortağı bulunduğu işletmelerden elde edilecek gelirler,
• Genel bütçeden yapılacak yardımlar,
• Gayrimenkul kira gelirleri,
• 17.07.1964 tarih ve 506 sayılı Sosyal Sigortalar Kanunu’na göre alınan idari para
cezaları,
• 25.08.1971 tarih ve 1475 sayılı İş Kanunu’na göre uygulanan para cezalarından Bakanlıkça
Kuruma verilmesi uygun görülen pay,
• Gerçek veya tüzel kişiler tarafından yapılacak bağışlar ve vasiyetler,
• Sair gelirler.

Özel Hastanelerin Puanlandırılması ve İlave Ücret Alınması Hakkında Yönergede Değişiklik Yapılmasına Dair Yönerge’ye göre, 22.03.2012 tarihinden itibaren özel sağlık kuruluşlarının aldıkları puana göre alabilecekleri ilave katkı payları aşağıda gösterilmiştir.
• 0-200 puan arası hastaneler için Yüzde 30,
• 201-300 puan arası hastaneler için Yüzde 45,
• 301-400 puan arası hastaneler için Yüzde 60,
• 401-600 puan arası hastaneler için Yüzde 75,
• 601-1000 puan arası hastaneler için Yüzde 90.