SAĞLIK KURUMLARI MEVZUATI - Deneme Sınavı - 5

Katı anayasaları genellikle kurucu meclisler yapar. Bu anayasaların değiştirilmesi de güçleştirilmiştir. Bu tip anayasa yapmanın nedeni, yasama organının anayasayı kolaylıkla değiştirmesini önlemek içindir.

Değiştirme teklifinin kabulü Meclisin üye tamsayısının beşte üç çoğunluğunun gizli oyuyla mümkündür.

Kanunun benzer olayların tümüne uygulanacak kurallardan oluşması, onun soyut kurallardan oluşması sonucunu doğurur.

Kanun tekliflerinin görüşülmesi için üye tam sayısının en az üçte birinin genel kurula katılması gerekir. Buna “toplantı yeter sayısı” denir. Örnek verilen durumda, en az 200 üyenin genel kurula katılması gerekecektir.

Üst kademe kamu yöneticilerinin atanmalarına ilişkin usul ve esaslar; bakanlıkların kurulması, kaldırılması, görevleri, ve yetkileri; teşkilat yapısı ile merkez ve taşra teşkilatının kurulması gibi konular Cumhurbaşkanlığı kararnamesi ile düzenlenir. Anayasada yer alan temel haklar, kişi hakları ve ödevleriyle siyasi haklar ve ödevler Cumhurbaşkanlığı kararnamesi ile düzenlenemez.

Kamu yönetimi içinde yer alan birimler, yönetmelik dışında da genel ve objektif nitelikte bazı düzenlemeler yapıp yayımlayabilirler. Örneğin tebliğler ve genelgeler bu nitelikte kaynaklardır. Bunun gibi, bir kamu kuruluşunca hazırlanan ve kuruluşun iç düzeniyle ilgili düzenlemeler gerektiren yönergeler de alt düzeyde bir hukuk kaynağı türü sayılabilir.

Teorik olarak sağlık hizmetleri üç ana kaynaktan finanse edilir. Bunlar, kamu, özel ve karma yapılardır. Pratikte ülkelerdeki sağlık hizmetlerinin finansman modellerine bakıldığında, temel yaklaşımın kamu, özel veya çoğunlukla rastlanan her ikisinin belli derecelerde yer aldığı bir karma modelin var olduğu görülmektedir.

Sosyal Sağlık Sigortası: “Devlet birimleri tarafından düzenlenen, empoze edilen veya kontrol edilen bir risk paylaşım şekli” olarak tanımlanabilir. Sosyal sağlık sigortası, fayda ve katkıların tanımlandığı yasal düzenlemelerle kurulur ve sisteme katılım tanımlanmış nüfus kesimleri için zorunludur. Bir başka ifadeyle, kamuya ait sigortaya ya da sigortalara kişilerin kayıt edildiği ve ailedeki tüm bireyler için, aylık ödeme (prim/sağlığa özgü vergi) yapılan bir yöntemdir.

Tıbbi tasarruf hesabı : Bireylerin gelecekte karşılaşabilecekleri sağlık risklerine karşılık, kendilerine ait banka hesaplarına önceden para yatırma ve bu parayı sadece sağlık harcamaları için kullanmaları esasına dayanmaktadır.

Fatura Bedelinin Ödenmesi: Bu yöntemde, sağlık kuruluşlarına verdikleri her bir hizmet için ayrı ayrı ödeme yapılır. Örneğin, bir mide ülserinin hastanede yatarak tedavisinde, hastanenin tüm imkânlarından faydalanan hastanın kendisi veya onun adına üçüncü şahıslar, hastaya yapılan tüm harcamalar karşılığında ödeme yaparlar. Hastanın hastanede bulunduğu süre içindeki tüm maliyetler, hastanın faturasına yansıtılır.

5502 sayılı Kanun’un 34. maddesine göre Sosyal Güvenlik Kurumu’nun gelirleri aşağıdaki şekilde belirlenmiştir.

• Sosyal sigorta ve genel sağlık sigortası prim gelirleri, idarî para cezaları, gecikme cezaları, gecikme zamları ve katılım payları,

• Sosyal sigorta ile genel sağlık sigortasına yapılan devlet katkısı,

• Taşınır ve taşınmaz gelirleri,

• Kurumca hazırlanan her türlü standart form, manyetik, elektronik veya akıllı kart satışından elde edilecek gelirler ile her türlü veri hattı, internet kullanımı ve benzeri kira gelirleri,

• Merkezî yönetim bütçesinden yapılacak diğer transferler,

• Gerçek veya tüzel kişiler tarafından doğrudan veya vasiyet yoluyla yapılan bağışlar,

• Primlerin ve diğer gelirlerin değerlendirilmesinden elde edilen gelirler,

• Diğer gelirler

Türkiye’de sağlık harcamalarının finansmanı, devlet bütçesinden yapılan ödemeler, sosyal güvenlik kurumları ve bireylerin kişisel harcamaları olmak üzere üç temel kaynaktan sağlanmaktadır. Ancak, bu kaynaklar arasında en önemli yeri kamunun oluşturması ve kamu finansmanının karmaşık ve kontrolsüz oluşu finansman sistemindeki sıkıntıları da beraberinde getirmektedir. Çünkü Sağlıkta Dönüşüm Programı öncesi devlet bir taraftan ağırlıklı olarak sağlık hizmetlerini finanse ederken diğer taraftan da hizmet sunumunu gerçekleştirmeye çalışmıştır.

506 sayılı Kanun kapsamına giren kişilerin sağlık hizmetleri kapsamında yararlanabilecekleri durum ve şartlar “iş kazaları ile meslek hastalıkları sigortası” ve “hastalık sigortası” başlıkları altında iki bölümde ele alınmıştır. Kanun’da iş kazası, sigortalıyı olayın olduğu anda veya sonrasında, bedensel veya ruhsal rahatsızlanmaya uğratan olay olarak belirlenmiştir. Meslek hastalığı ise, sigortalının işini yürütme koşulları veya niteliğinden kaynaklanan geçici veya kalıcı hastalık, sakatlık ve ruhsal arıza durumlarıdır.

Hizmet Satınalımı: Satınalma veya tahsisat işlemleri, çeşitli kaynaklardan elde edilen ve bir havuzda toplanan gelirlerin bireysel veya kurumsal hizmet sunucularına verdikleri hizmetler karşılığı tahsis edilmesini ifade etmektedir.

Vaka Başına veya Teşhise Göre Ödeme: Vaka başına ödeme, vaka teşhisinin ve tedavisinin bir paket olarak fiyatlandırıldığı ödeme modelidir. Vaka başına ödeme yönteminde, sağlık hizmeti sunucusuna hastalık veya vaka başına tüm hizmetler için önceden belirlenmiş miktarlara göre ödeme yapılmaktadır. Vaka ödeme yönteminin basit modelinde aynı tedavi süreçlerini gerektiren ve benzer miktarlarda kaynak kullanımı olan hasta grupları için benzer vaka kategorilerine göre ödemeler yapılmaktadır. Vaka başına ödeme yöntemi, tek tek vaka başına değil de vaka gruplarına göre yapılacaksa, vakalar arasındaki homojenliğin ve eşit kaynak kullanımının sağlanması gerekmektedir.

Finansal yönetim, sağlık hizmetleri organizasyonunda iki önemli rol oynamaktadır. Birincil rolü, bir borsa uzmanı gibi finansal bilgi sağlamaktır. İkincil rolü ise, finansal sonuçları periyodik, genellikle aylık olarak raporlamaktır. Finansal bilgi, her organizasyonda bilgiyi yönetende önemli bir güç oluşturur. Bunun dışında finansal bilgi;

• Her bir varlığın yönetiminin değerlendirilmesinde,

• İşlemlerin verimliliğinin değerlendirilmesinde,

• İşlemlerin etkililiğinin değerlendirilmesinde,

• İşlemlerin planlar çerçevesinde yürüyüp yürümediğini kontrol etmede kullanılır.

1930 yılında sağlık hizmetlerinin anayasası niteliğinde olan ve sağlık hizmeti sunumunun esasları belirleyen 1593 sayılı kanun Umumi Hıfzıssıhha Kanunu'dur. Doğru cevap A'dır.

Sosyalleştirilmiş Sağlık Hizmetlerinin temel ilkeleri eşit hizmet, sürekli hizmet, entegre hizmet, kademeli hizmet, öncelikli hizmet, katılımlı hizmet ve ekip hizmeti olarak özetlenebilir. Doğru cevap E'dir.

2003-2013 yılları arasındaki dönemi kapsayan 10 yıllık bir reform programı olarak
düşünülen ve yönetişim, verimlilik, kullanıcı ve hizmet sunucu memnuniyeti ile uzun
vadeli mali sürdürülebilirliği iyileştirerek sağlık sistemini daha da etkili hale getiren programın adı Sağlıkta Dönüşüm Programı'dır.

2018 tarihli 1 no'lu Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi ile Sağlık Bakanlığı'na bağlı hizmet birimleri yeniden düzenlenmiş ve bu kararnamede görevleri ayrıntılı olarak açıklanmıştır. Buna göre Sağlık Bakanlığı'nın hizmet birimleri şunlardır: Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğü, Acil Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğü, Sağlığın Geliştirilmesi Genel Müdürlüğü, Sağlık Bilgi Sistemleri Genel Müdürlüğü, Sağlık Yatırımları Genel Müdürlüğü, Avrupa Birliği ve Dış İlişkiler Genel Müdürlüğü, Halk Sağlığı Genel Müdürlüğü, Kamu Hastaneleri Genel Müdürlüğü, Yönetim Hizmetleri Genel Müdürlüğü, Denetim Hizmetleri Başkanlığı, Strateji Geliştirme Başkanlığı, Hukuk Müşavirliği, Basın ve Halkla İlişkiler Müşavirliği ve Özel Kalem Müdürlüğü. Doğru cevap E'dir.