SAĞLIK İŞLETMELERİNDE MALİYET YÖNETİMİ - Deneme Sınavı - 5

Maliyet, genel bir ifade ile belirli bir amaca ulaşmak için katlanılan fedakârlıkların parasal değeri olarak ifade edilmektedir.

Her ne şekilde sınıflandırılırsa sınıflandırılsın, tüm sağlık işletmelerinin temel fonksiyonu, hastalarına en iyi hizmeti vermektir. Bu hizmeti verirken de aşağıda belirtilen farklı türde girdiler kullanılmaktadır:

• Malzeme

• Emek

• Eğitim

• Sermaye

_______

Kâr

Muhasebe: İşletmede gerçekleşen ve para ile ifade edilen tüm olayları tanımlayan bir işletme fonksiyonudur. Muhasebe, işletmede gerçekleştirilen ve mali olay olarak ifade edilen tüm işlemleri belirli bir disiplin ve kurallar çerçevesinde kaydeden, sınıflandıran, özetleyen ve analiz ederek raporlayan bir işletme birimidir.

Maliyet: Belirli bir amaca ulaşmak için katlanılan fedakârlıkların parasal değeridir.

Muhasebe iki temel bileşenden oluşmaktadır:

• Finansal Muhasebe

• Yönetim Muhasebesi

Maliyet muhasebesi sisteminin klasik ve yeni amaçları aslında maliyet muhasebesi sistemlerindeki gelişmenin doğal sonucudur.

Şekil 1.5 Maliyet Muhasebesinin Klasik Amaçları

Hizmet maliyetlerini hesaplamak

Planlama, kontrol ve stratejik kararlar vermede kullanılacak bilgileri saglamak

________________________________

Şekil 1.6 Maliyet Muhasebesinin Yeni Amaçları

Maliyet azaltma çalışmalarında taraf olmak.

Katma değer analizlerinde yer almak.

İşletmelerde maliyetlerle ilgili projelerde iç danışman olarak görev almak.

_________

Analiz ve yorum yapmak.

Muhasebe iki temel bileşenden oluşmaktadır:

• Finansal Muhasebe

• Yönetim Muhasebesi

Şekil 1.2’de Maliyet muhasebesi, finansal muhasebe ve yönetim muhasebesi ilişkisi gösterilmektedir. Şekilde görüldüğü gibi finansal muhasebenin işlevleri aşağıdaki gibi gruplandırılmaktadır:

• Temel işlev: İşletmede gerçekleşen finansal olayları kaydetmek, sınıflandırmak ve özetleyerek analiz ve yoruma hazır hale getirmektedir. Kaydetme, sınıflandırma ve özetleme muhasebenin temel işlevi iken;

• İkincil işlev: Analiz ve yorum ikincil işlevidir. İkincil işlev daha çok finansal analiz adı altında yürütülmektedir.

Kârın hesaplanmasında iki unsur karşılaştırılmaktadır ki bunlardan biri fiyat ve diğeri ise, maliyettir.

Finansal muhasebe, maliyet ve yönetim muhasebesini beslemektedir.

Şekil 1.3’te görüldüğü gibi yönetim muhasebesinin işlevleri ise, dört temel bileşenden oluşmaktadır:

Maliyet hesaplama (Maliyet Muhasebesi)

Planlama

Kontrol

Değerlendirme (Karar Verme)

___________

Yanlış

Yöntemler

Soruda yer alan gider başlıklarının tamamı hastanelerde verişen hizmetlerin gider sınıfları arasında yer almaktadır. Bu sınıflar ders kitabında Şekil 4.1'de verilmiştir.

Hastanelerde ilaçlar ve farmakolojik ürünler, biyokimyasallar ve gaz maddeleri içeren kimyasallar, medikal malzemeler, laboratuvar malzemeleri, temizlik malzemeleri, temizleme ve dezenfeksiyon solüsyonları ve kırtasiye malzemeleri gibi ürünler ilk madde ve malzeme giderleri kapsamında izlenmektedir.

Üçüncü dağıtım aşamasında esas hizmet gider yerlerinde toplanan giderler, ilgili gider yerlerinde verilen hizmetlere yüklenmektedir. Bu aşamada, hizmet, hasta ve doktor bazlı maliyet hesaplanabilmektedir.

İlk madde ve malzeme giderleri, işçi ücret ve giderleri ve memur ücret ve giderleri esas hizmet giderlerindendir. Veri, resim ve harçlar ise yardımcı gider yerleri arasında yer almaktadır.

Genel cerrahi kliniğinin payına karşılık gelen kira bedelini bulmak için önce metrekare başına kira bedeli bulunmalıdır:

250.000₺/10.000=25₺

Genel cerrahi kliniğinin kapladı alan 500 metrekare olduğundan bu değer metrekare kira bedeli ile çarpılmalıdır:

25₺x500=12.500₺

Temizlik malzemelerinin gider dağıtımı yapılacağında toplam temizlik malzemesi giderinin, hastane yüzölçümünün, birimlerin hastane yüzölçümünden aldıkları payın ve temizlik malzemelerinin dağıtılacağı gider yerlerinin bilinmesi gerekmektedir. Bu 4 veri olmaksızın gider dağıtımının tablolaştırılması mümkün olamamaktadır. Gider yerlerinin kısaltmaları yalnızca kodlamayı kolaylaştırmak amacıyla kullanılmaktadır.

Sabit ve yarı sabit giderler, kapasite ile ilgili giderlerdir. Sabit giderler, hastaya hizmet verilse de verilmese de var olan gider türüdür. Sabit giderlerin dağıtımında daha hassas davranılmalıdır. Çalışanların ücretleri, amortisman giderleri ve kira giderleri gibi giderler birebir gider yeri ile ilişkilendirilmelidir. Kısmen veya tamamen ilişkilendirilemiyor ise, dağıtım konusunda titiz davranılmalıdır.

İlaç ve sarf malzemeleri gideri değişken gider türüne; amortisman giderleri de sabit gider türüne örnek olarak verilebilir.

Güvenlik giderleri dışarıdan sağlanan fayda ve hizmetler hesap planı kapsamında yer almaktadır.

İkinci dağıtım aşamasında, birinci dağıtım aşaması sonrasında yardımcı hizmet gider yerlerinden esas, esasa yardımcı ve yönetim gider yerlerine dağıtım yapılmaktadır. Esasa yardımcı hizmet gider yerlerinden de sadece esas hizmet gider yerlerine dağıtım yapılmaktadır.