SAĞLIK İŞLETMELERİNDE MALİYET YÖNETİMİ - Deneme Sınavı - 3

Sağlık işletmeleri, diğer işletmeler gibi tüzel kişiliğe sahiptir, süreçleri vardır. Girdiler, bu süreçlerde kullanılarak çıktıya dönüştürülür. Sağlık işletmelerinin diğer işletmeler gibi işletme fonksiyonları vardır. Sağlık işletmelerinin girdileri malzeme, bilgi, tecrübe ve sermayedir. Diğer işletmelerin de girdileri aynıdır. Ancak sağlık işletmelerinin çıktısı hizmet; diğer işletmelerin ise, stoktur.  Buna göre doğru cevap C'dir.

İşletmede gerçekleşen finansal olayları kaydetmek, sınıflandırmak ve özetleyerek analiz ve yoruma hazır hale getirmektedir. Kaydetme, sınıflandırma ve özetleme muhasebenin temel işlevi iken; analiz ve yorum ikincil işlevidir. Doğru cevap B'dir.

Yönetim muhasebesi, finansal muhasebe bilgileri daha çok performans değerleme (kârlılık ve sapma analizleri) amaçlı olarak kullanmaktadır. Maliyet bilgilerini ise planlama, kontrol ve değerlendirme (karar verme) amaçlı olarak kullanmaktadır. Doğru cevap E'dir.

Finansal muhasebe bilgisi tekdüzedir, yönetim muhasebesi bilgileri ise daha kapsamlıdır. Finansal muhasebe bilgileri finansal içerikte; yönetim muhasebe bilgileri ise, hem finansal hem de finansal olmayan içeriktedir. Finansal muhasebe geçmişteki gerçekleşen faaliyetlere odaklanırken; yönetim muhasebesi ise, gelecekle ilgili faaliyetlere odaklanır. Finansal muhasebe, işletmenin verimliliğine ilişkin bilgileri raporlayamaz. Finansal muhasebe, cari dönemde (veya muhasebe dönemi) gerçekleşen faaliyetlere ilişkin defter tutma fonksiyonunu yerine getirirken yönetim muhasebesinin defter tutma gibi bir fonksiyonu yoktur.  Finansal muhasebe, işletmenin faaliyetlerindeki değişime anında cevap verebilecek esneklikten yoksundur ancak, maliyet ve yönetim muhasebesi esnektir ve esnek olmalıdır. Doğru cevap A'dır.

Maliyet muhasebesinin klasik amaçları hizmet maliyetlerini hesaplamak ve planlama, kontrol ve stratejik kararlar vermede kullanılacak bilgileri sağlamaktır.  Ancak günümüzde maliyet muhasebesi yeni amaçları da bünyesinde barındırmaktadır. Bu amaçlar;  maliyet azaltma çalışmalarında taraf olmak, katma değer analizlerinde yer almak ve işletmelerde maliyetlerle ilgili projelerde iç danışman olarak görev almaktır. Doğru cevap C'dir.

Sağlık Uygulama Tebliği (SUT) Devletin sağlık ile ilgili sosyal politikalarının uygulamasına imkân veren, kılavuzluk eden, fiyatlandıran, düzenleyen ve diğer tüm uygulama detaylarını içeren bir tebliğidir. Doğru cevap D'dir.

Maliyet ve yönetim muhasebesi birbiri ile bütünleşmiş durumdadır. Ortak amaç, işletme faaliyetlerinde kaynak kullanımında etkinliği sağlamak, hizmet ve kâr hedefine ulaşmaktır. Finansal muhasebe, maliyet ve yönetim muhasebesini beslemektedir. Maliyet muhasebesi, finansal muhasebeden aldığı veriler ve operasyon süreçte kendi ürettiği verileri kayıt için finansal muhasebe ile paylaşırken planlama, kontrol ve değerleme için yönetim
muhasebesi ile paylaşmaktadır. Doğru cevap C'dir.

İşletmeler, faaliyet konularına göre genel olarak; üretim işletmeleri, hizmet işletmeleri ve ticari işletmeler olmak üzere üç grupta sınıflandırılmaktadır. Doğru seçenek B'dir.

Yanlış veya hatalı maliyet bilgisi, işletmenin finansal tablolarında stok maliyetlerinin hatalı girilmesine neden olurken, yönetimin hatalı ve yanlış kararlar vermesine de neden olabilecektir Maliyet hesaplama işleminin yanlış ve hatalı yapılması ise bu hizmetleri veren birimlerin performansının hatalı değerlendirilmesine, hizmet ve bu hizmeti veren birimler ile yanlış kararlar verilmesine; hizmet ve bu hizmeti veren birimler ile yanlış kararlar verilmesine; hizmet ve bu hizmeti veren birimler ile yanlış planlamalar yapılmasına neden olacaktır. Doğru cevap D'dir.

Belirli bir amaca ulaşmak için katlanılan fedakârlıkların parasal değeri maliyettir. Doğru cevap A'dır.

Maliyet hesapları, mal ve hizmetlerin planlanan biçim ve niteliğe getirilmesi için yapılan giderlerin toplandığı ve maliyet unsurlarına dönüştürülerek izlendiği hesaplardır. Tek Düzen Hesap Planında yer alan gider hesapları uygulamada esneklik sağlamak üzere iki seçenek halinde sunulmuştur. Dolayısıyla cevap A şıkkıdır.

Gider hesapları grupları aşağıdaki gibi sınıflandırılmaktadır: 

1. İlk madde ve malzeme Giderleri
2. İşçi ücret ve giderleri
3. Memur ücret ve giderleri
4. Dışarıdan sağlanan fayda ve hizmetler
5. Çeşitli giderler
6. Vergi, resim ve harçlar
7. Amortismanlar ve tükenme payları
8. Finansman giderleri

Dolayısıyla cevap B şıkkıdır.

Gider yerleri aşağıdaki gibi bölümlenebilir:
• 10-29 Esas hizmet gider yerleri
• 30-39 Esasa yardımcı hizmet gider yerleri
• 40-49 Yardımcı hizmet gider yerleri
• 50-59 Yatırım gider yerleri
• 60-69 Hizmet yerleri yönetimi gider yerleri
• 70-79 Araştırma ve geliştirme gider yerleri
• 80-89 Pazarlama, satış ve dağıtım gider yerleri
• 90-99 Genel yönetim gider yerleri

Dolayısıyla cevap C şıkkıdır.

Gider yeri sınıflandırması bir üniversite hastanesinde, devlet ve şehir hastanelerinde, büyük ve kapsamlı hastanelerde, küçük ve yandal hastanelerinde elbette farklılık gösterecektir. Ancak, değişmez hususlar vardır bunlar; 6 tanedir. Dolayısıyla cevap D şıkkıdır.

Gider çeşitlerinin izleneceği yardımcı defter kayıtlarının, giderlerin ait oldukları gider yerlerini de gösterecek şekilde tutulması durumunda, yöntem amacına uygun biçimde yürütülmüş olacaktır. Bu kayıt yönteminde; giderler eş zamanlı olarak aynı anda (1) Hem fonksiyonlarına, (2) Hem çeşitlerine ve (3) Hem de ilgili gider yerlerine göre izlendiğinden; muhasebe kayıtlarının azaltılmasına ve her kademenin üretim ve hizmet maliyetlerinin belli bir düzen içinde oluşturulmasına olanak sağlamaktadır. Dolayısıyla cevap E şıkkıdır.

Gider çeşitlerinin izleneceği yardımcı defter kayıtlarının, giderlerin ait oldukları gider yerlerini de gösterecek şekilde tutulması durumunda, yöntem amacına uygun biçimde yürütülmüş olacaktır. Bu uygulamada, maliyet hesap grupları aşağıdaki gibi bölümlenmiştir:
• 70 Maliyet Muhasebesi Bağlantı Hesapları
• 71 Direkt İlk madde ve Malzeme Giderleri
• 72 Direkt İşçilik Giderleri
• 73 Genel Üretim Giderleri
• 74 Hizmet Üretim Maliyeti
• 75 Araştırma Geliştirme Giderleri
• 76 Pazarlama Satış ve Dağıtım Giderleri
• 77 Genel Yönetim Giderleri
• 78 Finansman Giderleri

Dolayısıyla cevap A şıkkıdır.

Araştırma ve geliştirme giderleri hesabı 3 farklı ilgili hesaptan oluşmaktadır:

• 750 Araştırma ve Geliştirme Giderleri
• 751 Araştırma ve Geliştirme Giderleri Yansıtma Hesabı
• 752 Araştırma ve Geliştirme Gider Farkları

Dolayısıyla cevap B şıkkıdır.

Hizmet üretim maliyetleri, ana hesap (740) altında alt hesaplar (0-9 gider çeşitleri) düzeyinde izlenmelidir. Hesap kodlamada iki farklı seçenek gösterilmektedir. Alt hesap bazında kırılım yapmak ve bu kırılımı basamaklandırmak işletmelerin tercihinde olan bir özelliktir. Dolayısıyla cevap  C şıkkıdır.

7/B seçeneğinde işletmeler 79 No.lu gruptaki maliyet hesaplarını kullanır. Bu uygulamada maliyet hesap grupları aşağıdaki gibi bölümlenir:
79 GİDER ÇEŞİTLERİ
790 ilk Madde ve Malzeme Giderleri
791 Memur Ücret ve Giderleri
792 Personel Ücret ve Giderleri
793 Dışarıdan Sağlanan Fayda ve Hizmetler
794 Çeşitli Giderler
795 Vergi, Resim ve Harçlar
796 Amortismanlar ve Tükenme Payları
797 Finansman Giderleri
798 Gider Çeşitleri Yansıtma Hesapları
799 Üretim Maliyet Hesabı

Dolayısıyla cevap D şıkkıdır.

Rapor oluştururken dikkat edilmesi gereken hususlar aşağıdaki seçeneklerde belirtilmiştir:

a-) Hizmet verilen yer açısından giderlerin izlenebilmesi ve analizi için giderlerin kayıtlarının gelişi güzel kayıt edilmemesi gerekir

b-) Verilerin alındığı kaynağın sıklıkla değiştirilmemesi gerekir. Değiştirilme güncelleme amaçlı olmalıdır

c-)Oluşturulan raporların karşılaştırılabilir özellikte olması gerekir.

d-) Rapor, işletmenin dinamiklerine göre şekillendirilmeli, ancak formatı devamlı değiştirilmemelidir

e-) Raporda verilerin tutarları yanı sıra yüzdesel dağılımları da yer almalıdır.

Dolayısıyla cevap E şıkkıdır.