Sağlık İşletmelerinde Kalitenin Ölçümü

Ernest Amory Codman (30 Aralık 1869 - 23 Kasım 1940) ise genellikle sonuç çalışmaları bilinmekte ve kanıta dayalı tıbbın kurucusu olarak kabul edilmektedir

Ulusal Kalite Stratejisinin Amaçları;
• Daha İyi Bakım: Sağlık hizmetlerini daha hasta merkezli, güvenilir, erişilebilir ve güvenli hale getirerek genel bakım kalitesini iyileştirilmelidir.
• Sağlıklı İnsanlar/Sağlıklı Toplum: Daha kaliteli bakım sağlamanın yanı sıra, sağlığın davranışsal, sosyal ve çevresel belirleyicilerine yönelik kanıtlanmış müdahaleler desteklenmelidir. Böylece toplumun sağlığı iyileşecektir.
• Karşılanabilir Bakım: Bireyler, aileler, işverenler ve hükümet için kaliteli sağlık hizmetlerinin maliyetini azaltılmalıdır. 

Kalite stratejisinin öncelikleri aşağıdaki gibi sıralanabilir.
• Hasta bakımın yapılması esnasında ortaya çıkan zararı azaltarak bakım daha güvenli
hale getirilmelidir.
• Her kişi ve ailesinin bakımda ortak olarak yer almasını sağlamak.
• Bakımda etkili iletişim ve koordinasyon desteklenmelidir.
• Kardiyovasküler hastalılardan başlayarak önde gelen ölümcül hastalıkların nedenlerini, en etkili önleme ve tedavi uygulamalarını teşvik etmek.
• Sağlıklı yaşamı sağlamak ve en iyi uygulamaların yaygın kullanımını teşvik etmek amacıyla toplumla birlikte çalışmak.
• Yeni sağlık hizmeti sunum modelleri geliştirip yayarak kaliteli bakımı bireyler, aileler, işverenler ve hükümet için daha uygun hale getirmek.

Bu göstergeler hacim, yapı, sonuç ve süreç olarak sınıflandırılabilirler

Veri tanımları, özellikle çok farklı coğrafi bölgeler arasında kıyaslama yaparken de görünen sonuçları
etkileyebilmektedir. Sağlık işletmelerinde çıktıların ölçülmesini etkileyebilecek diğer bir faktör hastaların izlenme süresidir. Örneğin, yatarak tedavi süresi nispeten yüksek olan kurumlarda, yatarak tedavi süresi izlemelerinin düşük olduğu kurumlara göre ölüm oranı yüksek olabilecektir.

Klinik katma değer, en iyi uygulama, müdahale edilebilirlik, düzenleyici önlem, finansal önem, örgütsel uyum, kaynak gereksinimi, kıyaslanabilirlik, itibara etki ve bağdaşmadır. 

Bağdaşma (veya uygunluk)–bu gösterge, toplanan aynı gösterge sonuçlarını veya
benzer göstergelerin sonuçlarının çelişmemesi gerektiği durumunu ifade etmektedir

Sağlık sistemindeki yönetsel, teknik ve teknolojik gelişmeler sağlık hizmetinin kalitesi ve hasta güvenliği konusunda sürekli iyileşmeyi ve arayışı beraberinde getirmektedir. Sağlık kalitesindeki mevcut düzey ve
aktiviteler, sağlık hizmetlerini daha güvenli, etkili ve verimli hale getirme hedefine yöneliktir

Donebedian'a göre sağlık kurumlarında verilen hizmetlerin kalitesi etkenlik, etkililik, verimlilik, optimallik, kabul edilebilirlik, yasallık ve eşitlik olmak üzere 7 ana başlıkta toplanabilir. 

Bu ölçüt; belirli bir ürünü üretmek için gerekli olan girdilerin ne kadar etkili kullanıldığını gösterir. Etkenlik ölçütü ile amaçlanan bilgi, zaman, teknoloji ve enerjiyi hiçbir şekilde israf etmeyecek şekilde
iyi kullanmaktır. 

Optimallik açığı, belirli bir durum karşısında mevcut en iyi çözüm ile mümkün olabilecek en
iyi çözüm arasındaki farktır

Eşitlik, Hakkaniyetlik olarak da adlandırılabilen sağlık hizmetlerinde eşitlik anlayışı; tedavi olan bütün
hastalara adil bir şekilde hizmet verilmesini, hastalar arasında herhangi bir ayrımcılığın veya kayırmacılığın yapılmamasını ve aynı tedaviyi gören hastaların aldıkları faydanın eşit olmasını ifade etmektedir. Bu
kavram insanların sağlık hizmetlerinden eşit olarak yararlanacağını anlamında kullanılmaktadır. Her tedavi gören hastanın eşit hakları vardır. Bütün hastalar kendi tedavilerinin gerektirdiği şekilde ve ölçüde
sağlık hizmetlerinden faydalanmalı ve adaletle muamele görmelidih

Sağlık hizmetlerinde optimallik, hastaya verilen sağlık hizmet miktarına paralel olarak değişen fayda ve maliyetler arasında optimum dengenin sağlanmasıdır. Bir diğer ifade ile, bir sağlık işletmesinde sunulan tedavi hizmetlerinin maliyetleri ile hastanın elde ettiği faydalar arasında bulunan en iyi denge noktası optimal noktayı ifade etmektedir (Karaca, 2014). Bu noktanın altında, bu noktada elde edilen faydalara göre düşük maliyetle daha fazla fayda elde edilebilir, üzerinde ise, bu noktada elde edilen faydalara göre çok fazla maliyetle ilave faydalar sağlanabilir.

Verimlilik, üretken çabanın etkinliği olarak değerlendirilen verimlilik, girdi birimi başına pozitif çıktı oranını ifade etmektedir. Sağlık hizmetlerinde verimlilik ise; sağlık hizmetini alan hastaya verilen etkili bir hizmetin minimum maliyetle üretilmesi, hastaya uygun olmayan tedavi yönteminden uzak durulması ve tedavi süresinin gereksiz bir şekilde uzatılmamasını sağlamaktır. Verimlilik, sağlık işletmelerinde çalışan personeli
“sadece meşgul” olmaktan “gerçekten üretken” olmaya taşıyan önemli bir faktördür. Doğru hastaya doğru tedavinin yapılması, uygun olmayan tedaviler ile hastanın tedavi sürecinin uzatılmaması hasta açısından olduğu gibi sağlık işletmesi açısından da mali anlamda kazanımı ortaya çıkaracaktır.

Örgütsel uyum göstergesi kurumsal / sistemsel önceliklerle uyumlu kalite ölçütlerini ifade etmektedir. Her sağlık işletmesinde özgün olarak kullanılan yazılım ve iç iletişim (intranet) ile dış iletişim (extranet) sistemlerinin bulunabilir. Bu araçlar işletme içinde uyumlu ve eşgüdümlü hareket edilmesini sağlarken gerekli durumlarda dış çevreye de bilgiler verebilir. Bu bağlamda sağlık işletmelerinin kullandıkları teknik,
teknolojik ve idari uygulamalar sistem içerisinde uyumun sağlanmasını kolaylaştırı olmalıdır. Sağlık işletmesinin örgütsel uyum düzeyinin yüksek olması kalite göstergelerinden de birisini oluşturacaktır. 

Teknik kalite sağlık işletmelerinde çalışan hekimlerin ve yardımcı personelin işleri ile alakalı rutin olan bilgilerini sunmadaki becerileri ile ilgilidir. Örneğin bir cerrahın hastanedeki ve gerçekleştirdiği ameliyattaki kabiliyetleri, bir hemşirenin ilaçları iyi tanıması veya yardımcı personel olarak bir laboratuvar teknisyeninin kan testlerini hazırlama ve iletmedeki uzmanlığı teknik kaliteyi oluşturmaktadır. Ayrıca hastaların aynı sağlık işletmesine geri gelme yüzdesi, sağlık işletmesindeki enfeksiyon oranları ve sonuçların ölçümü teknik kaliteyi kapsamaktadır

Sağlık işletmelerinde kalite, bir hastanın tüm beklentilerini anlama üzerinde odaklanan ve sağlık işletmesini bu beklentileri karşılamaya yönlendiren stratejik bir yaklaşımdır.

1860 yılında Nightingale, Londra’da St Thomas’ Hospital’da kendi hemşirelik okulunun kurulmasıyla profesyonel hemşirelik vakfının temellerini atmıştır

Codman, hastalarını, hastalara ait demografik bilgileri, tanıları, tedavileri ve sonuçları içeren endeks kartları olan “Son Sonuç Kartları” ile takip etmiştir

1917’de ACS, Hastaneye Kalite ve Standardizasyon Programları için Conman’ın
“Son Sonuç Sistemi”ni benimsemiştir. Bu program, aşağıdakiler dahil olmak üzere hastaneler için
bir dizi “minimum standartlar,

• Hastane sağlık personelinin düzenlenmesi
• Sağlık personelinin iyi eğitimli, yetkin ve lisanslı hekim ve cerrahlarla sınırlandırılması
• Düzenli personel toplantıları ve klinik incelemeleri sağlamak için çerçeveleme kuralları ve düzenlemeleri
• Tarih, laboratuvar, fizik muayene gibi tıbbi kayıtların tutulması
• Klinik laboratuvar ve radyoloji bölümleri gibi denetimli teşhis ve tedavi tesislerinin oluşturulması.