SAĞLIK İŞLETMELERİNDE KALİTE YÖNETİMİ - Deneme Sınavı - 13

Donabedian’a göre (1990) sağlık hizmetlerinde kalitenin birbiriy­le yakından ilişkili üç ögesi vardır. İlk öge olan teknik bakım kalitesi, uygun hizmet stratejileri­ni belirleme sürecinde kullanılan yargı ve bilgi ile belirlenen stratejileri uygulamadaki beceriye dayanmaktadır. Teknik bakım kalitesi; teknoloji ve bilimin sunduğu en son gelişmeyi kullanmayı hedefleyerek bu teknik performans uygulamada­ki en iyi ile karşılaştırılarak belirlenir. Sağlık hiz­metlerinde kalitenin ikinci ögesi; sağlık bakım hizmetlerinden yararlananlar ile sağlık bakım hiz­metlerini sunanlar arasındaki ilişkilerin iyiliğidir. Teknik hizmetlerin doğru şekilde uygulanması bu kişilerarası ilişkilerin uygun bir şekilde yöne­tilmesine bağlıdır. Bu durumda sosyal ve bireysel beklenti ve standartların karşılanması ile sağlanır. Üçüncü öge ise; imkanların iyiliği bir başka deyiş­le sağlık hizmetlerinin konfor ve rahatlık sağlayan yönleridir.

Toplam Kalite Yönetimi (TKY), bütünleşik bir yönetim felsefesi olup içerisinde müşteri odaklılık, ekip çalışması, sürekli iyileştirme ve yeniden ta­sarlama gibi uygulamaları barındırmaktadır.

Aşağıdakilerin hepsi toplam kalite yönetimi stratejilerindendir:

I. Tam katılım ve takım çalışması

II. Sürekli iyileştirme

III. Üst Yönetim liderliği ve sorumluluğu

Müşteri kavramının boyutları arasında sadece:

vardır.

Sağlık hizmet sunum süreçleri ile hasta ve çalışan güvenliği açısından kritik öneme sahip, Bakanlık politikaları açısından öncelikli olan 50 puan değerindeki standartlardır (çekirdek standart).

İlgili bölüme özgü süreçleri direkt olarak etkileyen, 30 puan değerinde olan standartlardır.

İlgili bölüme özgü süreçleri dolaylı olarak etkileyen, 10 puan değerinde olan standartlardır.

Uygulanması zorunlu olmayan standartlardır.

Sağlık hizmet sunum süreçleri ile hasta ve çalışan güvenliğinin ölçülmesini ve değerlendirilmesini esas alan her biri 20 puan değerinde olan bölüm bazlı ve klinik göstergeleri içeren standartlardır (opsiyonel standart).

Sağlık kuruluşları da diğer kuruluşlar gibi bu bağımsız denetimlerin sıklıkla uygulandığı bir alan haline gelmiştir. Bu çerçevede, Avrupa ülkelerinde dışsal değerlendirme mekanizması dört farklı model ile uygulanmaktadır.

ABD Tıp Enstitüsü yayımladığı bir raporda sağlık hizmetlerinde kalite kavramına açıklık getirerek özellikleri üzerinden sağlık işletmelerinde istenen kaliteyi tarif etmiştir. Bu kuruma göre sağlık hizmetleri aşağıda yer alan özelliklere sahip olmalıdır:

• Adil: Verilen hizmet kişinin etnik kökeni, cinsiyet, sosyoekonomik durumu ve yaşadığı bölge gibi özelliklerine göre değişkenlik arz etmemeli

Sağlık işletmelerinde toplam kalite yönetimi, bütünleşik bir yönetim felsefesi olup içerisinde müşteri odaklılık, ekip çalışması, sürekli iyileştirme ve yeniden ta­sarlama gibi uygulamaları barındırmaktadır

2011 yılında 611 standart içeren bir set halini alan HKS, 2013 yılında yayınlanan yönetmelikle ‘Sağlık Hizmet Ka­lite Standartları’ olarak değiştirilmiştir. Pek çok kere revize edilen bu setin son versiyonu SKS Hastane Versiyon-5 olarak sağlık işletmelerinde uygulanmak üzere yürürlüğe girmiştir.

SKS-Hastane Kodlama Sistematiğindeki boyutlarda; Kurumsal Hizmetler K, Hasta ve Çalışan Odaklı Hizmetler H, Sağlık Hizmetleri S, Destek Hizmetleri D, Gösterge Yönetimi G harfi ile ifade edilir.

Sistemde belli strateji ve kurallara göre puanlamaya gidilerek standartlar arasında kıyaslama imkânı oluşturmaya çalışılmıştır. Standartlar belli bir kategorizasyona dahil edilerek puanların dengeli ve ağırlıklı olması sağlanılmaya çalışılmıştır. Kategori-4 10p değerinde standart olup,  ilgili bölüme özgü süreçleri dolaylı olarak etkiler.

DSÖ akreditasyon, sertifikasyon ve ruhsatlan­dırma arasındaki farkları ise şu şekilde açıklamıştır: Sertifikasyonda kurum sadece teknik açıdan değerlen­dirilir.

1989 yılında kurulmuş olan EFQM (The European Foundation for Quality Management: Avrupa Kalite Yönetimi Vakfı), geliştirmiş olduğu “EFQM Mükemmellik Modeli” aracılığıyla kuruluşların performansını iyileştirme konusunda yardımcı olmaya adamış bir kuruluştur.

Hasta ve Çalışan odaklı hizmetler boyutunun altında, hasta deneyimi, hizmete erişim, yaşam sonu hizmetler ve sağlıklı çalışma yaşamı bölümleri yer alır.

SKS-hastane boyutlarından sağlık hizmetleri boyutu, 233 standart ve 640 ölçüte sahiptir.

Sağlık Bakanlığı, 20.03.2013 tarihinde ISQua ile resmi işbirliği sürecini başlatmış ve “Sağlık Hiz­metlerinde Kalite Standartları-Hastane Seti” esas alınarak hazırlanmış olan “Sağlıkta Akreditasyon Standartları-Hastane Seti” 2015 yılında ISQua tarafından akredite edilmiştir.