SAĞLIK İŞLETMELERİNDE İNSAN KAYNAKLARI YÖNETİMİ - Deneme Sınavı - 6

Sağlık Bakanlığının görevleri; toplumun hayatını beden, ruhen ve sosyal bakımdan tam iyilik hâli içinde sürdürmesini sağlamak için fert ve toplum sağlığını korumak ve bu amaçla ülkeyi kapsayan plan ve programlar yapmak, uygulamak ve uygulatmak, her türlü tedbiri almak, gerekli teşkilatı kurmak ve kurdurmaktır.

“Kişilerin toplumların toplumların sağlıklarını korumak, hastalandıklarında tedavilerini yapmak, tam olarak iyileşemeyip sakat kalan bireylerin başkalarına bağımlı olmadan yaşayabilmelerini sağlamak ve bunun yanında toplumların sağlık düzeylerini yükseltmek için yapılan planlı çalışmaların tamamına sağlık hizmetleri denilmektedir.”

Bu dönemde Sağlık ve Sosyal Yardım Bakanlığının esas görevinin koruyucu hekimlik olduğu kabul edilmiş ve örgütlenme buna göre yapılmış, genel bütçe olanakları bu yöne aktarılmıştır. Yerel yönetimler hastane açmaya özendirilmiş; bu idarelere örnek olmak üzere Ankara, İstanbul, Sivas, Erzurum ve Diyarbakır gibi büyük illerde Bakanlığa bağlı numune hastaneleri açılmıştır. Her ilçede hükûmet tabipliği kurulmuş; o gün için sağlık sorunu olan sıtma, verem, trahom, cüzzam gibi bulaşıcı hastalıklarla mücadele için dikey programlar başlatılmıştır.

1945 yılında “Olağanüstü Sıtma Savaş Yasası” çıkarılması zorunlu görülmüştür. Aynı yıl önemli bir gelişme de Sosyal Sigortalar Kurumunun kurulmasıdır. Bu kuruma sigortalı işçiler için sağlık örgütü kurma, işletme ve sağlık personeli atama yetkisi verilmiştir. 1946-50 yılları arasında bakanlık yapan Dr. Behçet Uz tarafından hazırlanan 1. On Yıllık Milli Sağlık Planı, 1946 yılında toplanan 9. Milli Tıp Kongresi’ne sunulmuştur. Bu plana göre ülke 7 sağlık bölgesine ayrılacak ve her bölgenin örgütlenmesi kendine yeterli hâle getirilecekti.

Bu yasa ancak 1 Ocak 1984 tarihinden itibaren Türkiye genelinde uygulanmaya başlanmıştır.

Bu yasanın kabul ettiği başlıca ilkeler şunlardır:

Sağlık kurumlarında eğitimin devam etmesinde genel amaç; sağlık personelinin performansını arttırmak, oluşabilecek iş kazalarını öngörmek ve engellemek, moral ve motivasyonu arttırmak, stresli çalışma ortamlarına uyum sağlanması, mesleki bilinci arttırmak, personelin mesleğe olan bağlılığını güçlendirmektir.

Personele kurumun amaç, ilke ve politikalarını bir bütünlük içinde kavratacak becerileri kazandırmak, hizmetin nitelik, nicelik ve verimliliğini arttırarak hizmet sunumundaki hataları azaltarak can kaybına veya sakatlığa yol açmamak ve böylece hizmet alana üst düzeyde yarar sağlamak, iş birliği yapabilme yeteneğini geliştirmek, gelişmekte olan teknolojiyi etkin bir şekilde kullanmasını sağlamak gibi çok yönlü amaçları bulunmaktadır.

Sağlık hizmetlerinde sürekli eğitimin amacı, hiçbir ayrıcalık olmadan sağlığın korunması ve geliştirilmesini sağlamak, hasta bakımını gerçekleştirmek, sağlık mesleğini yüceltmektir ve topluma nitelikli hizmet verilmesini sağlamaktır.

Sağlık eğitimi programları; bilgilerini artırarak ve refahlarını önemseme konusundaki tutumlarını etkileyerek bireylerin ve toplulukların fiziksel, zihinsel, duygusal ve sosyal sağlıklarını iyileştirerek daha sağlıklı bir yaşam sürmelerine yardımcı olur.

Sağlık alanında kullanılan cihazlar maliyeti oldukça yüksek parçalardır, bu cihazların en doğru şekilde kullanılması için kurum yüksek teknik becerilere sahip personele ihtiyaç duyar bu da verilecek eğitimler ile sağlanabilir.

Sağlık Bakanlığı; 3 Mayıs 1920 tarihinde, 3 sayılı “Sıhhat ve İçtimai Muavenet Vekaleti Yasası” ile kurulmuştur. 3 Mayıs 1920’de yapılan ilk Bakanlar Kurulu toplantısına Dr. Adnan Adıvar, ilk Sağlık Bakanı olarak katılmıştır. 10 Mart 1921’de bakanlıktan ayrılan Dr. Adnan Adıvar’ın yerine Dr. Refik Saydam bakan olmuştur. Refik Saydam döneminde koruyucu ve tedavi edici hekimlik hizmetlerinin birbirinden ayrı ele alınması ilkesi benimsenmiştir. Bu dönemde Sağlık ve Sosyal Yardım Bakanlığının esas görevinin koruyucu hekimlik olduğu kabul edilmiş ve örgütlenme buna göre yapılmış, genel bütçe olanakları bu yöne aktarılmıştır. Yerel yönetimler hastane açmaya özendirilmiş; bu idarelere örnek olmak üzere Ankara, İstanbul, Sivas, Erzurum ve Diyarbakır gibi büyük illerde Bakanlığa bağlı numune hastaneleri açılmıştır.

1954 yılında 6134 sayılı yasa ile il özel idarelerine, belediyelere ve vakıflara bağlı hastaneler Sağlık Bakanlığına bağlanarak hastane hizmetleri tek elde toplanmış (SSK ve Üniversite hastaneleri hariç), tamamen merkezi hükümetin görev ve sorumluluğu hâline getirilmiştir. Bu dönemde özel sektörün geliştirilmesi düşüncesi ağırlık kazanmış ve bu sektör sağlık yatırımları için özendirilmiştir

Eğitim; bireylerin toplumun standartlarını, inançlarını ve yaşama yollarını kendi yaşantıları yoluyla ve kasıtlı olarak belirli bir amaca yönelik, planlı ve programlı bir şekilde istendik yönde değişim meydana getirme sürecidir

Formal Eğitim: Planlı olan ve belli bir amaca hizmet eden eğitim süreçlerini kapsar. Belli öğretici unsurlar barındırır. Yer, yöntem, zaman, içerik ya da uygulamalar bellidir. Olumlu birtakım davranışları çıkarmaya yöneliktir. Bu yüzden günümüzde okullarda verilen eğitim bu türün içinde yer almaktadır

Sıra ilkesi : Kişiye ne öğretilecekse öğretilsin onun bildiklerinden başlanmalıdır.

Doğru uygulama ilkesi: Eğitim yaşantıları gerçek yaşama benzer olmalı ve eğitimde gerçek yaşamdakine yakın araç gereçler ve örnekler kullanılmalıdır.

Oryantasyon eğitimi: Kuruma yeni gelen sağlık personeli için uygulanan alıştırma eğitimidir. Kurum amaç ve politikaları tanıtılır, kendi görev yetki ve sorumlulukları öğretilir.

Planlama aşamasının temel basamakları aşağıdaki şekilde olmalıdır:
• Programın belirlenmesi,
• Eğitim alacak personelin belirlenmesi,
• Eğitim konularının belirlenmesi,
• Eğitimcinin belirlenmesi,
• Eğitim zamanının ve yerinin belirlenmesi,
• Eğitim süresinin belirlenmesi,
• Eğitimde kullanılacak yöntem, araç, gereçlerin belirlenmesi,
• Eğitim bütçesinin hazırlanması.

Sağlık eğitiminde 4 temel aşama vardır:
• İlk aşama; iyice anlatmak ve öğretmek
• İkinci aşama; benimsetmek ve inandırmak
• Üçüncü aşama; yapmak ve yaptırmak
• Dördüncü aşama; tekrarlattırılarak alışkanlık kazanılmasını sağlamak

Sağlık eğitimi verilirken sorulacak sorular:
• Bireyin hangi konu hakkında bilgilenmesini istiyorsunuz?
• Birey hangi konuyu ne kadar öğrenebilir?
• En iyi öğrenme metodu nedir?
• Neyi, ne kadar ögrenmeli?