SAĞLIK İŞLETMELERİNDE İNSAN KAYNAKLARI YÖNETİMİ - Deneme Sınavı - 5

Cumhuriyet tarihi boyunca ülkemizde uygulanan sağlık politikaları bazı temel değişim dönemleri geçirmiştir. Dr. Refik Saydam dönemi (1923), Dr. Behçet Uz dönemi (1946) ve Prof. Dr. Nusret Fişek’in öncülüğünde sağlık hizmetlerinde sosyalizasyon uygulamasının başlangıcı (1963); önemli dönüm noktalarıdır. Sağlıkta Dönüşüm Programı (2003), bu dönüm noktalarından son halkayı oluşturmaktadır.

1980-2000 Dönemi, Türkiye’de sağlık sisteminin tarihsel gelişimi dönmelerinden biri değildir.

1946-50 yılları arasında bakanlık yapan Dr. Behçet Uz tarafından hazırlanan 1. On Yıllık Milli Sağlık Planı, 1946 yılında toplanan 9. Milli Tıp Kongresi’ne sunulmuştur.

Sağlık işletmelerinde eğitim ve geliştirme üç aşamada incelenmelidir. Bunlar;

I   Eğitim türleri,
II  Birey performansını arttırma yöntemleri ve
III Çalışan geliştirme programları

Örgün Eğitim: Belirli bir yaş kitlesine hitap eder ve kademeli olarak alınır.

Örgün Eğitim: Belirli bir yaş kitlesine hitap eder ve kademeli olarak alınır. Milli eğitimin temel birtakım amaçları vardır. Bunlar eğitim sürecinin işlerliğine etki eder. Okul öncesi, ilköğretim ortaöğretim, yüksek öğretim, açık öğretim ya da uzaktan öğretim türünde eğitimlerdir.

DSÖ’ye göre sağlık eğitiminin temel amaçları birey ve topluma;
I Sağlığın değerini anlatmak, inandırmak
II Sağlık sorunlarını çözmeye alıştırmak
III  Sağlık kuruluşlarından azami ölçüde faydalandırmaya alıştırmak
IV  Sağlıklı yaşam biçimleri geliştirmek ve sağlıklı yaşamaya alıştırmak
V  Sağlığı korumaya ve geliştirmeye alıştırmak

Sağlık eğitiminde 4 temel aşama vardır:
• İlk aşama; iyice anlatmak ve öğretmek
• İkinci aşama; benimsetmek ve inandırmak
• Üçüncü aşama; yapmak ve yaptırmak
• Dördüncü aşama; tekrarlattırılarak alışkanlık kazanılmasını sağlamak

Oryantasyon eğitimi: Kuruma yeni gelen sağlık personeli için uygulanan alıştırma eğitimidir. Kurum amaç ve politikaları tanıtılır, kendi görev
yetki ve sorumlulukları öğretilir.

Sağlık Eğitimi Uygulama Aşamaları:

I-Primer koruma (birincil koruma); yapılan sağlık eğitiminin odak noktası sağlığı koruma ve geliştirmedir.
II- Sekonder koruma (ikincil koruma); sağlık eğitimi, hastalık belirtileri ve tedavi kaynakları hakkında bilgi vererek oluşmuş bir hastalığın erken tanısı ve tıbbi önerilere uygun davranma üzerine odaklanır.
III- Tersiyer koruma (üçüncül koruma); sağlık eğitimi, hastalığa uyum ve yaşam kalitesini arttırmayı hedefler.

10 Mart 1921’de bakanlıktan ayrılan Dr. Adnan Adıvar’ın yerine Dr. Refik Saydam bakan olmuştur. Refik Saydam döneminde koruyucu ve tedavi edici hekimlik hizmetlerinin birbirinden ayrı ele alınması ilke­si benimsenmiştir. Bu dönemde Sağlık ve Sosyal Yardım Bakanlığının esas görevinin koruyucu he­kimlik olduğu kabul edilmiş ve örgütlenme buna göre yapılmış, genel bütçe olanakları bu yöne aktarılmıştır. Yerel yönetimler hastane açma­ya özendirilmiş; bu idarelere örnek olmak üzere Ankara, İstanbul, Sivas, Erzurum ve Diyarbakır gibi büyük illerde Bakanlığa bağlı numune has­taneleri açılmıştır. Bu nedenle doğru yanıt A seçeneğidir

1954 yılında 6134 sayılı yasa ile il özel ida­relerine, belediyelere ve vakıflara bağlı hastaneler Sağlık Bakanlığına bağlanarak hastane hizmetleri tek elde toplanmış (SSK ve Üniversite hastaneleri hariç), tamamen merkezi hükümetin görev ve so­rumluluğu hâline getirilmiştir.  Bu nedenle doğru seçenek  C seçeneğidir.

Eğitim, formal ve informal olarak ikiye ayrılır. İnformal eğitim, bir plana bağlı olmayan değişik zaman, ortam ve biçimlerde olan bir eğitimdir. Formal eğitim ise, örgün ve yaygın olarak ikiye ayrılır. Formal eğitim kademeli ve ön koşu olan eğitim iken, yaygın eğitim (Kursla ve Hizmet-için eğitim) için herhangi bir yaş, bilgi ve kademe ön koşulu yoktur. Bu nedenle doğru seçenek E seçeneğidir.

Sonuçların doğruluğu ilkesi: Eğitimin her evresinde ölçülebilir ve gözlenebilir değer­lendirme yöntemleriyle sonuçların doğru­luğu denetlenmelidir. Bu nedenle doğru seçenek C seçeneğidir.

Günümüzde meslek öncesi okullarda alınan eğitimin iş yaşamındaki gereklerin yalnızca bir kısmını karşılaması, bireylerin eğitime tabi tutulma gerekliliklerini ortaya çıkarmıştır. Sağlık hizmetleri, örgütsel çalışmanın oldukça önemli olduğu bir alandır bu nedenle örgütteki bireyler arasında iletişim kopuklukları veya engelleri yaşanması, aksaklıkları beraberinde getirir bu da hizmet içi eğitim gereksinimi doğurmaktadır.

Sağlık hizmetleri sunumunda önemli bir yere sahip hastanelerde uyum sağlama amacına yönelik hizmet içi eğitim programları düzenlenmektedir ancak eğitim merkezlerinde görevlendirilen eğiti­ci personelin yetersizliği, eğitici rolünü üstlenmek için aranan mesleki yeterlilik ve eğitim formasyonu gibi niteliklere sahip olmamaları, kurumun eğitim faaliyetlerine ayırdığı maddi kaynağın yetersiz olu­şu, yöneticilerin bu eğitim etkinliklerine gereken önemi vermemeleri ve olumsuz tutumları gibi ne­denlerle düzenlenen hizmet içi eğitimler istenilen yeterlilikte olmayabilir. Ancak bunların “Eğitici formasyon ve mesleki yeterliliğe sahip bireylerin yetiştirilmesi göreli olarak temin edilmesi en zor olanıdır. Diğerleri çok hızlı bir biçimde temin edilebilir. Bu nedenle doğru seçenek seçeneğidir.  Bu nedenle doğru seçenek B seçeneğidir.

Tamamlama eğitimi: Görev yeri değiştirilecek personel için yeni görevinin gerektirdiği her türlü yeterliliği kazandırmak amacıyla uygulanır. İhtisas ve meslek eğitimi niteliğindedir. Bu nedenle doğru seçenek C seçeneğidir.

Hangi konu üzerine eğitim ihtiyacı sağlık kuru­luşunda görev yapan sağlık personelinin kendinde var olan mesleki bilgi ve becerilerin, yönetimin ve hizmetin gerektirdiği yeterlilik arasındaki farktan doğar. Bu ihtiyacın belirlenmesinde hastane amaç ve hedefleri, sağlığın geliştirilmesi politikaları, per­sonelin eksikliklerini gözlemleyen yöneticiler ve denetçiler rol oynar. Bu nedenle doğru seçenek  E   seçeneğidir.