Sağlık Kurumlarında Finansal Planlama ve Bütçeleme
Finansal planlama nedir?
Finansal planlama; kurumların uzun dönemli amaç ve hedeflerinin belirlenmesi ve belirlenen amaç ve hedeflere ulaşmada gerekli kaynakları ayırarak uygun faaliyet programlarını hazırlamaktır.
Bütçeleme nedir ?
Bütçeleme; gelecekte gerçekleşmesi beklenen gelir ve giderlerin tahminlenmesi faaliyetidir.
Bütçe ve plandan hangisi daha genel bir kavramdır?
Bütçe, hesaplanan kısa süreli ayrıntılı bir faaliyetken plan daha genel bir kavramdır.
Ana bütçe nedir ?
Ana bütçe; sağlık kurumu işletmesinin tüm faaliyet alanlarını kapsayacak şekilde hazırlanmış olan bütçe türüdür. Özel bütçe; sağlık kurumu işletmesinin faaliyetlerini oluşturan alt faaliyet birimlerinden biri veya birkaçı için hazırlanmış olan bütçe türüdür.
| Faaliyet bütçesi nedir? |
Faaliyet bütçesi; sağlık kurumu işletmesinin faaliyetlerini oluşturan her alt faaliyet biriminin, faaliyetlerinin ve sorumluluklarının belirlendiği kontrol odaklı hazırlanan bütçe türüdür.
Finansal bütçe nedir?
Finansal bütçe, sağlık kurumu işletmesinin hazırlanan bütçe dönemi içerisindeki nakit varlıklarındaki değişiminin belirlenmesi amacıyla hazırlanmış bütçelerdir.
Finansal planlamanın faydaları nelerdir?
| Finansal planlamanın faydaları aşağıdaki gibi sıralanabilir. • Kurumların çeşitli faaliyet programlarının yürürlüğe konulmasından önce, uygulama niteliklerine sahip olup olmadıkları hakkında ön kontrole olanak sağlar. • Kurumun ihtiyaç duyduğu ek fonların sağlanmasını kolaylaştırır. Kurumun finansal gereksinimlerinin önceden saptanmış olması, ek fonlara ne zaman ihtiyaç duyulacağını gösterdiği gibi finansal piyasa şartlarında en uygun finansman seçeneğinin belirlenmesini sağlar. • Bazı dönemlerde kurumlarda görülen fon fazlalıklarının iyi bir şekilde değerlendirilmesini sağlar. • Uygulamaların kontrolünü ve düzeltici önlemlerin zamanında alınmasını sağlar. |
Finansal planlama yapılırken planlarda aranan nitelikler nelerdir ?
| Bir finansal planlama yapılırken planlarda aranan nitelikler aşağıdaki gibi sıralanabilir. • Finansal planlar değişen çevre koşullarına uygun olmalıdır. Başka bir ifadeyle finansal planlar esnek olmalıdır. • Finansal planlar ekonomik olmalıdır. Yani bu planların yapılmasıyla beklenen fayda, planın yükleyeceği maliyetten fazla olmalıdır. • Finansal planlarla diğer bölümlerin planları arasında koordinasyon olmalıdır. • Finansal planlar açıkça ulaşılmak istenen amaçları içermelidir. |
Sağlık planlaması nasıl tanımlanır ?
Sağlık planlaması; gelecekteki sağlık ihtiyaçlarını belirleme, bu ihtiyaçları karşılama yollarının tespiti ve bu tespitleri mevcut kaynaklarla karşılaştırarak önerilerde bulunma süreci olarak tanımlanmaktadır.
| Sağlık hizmetlerinin planlanması hangi açılardan önem taşır? |
| Sağlık hizmetlerinin planlanması birçok açıdan önem arz etmektedir. Bunlar aşağıdaki gibi sıralanabilir. · Sağlık hizmet etkinliğinin artırılması açısından · Toplum ihtiyaçları açısından (tedavide yeni teknolojilerin tatbik edilmesi vb.) · Hastalar açısından (yatış sürelerinin kısalması vb.) · Çalışanlar açısından (çalışan güvenliği ve memnuniyetinin artması vb.) |
Finansal planlama türleri nelerdir ?
| Finansal planlama türleri, sürelerine ve amaçlarına göre finansal planlar olmak üzere ikiye ayrılır: 1. Sürelerine göre finansal planlar 2. Amaçlarına göre finansal planlar |
Sürelerine göre finansal planlar nasıl gruplandırılır?
| Sürelerine göre finansal planlar: Kısa süreli finansal planlar: Amacı gelir ve gideri dengelemek olan bu planların süreleri 1 yıldan kısadır. Nakit planlaması da denilmektedir. |
Orta ve uzun süreli planlar: İşletmenin piyasa değerini artırmaya yönelik olarak izleyeceği stratejiler doğrultusunda yapılan finansal planlardır. Bu tür finansal planlar, işletmenin diğer departmanlarının hazırladığı planların parasal olarak ifadesini içerir. Planlama süresi uzadıkça belirsizlik ve risk artacağından bu tür planların her zaman tam olarak uygulanması söz konusu olmayabilir. Orta ve uzun süreli amaçlar değişime uğrayabileceğinden bu tür planlarda bazı durumlarda revize işlemleri yapmak söz konusu olabilmektedir
Amaçlarına göre finansal planlar nasıl gruplandırılır?
| Amaçlarına göre finansal planlar: • Olağanüstü finansal planlar: Yatırım ve uzun süreli sermaye ihtiyacını karşılayan planlardır. Bu planlar yatırımlar için gerekli olan fonların sağlanmasında bu fonlarla ilgili ayrıntılı bilgileri göstermektedir. |
• Özel finansal planlar: İşletmelerin kurulmaları, genişletilmeleri, birleşmeleri, sağlamlaştırılmaları ve tasfiye edilmeleri durumunda yapılan planlardır.
Finansal planlama ve bütçelemeden etkin yararlanabilmek için hangi ilkelere uygun hareket edilmesi gereklidir ?
| Finansal planlama ve bütçelemeden etkin yararlanabilmek için birtakım ilkelere uygun hareket edilmesi gereklidir. Bu ilkeler aşağıdaki gibi sıralanabilir: • Bütünlük ilkesi • Birlik ilkesi • Şeffaflık ilkesi • Kesinlik ilkesi • Uzmanlaşma ilkesi • Dönemsellik ilkesi |
• Maddi önem ve iktisadilik ilkesi
Finansal planlama ve bütçelemeden etkin yararlanabilmek için birtakım ilkelere uygun hareket edilmesi gereklidir. Bu ilkelerden biriside Bütünlük İlkesidir. Bütünlük ilkesi nedir?
| Bütünlük ilkesi: Bu ilke gereği bütçe hazırlanmasında işletmede ödeme ve tahsilatlara neden olan tüm olaylar dikkate alınmalıdır. |
Finansal planlama ve bütçelemeden etkin yararlanabilmek için birtakım ilkelere uygun hareket edilmesi gereklidir. Bu ilkelerden biriside Kesinlik İlkesidir. Kesinlik ilkesi nedir?
| Kesinlik ilkesi: Planlanan faaliyetler ve gelecekteki nakit giriş-çıkışları gerçekçi varsayımlara dayanmalıdır. Bu ilke, hatalı kararlardan kaçınmayı sağlar. Bununla aynı zamanda kontrol de kolaylaştırmaktadır. |
Finansal planlama ve bütçelemeden etkin yararlanabilmek için birtakım ilkelere uygun hareket edilmesi gereklidir. Bu ilkelerden biriside Maddi önem ve iktisadilik İlkesidir. Maddi önem ve iktisadilik ilkesi nedir?
Maddi önem ve iktisadilik ilkesi: Bütünlük ve uzmanlaşma ilkesinin sınırsız uygulanması, bütçelerin kesinlik ve güvenilirliğini artırırken maliyetleri de arttırmaktadır. Bu nedenle maliyet ve yararların bütünlük ve uzmanlaşma ilkelerine uygun bir biçimde dengelenmesi gerekmektedir.
Sorumluluk merkezi ve sorumluluk muhasebesi nedir?
| Sorumluluk merkezi, sorumlu bir yöneticinin kontrolünde bulunan bir organizasyon birimidir. |
Sorumluluk muhasebesi ise; yapılmış olan harcamaların her aşamasında tutulmuş olan düzenli raporları ve hesaplamaları içeren bir sistemdir
| Özel sağlık kurumlarında işletme bütçesi neyi ifade etmektedir? |
Özel sağlık kurumlarında işletme bütçesi; birbiriyle ilişkili bütçelerin hazırlanmasıyla gerçekleştirilen faaliyetlerin tümünü ifade etmektedir.
Özel sağlık kurumu bütçeleri hangi bütçelerden oluşmaktadır ?
| Özel sağlık kurumu bütçeleri aşağıdaki bütçelerden oluşmaktadır: • Özel sağlık kurumu satış bütçesi • Özel sağlık kurumu üretim bütçesi • Özel sağlık kurumu faaliyet giderleri bütçesi • Özel sağlık kurumu yatırım bütçesi • Özel sağlık kurumu nakit bütçesi |
• Özel sağlık kurumu proforma finansal durum tablosu ve gelir tablosu
Sağlık kurumunun üretim bütçesi hangi bütçelerden oluşmaktadır?
Sağlık kurumunun üretim bütçesi satış bütçesinden sonra hazırlanan bütçedir. Üretim bütçesi; direkt ilk madde malzeme bütçesi, direkt işçilik bütçesi ve genel üretim giderleri bütçesinden oluşmaktadır.
Direkt ilk madde malzeme bütçesi nedir ?
| Direkt ilk madde malzeme bütçesi: Sağlık kurumlarında sunulacak sağlık hizmeti belirlendikten sonra, bu sağlık hizmeti sunumu için gerekli olan ilaç, tıbbi malzeme, laboratuvar malzemesi, ameliyat malzemesi vb. malzemelerin miktarı ve tutarının belirlenmesi ile olur. |
Direkt işçilik bütçesi nedir ?
Direkt işçilik bütçesi: Üretilecek hizmet belirlendikten sonra bu hizmetin üretilmesine ve sunumuna göre istihdam edilmesi gereken hastane personeli ve bu personelin ücretleri belirlenerek işçilik bütçesi oluşturulur.
Genel üretim giderleri bütçesi nedir ?
| Genel üretim giderleri bütçesi: Sağlık hizmetini oluşturan asıl kalemler direkt hammadde malzeme, direkt işçilik ve genel üretim giderleridir. Genel üretim giderleri; direkt ilk madde ve malzeme ile direkt işçilik giderleri dışında kalan ve üretimle ilgili olan diğer tüm maliyet giderleridir. |
Hizmet üretiminde kullanılan sabit değerlere ilişkin amortismanlar, enerji giderleri gibi giderler genel üretim giderleri içerisinde yer almaktadır. Bu giderlerin bütçe döneminde sağlık kurumuna getireceği maliyeti öngören bütçeye de genel üretim giderleri bütçesi denir
| Satış bütçesi neyi göstermektedir? |
Satış bütçesi; sağlık kurumunun bütçe hazırlanan dönem içerisinde gerçekleştirmeyi planladığı satışlardan elde etmeyi beklediği gelir tutarını göstermektedir.
Sağlık kurumu yatırım bütçesi nedir ?
Sağlık kurumunun kendini yenilemesi, teknolojik gelişmeleri takip edip büyümesi, hizmet miktarı ile çeşitliliğini artırması ve diğer sağlık kurumlarıyla rekabet edebilmesi için planladığı yatırımları kapsayan bütçeye sağlık kurumu yatırım bütçesi denilmektedir.
| Proforma finansal tablolar nasıl tanımlanır ? |
Proforma finansal tablolar; sağlık kurumu işletmesinin belirli bir dönem içerisinde gerçekleştireceği faaliyetlerin sonunda sahip olacağı varlıkları ve bu varlıkları temin edeceği kaynakların ne miktarda olacağının, bütçelenen dönem sonunda sahip olunacak varlıklar için ilave ne kadar kaynağa ihtiyaç duyulacağının ve ilgili dönem sonucunda işletmenin elde edeceği gelirlerin ve giderlerin tutarlarının ve faaliyet sonucunun ne kadar olacağının belirlenmesi için hazırlanan tablolardır.
| Proforma finansal tabloların hazırlanmasında kaç yöntem kullanılmaktadır ? |
| Proforma finansal tabloların hazırlanmasında 3 yöntem kullanılmaktadır: • Satışların yüzdesine göre • Regresyon yöntemine göre |
• Oranlar yöntemine göre
Satışların yüzdesi yöntemi nedir?
| Satışların yüzdesi yöntemi, geçmiş dönemlerdeki satışlarla finansal tablolardaki çeşitli kalemler arasındaki ilişkilerden hareketle gelecek dönemdeki mali tablo kalemlerinin belirlenmesine dair bir yöntemdir. |
| Proforma finansal durum tablosu hazırlanırken nelere dikkat edilmelidir ? |
| Proforma finansal durum tablosu hazırlanırken satışlarla doğrudan ilişkili kalemler oranlanmalıdır. Kârların ve dağıtılmayan kârların satışların yüzdesine dayalı olarak bulunmadığına dikkat edilmelidir. Çünkü kâr dağıtım kararları yönetsel ve genel duruma bağlı olarak alınan kararlardır. |
Proforma finansal durum tablosu hazırlanırken hangi tablo kaleminin satışlar ile doğrudan ilişkili olduğu kararının dikkatli verilmesi gerekmektedir.
Regresyon yönetiminin kullanılabilmesi için kurumların kaç yıllık bir döneme ilişkinin verilerinin olması gerekmekir ?
| Regresyon yönetimi uzun dönemli veriler ile yapılmaktadır. Bu nedenle yeni kurulan işletmeler için oranlar yönteminin tercih edilmesi gerekmektedir. |
Bu yöntemin kullanılabilmesi için kurumların 5-10 yıllık bir döneme ilişkinin verilerinin olması gerekmektedir.
Nakit bütçesi nedir ?
Nakit bütçesi; bir işletmenin gelecekteki bir zamanlama dönemi içindeki nakit giriş ve çıkışlarının tahmin edilerek gerekli düzenlemelerin yapıldığı bir planlama faaliyetidir.
Türkiye’de kamu kurum ve kuruluşlarının bütçelerinin hazırlanması, uygulanması ve denetimi işlemleri hangi kanuna göre yapılmaktadır?
Türkiye’de kamu kurum ve kuruluşlarının bütçelerinin hazırlanması, uygulanması ve denetimi işlemleri “5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu” kapsamında yapılmaktadır.
Genel bütçe nedir ?
Genel bütçe; devlet tüzel kişiliğine dâhil olan ve bütün giderleri devlet tarafından toplanan gelirlerle karşılanan kamu idarelerinin bütçesidir.
Özel bütçe nedir ?
Özel bütçe; bir bakanlığa bağlı veya ilgili olarak belirli bir kamu hizmetini yürütmek üzere kurulan, gelir tahsis edilen, bu gelirlerden harcama yapma yetkisi verilen, kuruluş ve çalışma esasları özel kanunla düzenlenen kamu kurumları bütçesidir.
| Genel bütçeli kuruluşlar hangi özelliklere sahiptir? |
| Genel bütçeli kuruluşların şu özelliklere sahip oldukları söylenebilir. • Genel bütçeli kuruluşlar tek bir tüzel kişilik altında toplanmıştır. • Aynı nakit idaresi altındadırlar. Nakit idaresini genel bütçeli kuruluşlar adına hazine yapmaktadır. • Genel bütçeli kuruluşların kendi mal varlıkları yoktur, mal varlığını onlar adına Maliye Bakanlığı yürütmektedir. |
• Hazine birliği kapsamında sayılmaktadırlar.
Özel bütçeli idareler olarak adlandırılan kurumların özellikleri nelerdir ?
| Özel bütçeli idareler olarak adlandırılan kurumların 5018 sayılı Kanun’daki özellikleri şunlardır. • Her bir özel bütçeli kuruluşun ayrı bir tüzel kişiliği vardır. • Sosyal, bilimsel, teknik, kültürel alanlarda görevlidirler. • Belirli bir bakanlığa bağlıdırlar. Ancak bu bağlılık, özerkliğe sahip olmalarına engel değildir. • Kendi mal varlıkları vardır ve yönetimini kendileri yaparlar. Kendilerine ait gelirleri vardır. • Kendi nakit idarelerini yaparlar. |
| Genel ve özel bütçe sisteminin aşamaları nelerdir ? |
| Kamu Mali Yönetimi ve Kontrolü kapsamında bütçelerde “Analitik Bütçe Sistemi” hazırlanmakta ve uygulanmaktadır. Analitik bütçe sınıflaması; 2004 yılında uygulanmasına başlanan, kurumsal, fonksiyonel, finansman tipi, ekonomik sınıflamaları kapsayan sınıflamadır. Mevcut uygulamada genel ve özel bütçe sistemi aşamalı bir süreçten oluşmaktadır. Bu aşamalar • Kamu kurumlarının hazırlık aşaması, • Cumhurbaşkanlığı aşaması, • Yasama aşaması, • Uygulama aşaması ve • Denetlenme aşamasıdır. |
Bütçenin hazırlanması ve uygulanmasında hangi ilkelere uyulmalıdır ?
| Bütçenin hazırlanması ve uygulanmasında aşağıdaki ilkelere uyulur: • Bütçeyle verilen harcama yetkisi, mevzuatla düzenlenen görev ve hizmetlerin yerine getirilmesi amacıyla kullanılır. • Bütçeler, izleyen iki yılın bütçe tahminleriyle birlikte hazırlanır ve değerlendirilir. • Bütçe, mali işlemlerin kapsamlı ve saydam bir şekilde görünmesini sağlar. • Tüm gelir ve giderler gayrisafi olarak bütçelerde gösterilir. • Belirli gelirlerin belirli giderlere tahsis edilmemesi esastır. • Bütçelerde giderlerin gelirleri aşmaması esastır. • Bütçeler, ait olduğu yıl başlamadan önce yetkili merci tarafından onaylanmadıkça uygulanamaz. • Bütçe gelir ve gider tahminleri ile uygulama sonuçlarının raporlanmasında açıklık, doğruluk ve malî saydamlık esas alınır. • İşletmelerin tüm gelir ve giderleri bütçelerinde gösterilir. |
• İşletme hizmetleri, bütçelere konulacak ödeneklerle, mevzuatla belirlenmiş yöntem, ilke ve amaçlara uygun olarak gerçekleştirilir.
Analitik bütçe sınıflandırmasında; sermaye giderleri, sermaye transferleri ve toplam sermaye giderleri neyi ifade etmektedir ?
| Analitik Bütçe Sınıflandırmasına İlişkin Rehber” incelendiğinde bütçelerin üç yıllık hazırlandığı görülmektedir. Analitik bütçe sınıflandırmasında; • Bütçe kanunları ile belirlenmiş asgari değeri aşan ve normal ömrü bir yıldan daha uzun olan mal ve hizmet alımları “sermaye giderleri”, • Sermaye nitelikli mal ve hizmet alımlarının finansmanı amacıyla yapılan karşılıksız ödemeler “sermaye transferleri”, |
• Her ikisinin toplamı ise “toplam sermaye giderleri” olarak ifade edilmektedir.
Global bütçe nedir ?
Global bütçe; ileriye dönük olarak belli bir zaman diliminde genellikle bir yıl içinde sunulacak hizmetler karşılığı tahsil edilecek tutarı ifade etmektedir. Global bütçeden sağlık hizmeti sunucuları tarafından risk alınmaktadır.