SAĞLIK İŞLETMELERİNDE FİNANSAL YÖNETİM - Deneme Sınavı - 4

Cari oran, finansal durum tablosunda yer alan dönen varlıkların kısa vadeli yabancı kaynaklara bölünmesi suretiyle elde edilen orandır.

Cari Oran = Dönen Varlıklar/Kısa Vadeli Yabancı Kaynaklar

1,25 = 74500 / Kısa Vadeli Yabancı Kaynaklar

Kısa Vadeli Yabancı Kaynaklar = 59600TL

Asit Test Oranı = (Dönen Varlıklar – Stoklar) / Kısa Vadeli Yabancı Kaynaklar

1,25 = (Dönen Varlıklar – 3000) / 4000

Dönen Varlıklar = 8000TL

Stok devir hızı oranı işletmenin stok politikasının ve stokların ne kadar sürede nakde dönüştüğünü gösterme açısından önemli bir orandır. Stok devir hızı oranın formülü aşağıdaki gibidir:

Stok Devir Hızı = Satışların Maliyeti / Ortalama Stoklar

1,5 = 9600 / Ortalama Stoklar

Ortalama Stoklar = 6400TL

Toplam varlık devir hızı, aktif devir hızı olarak da isimlendirilmektedir. Bu oran işletmenin tüm varlıklarını ne derece etkin kullandığının ölçülmesinde kullanılan bir faaliyet oranıdır. Toplam varlık devir hızı, bir işletmeye konulan sermaye ve borçlanma yoluyla elde edilen kaynakların ne derece verimli kullanıldığını açıklamaktadır.

Finansal yapının analizinde kullanılan bir diğer oran ise borç öz kaynak oranıdır. Bu oran vasıtasıyla sağlık işletmesinin sahipleri tarafından finanse edilen miktarla, kreditörlerce finanse edilen miktar arasındaki ilişki incelenmiş olur. Optimal sermaye bileşiminin belirlenebilmesi için faydalı bir mali yapı oranıdır.

Net kâr marjı oranı işletmenin tüm masraflar ve vergilerden sonra ne oranda kârlılık gösterdiğini ölçmektedir. Diğer bir ifadeyle bu oran bir birim satıştan ne oranda kâr edildiğini göstermektedir.

Öz sermaye kârlılık oranına mali rantabilite oranı da denilmektedir. Kâr ve öz sermaye arasındaki ilişkiyi gösteren bu oranın formülü aşağıdaki gibidir:

Öz Sermaye Karlılığı = Net Kâr / Öz Sermaye

Sağlık işletmesinin varlıklarının ne kadarlık bir kısmının yabancı kaynakla finanse edildiğini gösteren finansal yapı oranına finansal kaldıraç oranı denir. Finansal kaldıraç oranına ait formül aşağıdaki gibidir:

Finansal Kaldıraç Oranı = Toplam Yabancı Kaynaklar / Toplam Varlıklar

Finansal Kaldıraç Oranı = 12960 / 36000 = 0,36

Alacak devir hızı oranı; işletmenin alacaklarını hangi hızda tahsil ettiğini gösteren orandır. Oranlama yapılırken kredili satışlar tutarı “pay”da yer almaktadır. Ancak kredili satışlar tutarı bilinmiyorsa net satışlar tutarı da hesaplamada kullanılabilir. Alacak devir hızı oranı formülü şöyledir:

Alacak Devir Hızı = Kredili Satışlar Toplamı / Ticari Alacaklar

veya

Alacak Devir Hızı = Net Satışlar / Ticari Alacaklar

Alacak Devir Hızı = 14500 / 5800 = 2,5

Finansal yapı oranlarına kaldıraç oranları da denilmektedir. Bu oranlar vasıtasıyla açıklık getirilen durumlar aşağıdaki gibi sıralanabilir:

Borç verenler ve işletme yöneticileri sağlık işletmelerinin borç ödeyebilme kapasitelerini başka bir deyişle kredibilitelerini görmek adına kredi analizi yapmaktadırlar. Kredi analizi mevcut durumun görülebilmesi adına işletme yöneticilerine fayda sağlamaktadır. Kredi analizi sonucunda iyi bir kredibiliteye sahip olduğu görülen işletmenin düşük maliyetle borçlanabilmesi mümkündür.

Cari oran, finansal durum tablosunda yer alan dönen varlıkların kısa vadeli yabancı kaynaklara bölünmesi suretiyle elde edilen orandır.

Cari Oran = Dönen Varlıklar/ Kısa Vadeli Yabancı Kaynaklar

Para ve paraya kolayca dönüşebilecek değerlerle menkul kıymetlerin kısa süreli borçlara bölünmesiyle hesaplanan nakit oran; işletmenin alacaklarını tahsil edememesi ve elindeki stokları paraya çevirememesi durumundaki borç ödeme yeteneğini göstermektedir. Nakit oranın formülü aşağıdaki gibidir;

Nakit Oran = (Hazır Değerler + Menkul Kıymetler) / Kısa Vadeli Yabancı Kaynaklar

0,25 = (200 + Menkul Kıymetler) / 1200

Menkul Kıymetler = 100TL

Faaliyet oranları, işletmenin çalışma durumunun analizinde kullanılan oranlardır. Faaliyet oranları işletmelerin varlıklarını ne derece etkin kullandıklarını gösteren oranlardır. Daha geniş tanımlayacak olursak faaliyet oranları; “işletmelerin varlık ya da varlık gruplarına, bu varlıkların sağladığı gelirlere oranla ne kadar fazla yatırım yaptığını, varlıklarını ne derece verimli kullandığını değerlendirmede kullanılan oranlardır”.

Stok devir hızı oranı, incelenen döneme ait gelir tablosundan elde edilen yıllık satışların maliyeti tutarının, finansal durum tablosunda yer alan ortalama stok tutarına oranlanması suretiyle elde edilir. Stok devir hızı oranın formülü aşağıdaki gibidir:

Stok Devir Hızı = Satışların Maliyeti / Ortalama Stoklar

Alacak devir hızı oranı; işletmenin alacaklarını hangi hızda tahsil ettiğini gösteren orandır. Alacak devir hızı oranı formülü şöyledir:

Alacak Devir Hızı = Net Satışlar / Ticari Alacaklar

5 = Net Satışlar / 6000

Net Satışlar = 30000 TL

Finansal yapı oranlarına kaldıraç oranları da denilmektedir. Finansal yapı oranları; işletmenin ne ölçüde borçla finanse edildiğini ne ölçüde öz sermaye ile finanse edildiğini gösteren oranlardır.

Sağlık işletmesinin varlıklarının ne kadarlık bir kısmının yabancı kaynakla finanse edildiğini gösteren finansal yapı oranına finansal kaldıraç oranı denir. Bu oran arttıkça sabit nakit çıkışı gerektiren faiz giderleri de artacaktır. Eğer borç oranı çok yüksek olursa zaman içerisinde sağlık kurumu faiz ödemelerini karşılayacak düzeyde nakit akışını sağlamada zorluklarla karşılaşabilir. Oranın gereğinden düşük olması ise öz sermaye maliyetinin yüksek olduğu durumlarda işletmenin yüksek maliyetle finansman sağladığını göstermektedir.

Brüt kâr marjı; faaliyetlerin etkinliğinin yanı sıra işletmenin fiyatlama politikasına ilişkin bilgiler de vermektedir. Kazanılan brüt kâr arttıkça kâr marjının da artacağı diğer bir ifadeyle işletme yönetiminin başarılı olduğu sonucuna varılabilir. Brüt kâr marjı orana ilişkin formül aşağıdaki gibidir:

Brüt Kar Marjı = (Net Satışlar – Satışların Maliyeti) / Net Satışlar

Brüt Kar Marjı = (4000 – 2800) / 4000 = 0,3

Faizin kazanılma sayısı oranı, sağlık işletmelerinin faaliyetleri sonucu elde edilen gelirlerle faizlerin kaç kez ödenebileceğini gösteren finansal yapı oranıdır. Bu oran hesaplanırken gelir tablosunda yer alan faiz ve vergi öncesi kâr kalemi faiz giderleri toplamına oranlanmaktadır. Faizin kazanılma sayısı oranına ilişkin formül aşağıdaki gibidir:

Faizin Kazanılma Sayısı = Faiz ve Vergi Öncesi Kar / Faiz Giderleri

Faizin Kazanılma Sayısı = 12000 / 2400 = 5