SAĞLIK İŞLETMELERİNDE DAVRANIŞ

Liderliğin odağı genellikle takipçi olarak adlandırılan insan sistemleridir. Sistem; bir birey, bir grubun üyeleri, bir kuruluştaki insanlar, bir toplumun vatandaşları veya bir ulusun nüfusu olabilir. Liderlik, lider ve ne sebeple olursa olsun takip etmeyi seçenler arasında etkileşim olmadan var olamaz.

Liderlik takipçilerin (sistemlerdeki insanların) düşüncelerini, duygularını ve davranışlarını etkiler. Bunlar, liderliğin kognitif, duygusal ve davranışsal hedefleridir. Kognitif hedefler düşüncelerle ilgili boyuta yöneliktir.

Kuralcı yaklaşımda lider: (1) problemi veya fırsatı tanır, (2) onu tanımlar, (3) bir çözüm formüle eder ve (4) bu çözümü kabul etmeleri için takipçileri etkiler. Yaklaşım, lider merkezlidir ve takipçilerin liderin çözümünü / hedefini kabul etmelerini sağlayarak 4. adımı vurgulamaktadır. Katılımcı bir yaklaşım kullanarak ise, lider sistem üyeleri ile dört adımda tanıma, tanımlama, formülasyon ve etki sürecini sürdürür; yaklaşım takipçi merkezlidir. Lider sadece sonucu değil, sorun çözme ve takipçilerle fırsat yakalama sürecini de etkiler.

Liderlik tesadüfi değildir, kasıtlıdır. Liderlik yöneticiliğin rollerinden birisidir. Liderlik rolünü üstlenmeyen yöneticilik mümkündür. Liderlik yöneticilerin işleri başarmasını sağlar. Liderlik ve yöneticilik eş anlamlıdır.

Liderlik perspektiflerinden olan, liderliği “Büyük adam” düşüncesi ile açıklayan, liderlerin doğuştan sahip oldukları özellikleri sayesinde olağanüstü işler başararak büyük izler bıraktığını varsayan perspektif özellik perspektifidir.

Liderlik perspektiflerinden olan beceriler perspektifine göre üst yönetimdeki liderlerin teknik becerisi düşük; kavramsal ve insani beceri ise yüksektir.

Mumford ve arkadaşları’nın 1.800 askerî subaydan oluşan bir örneklemle gerçekleştirdiği araştırmaya dayanan becerilere yönelik liderlik modelindeki bireysel özellikler motivasyon, kognitif ve kişilik özellikleridir. Sosyal yargı ve problem çözme becerileri ise becerilerdendir.

Michigan Üniversitesinde Likert ve arkadaşları tarafından “iş merkezli” ve “çalışan merkezli” olmak üzere belirlenen iki liderlik davranışı hDavranışsal / stil perspektifi kapsamında incelenmektedir.

Liderlik davranışlarını bipolar olarak kavramsallaştıran, açıkça tüm durumlarda eşit derecede etkili tek bir stilin olmadığını belirten, belirli bir stilin etkililiğinin liderin özellikleri, takipçiler ve liderlerin ve takipçilerin etkileşimde bulunduğu durum olmak üzere üç faktöre bağlı olduğunu belirttiği model durumsal perspektiftir.

Sağlık sistemleri karmaşık, sayısız meslek grubundan ve bölümden oluştuğu için etkili bir liderin farklı ekiplerde ve organizasyonlarda işlerin nasıl yapıldığını anlaması, riskleri paylaşabilmesi ve etkili bir şekilde iş birliği yapabilmesinin gerektirdiği açıklaması “Sağlık Hizmetleri Liderlik Modeli”ndeki Hizmetle bağlantılı olmak boyutunun önemini vurgulamaktadır.