SAĞLIK İŞLETMELERİNDE DAVRANIŞ

Ekip, belirli hedeflere ulaşmak için bir araya gelmiş, birbirine bağımlı ve uyumlu, en az iki kişi tarafından oluşturulan topluluktur. Doğru seçenek A'dır.

Mavi kod, temel yaşam desteği sürecinin güvence altına alınmasını ifade eder; pembe kod, yeni doğan ve çocuk güvenliğini; beyaz kod, kurum personeline, hasta ve hasta yakınlarına karşı fiziksel saldırı, cinsel taciz ve şiddet durumlarında kullanılacak olan güvenlik prosedürlerini belirler ve kırmızı kod ise hastanede çıkabilecek herhangi bir yangın tehlikesi hâlinde, yangına en hızlı şekilde müdahale edilerek oluşabilecek tehlikeleri ve zararları en aza indirmek ve/veya önlemek amaçlı oluşturulan acil uyarı kodudur. Doğru seçenek C'dir.

Ekip çalışmasının başarılı ile devam ettirilmesi için dikkat edilmesi gereken birtakım hususlar vardır. Bunları maddeler hâlinde sıralamaya çalışırsak: • Hasta ve ailesinin sağlık ekibinin merkezinde olduğunun önemini anlamak, • Ekip üyelerine eğitimlerine uygun görev vermek ve görev tanımlarını yazılı olarak belirlemek, • Görev yetki ve sorumluluklarının sınırlarını belirlemek, • Ekip üyelerinin eğitimlerine öğrenci iken başlamak, hizmet içi eğitimlerle sürdürmek ve konferanslar, çalıştay gibi iletişime olanak veren aktivitelerle ekip dinamiğini canlı tutmak. Doğru seçenek E'dir.

Tartışma/Çatışma: Tüm üyelerin belli rol ve beklentileri vardır. Bu evrede çatışma ve anlaşmazlıkların çıkma nedenlerinin başında rollerin belirsizliği gelmektedir. Görev tanımlarının ve görev sınırlarının tam olarak çizilmemiş olması karmaşıklığı ortaya çıkarmaktadır. Motivasyon, güven ve takdir eksiklikleri de sorunların devam etmesine neden olmaktadır. Bu aşamada beklentilerle gerçekler arasında farklılıklar olduğu ekip üyelerince anlaşılmaya başlamıştır. Bunun sonucunda mevcut otoriteye karşı güvensizlikler belirmeye başlamaktadır. Ekip üyeleri bazı konularda kendilerini yetersiz hissedebilmektedir. Rekabet ve güvensizlikler bu süreci uzatıp zorlaştırmaktadır. Enerji yüksektir, gerilim vardır, fakat performans düşüktür. Öne çıkmak, hâkimiyet kurmak isteyenler kendilerini gösterirler. Bazen kızgınlık, amaca ve göreve karşı isteksizlik olur. Ağırlıklı dil “Ben” den, kutuplaşmayı anlatan “Biz” e değişir. Bilgi paylaşılmaz, saklanır. Herkes konuşur, kimse diğerini dinlemez. İletişim sorunu yaşanır. Fikirler değil kişilikler tartışılır. Doğru seçenek D'dir.

Başarma/Uygulama: Üyeler artan bir iş birliği ve verim içinde çalışırlar. Kişiler neyi nasıl yapacakları, rollerinin neler olduğu ve uyulması gereken kuralları bildikleri için performanslarını arttırarak faaliyetlerini sürdürürler. Üyelerin hangi alanda ne kadar başarı sağlayacakları görülmüş ve problemleri çözmenin devamında iyileştirme faaliyetlerine başlanmıştır. Ekip kendini güçlü hisseder ve ekibin performansı, verimliliği artmıştır. Coşku ve verimlilik yüksektir. Liderlik paylaşılır. Duygusal paylaşım başlamıştır, üyeler birbirlerini tanır ve saygı duyarlar. Sorulan soru “Nasıl daha iyi oluruz?” sorusudur. Doğru seçenek E'dir.

Etkili ekibin özelliklerine şu unsurlar katkıda bulunmaktadır: • Doğal ve rahatlatıcı bir atmosfer olmalıdır. • Her üyenin tartışmalara katılımı sağlanmalıdır. • Görev ve sorumlulukların üyeler tarafından benimsenmesi verimi artırır. • Üyelerin birbirlerini dinlemesi, saygı duyması gerekir. • Grup fikrine karşı çıkma özgürlüğünün de bulunması gerekir. • Kararların uzlaşma yoluyla alınması faydalı olur. • Eleştirilerin yapıcı ve sorun gidermeye yönelik olması gerekir. • Ekipteki üyeler arasında rekabetçilikten çok iş birliği ve yüksek derecede içsel bağımlılık olmalıdır. • Lider egemenliğinin olmaması gerekir. Doğru seçenek E'dir.

Eğitimin konu başlıkları insan faktörünün anahtar kelimelerine odaklanır ve şöyle sıralanabilir:
• Ekip yapısı ve ikliminin sürdürülmesi
• Problem çözme becerilerinin geliştirilmesi
• Ekip iletişimi
• Planların uygulanması ve iş yükü yönetimi
• Ekip becerilerinin geliştirilmesi

Yöneticilerden kaynaklanan olumsuz etkileri şöyle sıralayabiliriz: • Yüksek performanslı bir ekibin, kendi geleceğini tehdit edebileceğinden endişe duyulması • Yeni fikirlerle alay etmek • Karar alma ve iş görme konusunda ekibe yetki vermeyerek de ekip çalışmasına engeller çıkarılması • Ekiplerin başarısızlıkla karşı karşıya geldiği durumlarda, çözüm aramak yerine cezaların gündeme getirilmesi. Doğru seçenek E'dir.

Gruplar bağımsız çalışır, ekipler ise birlikte
çalışır ve birbirlerine destek olurlar.

bölge tabanlı hizmet uygulamalarında; kentsel bölgelerde altyapısı ile personel uygun olan ve nüfusu 10.000’i aşan sağlık ocaklarında, sağlık ocağının hizmet bölgesi alt bölgelere ayrılarak, hizmetler “Bölge Tabanlı” olarak sunulur. Bu uygulamada en az bir
hekim, bir hemşire ve iki ebeden meydana gelen ekipler oluşturulmaktadır

Sağlık işletmelerinden özellikle hastanelerde
kurulan horizontal yani disiplinler arası ekip tiplerine şu şekilde örnekler verebiliriz (Sağlık Bakanlığı, Sağlıkta Kalite Standartları, 2020):
• Çalışan Görüş Öneri Değerlendirme Ekibi
• Hasta ve Yakını Görüş Öneri Değerlendirme Ekibi
• Pembe Kod Ekibi
• Mavi Kod Ekibi
• Kırmızı Kod Ekibi
• Beyaz Kod Yönetim Ekibi
• Akılcı İlaç Yönetim Ekibi
• Nütrisyon Ekibi
• Tıbbi Cihaz Kalibrasyon ve Yönetim Ekibi
• Atık Yönetim Ekibi
• Bilgi Güvenliği Sorumlu Ekibi
• Palyatif Yönetim Ekibi
• Acil Durum ve Afet Yönetim Ekibi

Mavi kod, temel yaşam desteği sürecinin güvence altına alınmasını ifade eder;

Şekillendirme-Tartışma/Çatışma-Biçimlenme-Başarma/Uygulama

Sağlık İşletmelerinde Etkili Ekibin Özellikleri
• Doğal ve rahatlatıcı bir atmosfer olmalıdır.
• Her üyenin tartışmalara katılımı sağlanmalıdır.
• Görev ve sorumlulukların üyeler tarafından benimsenmesi verimi artırır.
• Üyelerin birbirlerini dinlemesi, saygı duyması gerekir.
• Grup fikrine karşı çıkma özgürlüğünün de bulunması gerekir.
• Kararların uzlaşma yoluyla alınması faydalı olur.
• Eleştirilerin yapıcı ve sorun gidermeye yönelik olması gerekir

Ekipteki üyeler arasında rekabetçilikten çok iş birliği ve yüksek derecede içsel bağımlılık olmalıdır.
• Lider egemenliğinin olmaması gerekir

Sağlık hizmeti sunumunda ekiplerin yatış süreleri ve maliyetleri düşürdüğü, hizmet sunumunu geliştirdiği, hasta memnuniyetini, çalışan motivasyonunu ve yeniliği artırdığı belirtilmektedir

Denver (ABD) şehrinin Kayser Permanente Hastanesi’nde hasta güvenliğinden sorumlu Dr. Micheal Leonard standart bir modeli uygulamaya koymuştur. Bu uygulama “Situation, Background, Assessment, Recommendation” kelimelerinin baş harflerinden oluşturulan SBAR olarak adlandırılmıştır.

Sağlık işletmesinden kaynaklanan olumsuz etkileri şöyle sıralayabiliriz:
• Sağlık politikalarının sürekli değişmesi
• Kurumsal destek görmeme
• Belli meslek gruplarının ekibin karar verme
sürecinde baskın olma çabaları
• Meslek üyelerinin rol ve görev belirsizliği
• Ekip liderinin ekibin amacına uygun belirlenmemesi

• Meslektaşlar arası rekabet performansa dayalı sistem
• Konuya değil kişilere odaklanılması
• Kabul görmeyen görüşlerde ısrarcı olunması
• Yasal ya da ahlaki yaptırımların olması
• Sağlık ekibi ve işletme iletişiminin eksik olması
• Hizmet içi eğitimlere yeterince önem verilmemesi

Sağlık hizmeti, disiplinler arası iletişime bağlı olarak yürütülen bir ekip işidir. Etkin bir ekip çalışmasının hastaya, sağlık işletmesine ve çalışanlara sağladığı birtakım üstünlükler ve yararlar vardır. Bunlar şu şekilde belirtilebilir: • Hasta bakımının kalitesi artmaktadır, hasta bütüncül ve profesyonel bir bakım almaktadır. • Hasta bakımında süreklilik sağlanmaktadır. • Hastaların sağ kalım süreleri artmaktadır, hastalar daha kısa sürede iyileşmektedir. • Maliyet ve hastaların hastanede kalış süreleri azalmaktadır. • Sağlık hizmetindeki boşluk ve tekrarlar ortadan kalkmaktadır. • Hasta memnuniyeti artmaktadır. • Sağlık işletmesinin prestiji ve verimliliği artmaktadır. • Sağlık işletmesinin eksiksiz ve tam verimle çalışması sağlanmaktadır. • Ekip üyelerinin problem çözme, kritik düşünme yetenekleri gelişerek iletişimleri artmaktadır. Bu sayede çalışanların kişisel ve mesleki gelişimlerine katkı sağlanmaktadır. • Çalışanların zamanı daha etkin kullanmasına yararı olur ve hata yapma riskini ortadan kaldırmaktadır. • Geri bildirimde bulunurken denetleme ve değerlendirme fırsatı doğar, • Çalışanların motivasyonu, iş birliği ve memnuniyeti artmaktadır. Doğru seçenek E'dir.

Beyaz kod, kurum personeline, hasta ve hasta yakınlarına karşı fiziksel saldırı, cinsel taciz ve şiddet durumlarında kullanılacak olan güvenlik prosedürlerini belirler.

Bir ekip liderinin aşağıdaki fonksiyonları yerine getirmesi beklenir. • Bir davranış modeli belirlemek, • Ekip faaliyetlerini düzenlemek, • Ekip ideolojilerini belirlemek, • Ekip üyelerini dinlemek ve onlara saygı göstermek,
• Ekibi iyi bir şekilde temsil etmek, • Ekip üyeleri arasındaki tartışmaları yönlendirmek, • Belirli periyotlarla ekip toplantıları düzenleyerek, sürekli bir geri bildirim almalıdır. Doğru seçenek A'dır.