SAĞLIK İŞLETMELERİNDE DAVRANIŞ

Grup ve ekip arasındaki farkları maddeler hâlinde, karşılaştırmalı olarak şu şekilde açıklayabiliriz: • Gruplar bağımsız çalışır, ekipler ise birlikte çalışır ve birbirlerine destek olurlar. • Gruplarda ortak bir hedef çoğunlukla bulunmaz iken, ekiplerde ortak bir hedef genellikle bulunmaktadır. • Gruplarda genellikle bir lider bulunmaz iken, ekiplerde lider bulunmaktadır. • Gruplarda birbirini tamamlayan yeteneklere sahip kişilerin bulunması genellikle beklenmezken, ekip üyeleri birbirlerinden farklı yeteneklere ve sahip kişilerden oluşmaktadır. • Gruplarda her birey kendi üzerine düşen görevin sorumluluğunu üstlenmektedir, ekiplerde ise; üyeler ortak sorumluluk yüklenmektedir. • Grup üyelerinde herhangi bir uzmanlık aranmazken, ekip üyelerinin belli konularda uzman olması gerekmektedir. • Grup üyeleri arasında bağlılık beklenmezken, ekip üyeleri arasında bağlılık çok önemli bir etkendir. • Grup üyeleri her zaman uyum içinde çalışmak zorunda değildir, ancak; ekip üyeleri çalışmaları sırasında uyum içinde olmalıdır. • Gruplarda bireysellik ön planda iken, ekiplerde hem bireysellik hem de karşılıklı sorumluluk söz konusudur. Doğru seçenek D'dir.

Mavi kod, temel yaşam desteği sürecinin güvence altına alınmasını ifade eder; pembe kod, yeni doğan ve çocuk güvenliğini; beyaz kod, kurum personeline, hasta ve hasta yakınlarına karşı fiziksel saldırı, cinsel taciz ve şiddet durumlarında kullanılacak olan güvenlik prosedürlerini belirler ve kırmızı kod ise hastanede çıkabilecek herhangi bir yangın tehlikesi hâlinde, yangına en hızlı şekilde müdahale edilerek oluşabilecek tehlikeleri ve zararları en aza indirmek ve/veya önlemek amaçlı oluşturulan acil uyarı kodudur. Doğru seçenek A'dır.

Sağlık hizmetlerinde ekip oluşum aşamaları şu şekilde sıralayabilir: Şekillendirme, Tartışma/Çatışma, Biçimlenme, Başarma/Uygulama. Biçimlenme aşamasında çatışmalar sonlanmıştır. Bu aşamaya gelindiğinde; ekip üyelerinin arasında uyum, destek ve saygı gelişir. Üyelerin kendilerine ve takıma güvenleri artar. Daha açık ve rahat davranırlar, fikirlerini söylerler. Sorumluluk ve kontrol paylaşılır. Memnuniyetsizlik azalır. İnsanlar birbirlerini anlamaya ve nasıl yardım edeceklerini konuşmaya başlarlar. Bilgi paylaşımı ve akışı etkinleşir. Enerji olumluya doğru değişim gösterir ve performans artmaya başlar. Ağırlıklı dil gerçek anlamda biz olmaya başlar. Doğru seçenek C'dir.

Etkili ekibin özelliklerine aşağıdaki unsurlar da katkıda bulunmaktadır:• Doğal ve rahatlatıcı bir atmosfer olmalıdır. • Her üyenin tartışmalara katılımı sağlanmalıdır. • Görev ve sorumlulukların üyeler tarafından benimsenmesi verimi artırır. • Üyelerin birbirlerini dinlemesi, saygı duyması gerekir. • Grup fikrine karşı çıkma özgürlüğünün de bulunması gerekir. • Kararların uzlaşma yoluyla alınması faydalı olur. • Eleştirilerin yapıcı ve sorun gidermeye yönelik olması gerekir. • Ekipteki üyeler arasında rekabetçilikten çok iş birliği ve yüksek derecede içsel bağımlılık olmalıdır. • Lider egemenliğinin olmaması gerekir. Doğru seçenek E'dir.

Temel olarak ekip kaynak yönetimi eğitimi şu konuların başarısına katkı sağlamaktadır: 1. Hedeflerin başarılması 2. Kaynakların korunması 3. Eğitimde etkinlik 4. Etkin yönetim 5. Hataların fark edilmesi 6. Organizasyon kontrolü Doğru seçenek A'dır.

Ekip ile çalışmanın faydaları fazla olmasına rağmen bireyden, sağlık işletmesinden, yöneticiden kaynaklanan bazı faktörler nedeniyle ekip olumsuz etkilenmektedir. Sağlık işletmesinden kaynaklanan olumsuz etkileri şöyle sıralayabiliriz: • Sağlık politikalarının sürekli değişmesi • Kurumsal destek görmeme • Belli meslek gruplarının ekibin karar verme sürecinde baskın olma çabaları • Meslek üyelerinin rol ve görev belirsizliği • Ekip liderinin ekibin amacına uygun belirlenmemesi • Meslektaşlar arası rekabet performansa dayalı sistem • Konuya değil kişilere odaklanılması • Kabul görmeyen görüşlerde ısrarcı olunması • Yasal ya da ahlaki yaptırımların olması • Sağlık ekibi ve işletme iletişiminin eksik olması • Hizmet içi eğitimlere yeterince önem verilmemesi Doğru seçenek E'dir.

Otonomi: Başka bir kişi ya da durumdan bağımsız karar verme ve kendi kendini yönetebilme yetisi. Doğru seçenek A'dır.

Sağlık işletmelerinden özellikle hastanelerde kurulan horizontal yani disiplinler arası ekip tiplerine şu şekilde örnekler verebiliriz: • Çalışan Görüş Öneri Değerlendirme Ekibi • Hasta ve Yakını Görüş Öneri Değerlendirme Ekibi • Pembe Kod Ekibi • Mavi Kod Ekibi • Kırmızı Kod Ekibi • Beyaz Kod Yönetim Ekibi • Akılcı İlaç Yönetim Ekibi • Nütrisyon Ekibi • Tıbbi Cihaz Kalibrasyon ve Yönetim Ekibi • Atık Yönetim Ekibi • Bilgi Güvenliği Sorumlu Ekibi • Palyatif Yönetim Ekibi • Acil Durum ve Afet Yönetim Ekibi Disiplinler içi ekip, her biri belli alanlarda uzmanlaşmış ya da yeterlilik kazanmış aynı meslekten üyelerden oluşur. Ayrıca, bir ekip içinde belli alanlarda uzmanlaşmış ekipler de bulunabilir. Vertikal ekipler de denilen disiplinler içi ekipler, bir hizmet alanına ait üyelerden oluşur, fakat direk hizmet sağlayıcı ve uygulayıcı yönetici aralığında görevler değişebilmektedir. Bir hastanedeki vertikal ekip, kök hücre nakil ünitesi hemşiresi, hemşire, birim süpervizörü ve hemşire yöneticisini içerebilir. Başka bir örnek vermek gerekirse; hemşirelik hizmetleri yönetim ekibi, servis hemşireleri, servis sorumlu hemşireleri, gözetmenler, hemşirelik müdür yardımcısı ve hemşirelik müdüründen oluşmaktadır. Doğru seçenek C'dir.

Ekip Yönetiminde Karşılaşılan sorunlar maddeler hâlinde özetlenecek olursa: • Meslekler arasındaki iletişim yetersizlikleri • Sağlık ekibi üyeleri arasındaki benmerkezcilik • Ekip üyeleri arasındaki rol karmaşası • Bazı meslek üyelerinin kendilerini diğerlerinden üstün görmesi • Ekip üyeleri arasındaki anlaşmazlıklar • Meslekler arasındaki çekişmeler • Ekip anlayışına yönelik eğitim yetersizliği • Sorumluluk bilincinin eksikliği • Ekip çalışmasının yararları ve önemi konusundaki bilgi yetersizliği • Meslek üyelerinin birbirlerinin bilgi ve becerilerine yeterince güvenmemeleri • Yeterli personel sayısının olmaması Doğru seçenek E'dir.

Bir ekip liderinin aşağıdaki fonksiyonları yerine getirmesi beklenir. • Bir davranış modeli belirlemek, • Ekip faaliyetlerini düzenlemek, • Ekip ideolojilerini belirlemek, • Ekip üyelerini dinlemek ve onlara saygı göstermek, • Ekibi iyi bir şekilde temsil etmek, • Ekip üyeleri arasındaki tartışmaları yönlendirmek • Belirli periyotlarla ekip toplantıları düzenleyerek, sürekli bir geri bildirim almalıdır. Doğru seçenek A'dır.

Doğru seçenek (C)dir.

Sağlık işletmelerinde ekip; ortak bir hedef için, sağlık mesleklerinden üyelerin bir araya geldikleri hasta ve hasta yakınlarına kaliteli sağlık bakımının verilmesi için, ekip üyelerinin bilgi ve deneyimlerini sürekli paylaştığı, ortak kararların alındığı ve kararların birlikte uygulandığı bir birliktir. Doğru seçenek (B)dir.

Ameliyathanede, cerrahi ekip üyeleri steril ve nonsteril olarak sınıflandırılabilirler. Steril cerrahi ekip üyeleri cerrah, asistan cerrah ve steril hemşiredir. Nonstreril cerrahi ekip üyeleri ise; anestezi uzmanı, sirküle hemşire, anestezi asistanı ve diğer çalışanlardır. Buna göre doğru seçenek (D)dir.

Mavi kod, temel yaşam desteği sürecinin güvence altına alınmasını ifade eder; pembe kod, yeni doğan ve çocuk güvenliğini; beyaz kod, kurum personeline, hasta ve hasta yakınlarına karşı fiziksel saldırı, cinsel taciz ve şiddet durumlarında kullanılacak olan güvenlik prosedürlerini belirler ve kırmızı kod ise hastanede çıkabilecek herhangi bir yangın tehlikesi hâlinde, yangına en hızlı şekilde müdahale edilerek oluşabilecek tehlikeleri ve zararları en aza indirmek ve/veya önlemek amaçlı oluşturulan acil uyarı kodudur. Doğru seçenek (D)dir.

Biçimlenme aşamasında ekip üyeleri, ekibin çalışma yöntemlerini kararlaştırır ve geliştirir. Ekip kendi kural, prensip ve normlarını belirlerler ve üyelerin rollerini tanımlar. Elemanlar arasında bir ekip ruhu gelişir. Doğru seçenek (C)dir.

Doğru seçenek (B)dir.

Ekip kaynak yönetimi (EKY), kokpit ekibi kaynaklı tüm kazaları engellemek amacıyla havacılık sektörü için geliştirilmiş bir yaklaşımdır. EKY yaklaşımı insan, bilgi, yazılım, prosedürler vb. gibi eldeki tüm kaynakların optimum düzeyde kullanımını sağlayan eğitim programlarıdır. Doğru seçenek (D)dir.

Doğru seçenek (A)dır.

SBAR, bir sağlık çalışanının diğer sağlık çalışanına hastayla ilgili acilen iletmesi gereken bir bilginin hızlıca, tam, net ve açık bir biçimde iletilmesini sağlayan iletişim adımlarının İngilizce baş harflerinden oluşan bir iletişim tekniğidir. Türkçe baş harflerine göre DÖDÖ (Durum, Öykü, Değerlendirme, Öneri) olarak kısaltılarak kullanılması önerilmektedir.

Doğru seçenek (A)dır.