SAĞLIK İŞLETMELERİNDE DAVRANIŞ

Sağlığın korunması ve hastalıkların tedavisi ve rehabilitasyonu için yapılan çalışmaların tümüne “sağlık hizmetleri” denilir. Bu tanıma bakıldığında; sağlık hizmetlerinin koruyucu, tedavi edici ve rehabilite edici sağlık hizmetleri olmak üzere türü bulunmaktadır.

Tedavi edici sağlık hizmetleri ayaktan ve yataklı tedavi olmak üzere iki gruba ayrılır. Rehabilitasyon hizmetleri, hastalık veya kaza sonucu kişilerin kaybettiği bedensel ve zihinsel becerilerinin tekrar kazandırılmasına yönelik hizmetlerdir. Rehabilitasyon hizmetleri, tıbbi, sosyal, eğitsel ve mesleki faaliyetler aracılığıyla kaza veya hastalık sonucu sakatlanan kişilere işlevsel beceriler kazandırmayı hedefler.

Başarı, daha fazla hasta görmek değil, en yüksek risk altındaki hastalara bakmak ve sağlıklı olanların sağlığını korumak için iyi bir koordinasyon ve iletişim sağlamaktır. Böyle durumlarda değer stratejisi benimsenmelidir. Değer stratejisi, “müşteri memnuniyetiyle sonuçlanan süreçleri koordine etmenin temeli” olarak tanımlanmıştır. Dolayısıyla doğru yanıt C seçeneğidir.

Koordinasyonun örgütsel amaçlar açısından etkin bir şekilde yerine getirilmesi için;
• İyi ve basit bir organizasyon yapısı oluşturulması,
• İşletme plan ve programlarının uyumlaştırılması,
• İyi bir iletişim sisteminin kurulması,
• Örgüt içinde işbirliği anlayışının geliştirilmesi,
• Hiyerarşik yapı içinde her kademenin gönüllü olarak koordinasyona katılımlarının
özendirilmesi gerekmektedir.

Koordinasyon sağlama yollarını altı grupta toplayabiliriz. Bunlardan biri olan inandırıcı, diğer adıyla gönüllü koordinasyon, yetki ve otorite kullanmak veya emir vermek
yerine, çalışanların inandırılmak ve ikna edilmek suretiyle uyum içinde hareket etmelerini sağlamaya yönelik koordinasyondur. Emir veya otorite yerine çalışanların gönüllülüğü temeline dayanır ve böylece örgütün ortak amaçları çerçevesinde, kendiliğinden bir eşgüdüm oluşmaktadır.

İşletmelerde koordinasyon fonksiyonunun yerine getirilmesi sürecinde uyulması gereken ilkeler şunlardır:
• Sorumlu kişiler arasında doğrudan görüşmeler
ile koordinasyon sağlanmalıdır.
• Koordinasyon sürekli bir işlem olarak düşünülmelidir.
• Planlama yaparken ve politikalar karşılaştırırken
daha başlangıçta koordinasyon sağlanmalıdır.
• Bir sorun ile ilgili bütün etkenlerin karşılıklı
olarak birbirleri üzerinde olan etkileri göz
önüne alınarak koordinasyon yapılmalıdır. 

Dolayısıyla doğru seçenek A'dır.

Koordinasyon;

Dolayısıyla doğru yanıt B seçeneğidir.

Yatay iletişim, bir örgütte aynı düzeydeki kişi ve birimler arasında gerçekleştirilen iletişimdir. İki yönetici arasındaki iletişim yatay iletişime örnektir. En önemli işlevi, örgütçe gerçekleştirilecek etkinliklerin birimler arası eş güdümünü sağlamaktır.

Psikolojik ve Sosyal Engeller: İletişim sürecine katılan bireylerin, kendi kişisel özelliklerinden kaynaklanmaktadır. Bu engel ve bozukluklar, bireylerin sahip oldukları duygu, düşünce ve değer yargılarından; onların amaçları, tutum ve davranışları, düşünce çerçeveleri, iletişimin konusuna duydukları ilgiye; algılama ve dinleme becerilerinden içinde yetiştikleri sosyo-kültürel ortamın farklılığına kadar geniş bir alanı kapsar

Sağlık kurumlarında iç iletişim ağının sağladığı avantajlar arasında;

İkinci basamak sağlık kurumları, ayaktan veya yataklı teşhis, tedavi ve rehabilitasyon hizmeti verilen sağlık kurumlarıdır. Eğitim ve araştırma hastanesi olmayan devlet hastaneleri, entegre ilçe hastaneleri, Sağlık Bakanlığına bağlı ağız ve diş sağlığı merkezleri, kamu kurumlarına ait olup Bakanlıkça ruhsatlandırılmış olan hastaneler, tıp merkezleri ve özel dal merkezleri ve ruhsat almış özel hastaneler ikinci basamak sağlık kurumları örnekleridir.

Üçüncü basamak sağlık kurumları, ileri tetkik ve özel tedavi gerektiren hastalıklar için yüksek teknoloji içeren ve/veya eğitim ve araştırma hizmetlerinin verilebileceği altyapıya sahip sağlık kurumlarıdır. Sağlık Bakanlığına bağlı eğitim ve araştırma hastaneleri ile devlet ve vakıf üniversitelerine ait hastaneler üçüncü basamak sağlık hizmeti veren kurumlardır.

Örgütsel hiyerarşide aynı seviyede bulunan birimlerin ve görevlilerinin aralarındaki iletişim bağlantısına ve iş birliğine yatay koordinasyon denir. Yatay koordinasyonda her yöneticinin sorumlu olduğu bölüm kendi bölümü olup, dikey koordinasyondaki gibi diğer bölümler üzerinde yetki kullanma hakları yoktur (Baştürk, 2019). Örneğin, bir ildeki bütün devlet hastaneleri arasındaki veya hastane ve İl Sağlık Müdürlüğü satın alma birimleri arasındaki ilişki yatay koordinasyona örnektir (Akgün, 2019).

Tıp Fakültesi Dekanının yeni onarımdan geçen böbrek taş kırma aletinin nasıl sonuç verdiğini öğrenmek için doğrudan ilgili birimde görevli teknisyenden bilgi alması çapraz iletişime örnektir. Dekan burada hiyerarşiyi devreden çıkarmakla hem bilgiye daha çabuk ulaşma, hem de hiyerarşideki kanalları gereksiz yükten kurtarmaktadır.

Hayran ve Sur (1997) tarafından hastane iletişimi; üst-ast iletişimi, tedavi verme iletişimi, denetleyici iletişim, koordinasyon iletişimi ve denetim iletişimi olarak sınıflandırılmıştır (Hayran ve Sur, 1997; Tanrıverdi, 2014). İşleyiş yönü bakımından iletişim, tek yönlü iletişim ve iki yönlü iletişim olmak üzere ikiye ayrılır.

Tedavi verme iletişiminde, doktorlar, hemşirelerin yapacağı işi tanımlarlar ama hemşirelik hizmetlerinden sorumlu tutulamazlar. Onun için bu ilişkinin tedavi verme ilişkisi içinde tanımlanması gerekir. Doktor, hemşireye, hemşirenin hastaya vereceği tedavi veya tedavinin gidişi ile ilgili hizmetler için talimat verme yetkisine sahiptir. Doktorlar bu alanda tam yetkili ve uzmanlığına dayanan bir otoriteye sahiptir.

Denetleyici iletişimde, hastanelerde özellikle hemşireler arası ilişkilerde görülür. Üst, astın işini yönetmede yardıma gerek duyduğunda süpervizör, üste yardım eder, asta görev verir, astın sorunları ile ilgilenir, astın performansını denetler ve değerlendirir.

Parsons, hekim ve hasta arasında asimetrik bir bilginin var olduğunu ve bu durumun iletişime zarar verdiğini iddia etmektedir (Tengilimoğlu vd., 2018a; Okay, 2009). ...Parsons’ın modelinde, hekimin otoritesinin belirgin biçimde öne çıkması aynı ölçüde hasta rolünü de hekime bağımlı kılmaktadır.

Hekim-hasta ilişkisine yönelik E.J. Emanuel ve L.L. Emanuel, hekim ve hasta arasındaki ilişki modellerini paternalistik, bilgilendirici, yorumlayıcı ve uzlaşmacı modeller olmak üzere dörde ayırarak incelemiştir.

Yorumlayıcı model genel hatlarıyla bilgilendirici modele benzemektedir. Ancak bu modelde hekim hastaya seçenekleri sunmadan önce hastanın değer yargılarını ortaya çıkarması için hastaya yardımcı olmakta, ne istediğini anlamakta ve bunları yansıtan seçeneği seçmesi için hastaya yardımcı olmaktadır.