SAĞLIK İŞLETMELERİNDE DAVRANIŞ - Deneme Sınavı - 8

Temel olarak ekip kaynak yönetimi eğitimi şu konuların başarısına katkı sağlamaktadır: 1. Hedeflerin başarılması 2. Kaynakların korunması 3. Eğitimde etkinlik 4. Etkin yönetim 5. Hataların fark edilmesi 6. Organizasyon kontrolü Doğru seçenek A'dır.

Liderliğin odağı genellikle takipçi olarak adlandırılan insan sistemleridir. Sistem; bir birey, bir grubun üyeleri, bir kuruluştaki insanlar, bir toplumun vatandaşları veya bir ulusun nüfusu olabilir. Liderlik, lider ve ne sebeple olursa olsun takip etmeyi seçenler arasında etkileşim olmadan var olamaz.

Liderlik takipçilerin (sistemlerdeki insanların) düşüncelerini, duygularını ve davranışlarını etkiler. Bunlar, liderliğin kognitif, duygusal ve davranışsal hedefleridir. Kognitif hedefler düşüncelerle ilgili boyuta yöneliktir.

Kuralcı yaklaşımda lider: (1) problemi veya fırsatı tanır, (2) onu tanımlar, (3) bir çözüm formüle eder ve (4) bu çözümü kabul etmeleri için takipçileri etkiler. Yaklaşım, lider merkezlidir ve takipçilerin liderin çözümünü / hedefini kabul etmelerini sağlayarak 4. adımı vurgulamaktadır. Katılımcı bir yaklaşım kullanarak ise, lider sistem üyeleri ile dört adımda tanıma, tanımlama, formülasyon ve etki sürecini sürdürür; yaklaşım takipçi merkezlidir. Lider sadece sonucu değil, sorun çözme ve takipçilerle fırsat yakalama sürecini de etkiler.

Liderlik tesadüfi değildir, kasıtlıdır. Liderlik yöneticiliğin rollerinden birisidir. Liderlik rolünü üstlenmeyen yöneticilik mümkündür. Liderlik yöneticilerin işleri başarmasını sağlar. Liderlik ve yöneticilik eş anlamlıdır.

Liderlik perspektiflerinden olan, liderliği “Büyük adam” düşüncesi ile açıklayan, liderlerin doğuştan sahip oldukları özellikleri sayesinde olağanüstü işler başararak büyük izler bıraktığını varsayan perspektif özellik perspektifidir.

Liderlik perspektiflerinden olan beceriler perspektifine göre üst yönetimdeki liderlerin teknik becerisi düşük; kavramsal ve insani beceri ise yüksektir.

Mumford ve arkadaşları’nın 1.800 askerî subaydan oluşan bir örneklemle gerçekleştirdiği araştırmaya dayanan becerilere yönelik liderlik modelindeki bireysel özellikler motivasyon, kognitif ve kişilik özellikleridir. Sosyal yargı ve problem çözme becerileri ise becerilerdendir.

Michigan Üniversitesinde Likert ve arkadaşları tarafından “iş merkezli” ve “çalışan merkezli” olmak üzere belirlenen iki liderlik davranışı hDavranışsal / stil perspektifi kapsamında incelenmektedir.

Liderlik davranışlarını bipolar olarak kavramsallaştıran, açıkça tüm durumlarda eşit derecede etkili tek bir stilin olmadığını belirten, belirli bir stilin etkililiğinin liderin özellikleri, takipçiler ve liderlerin ve takipçilerin etkileşimde bulunduğu durum olmak üzere üç faktöre bağlı olduğunu belirttiği model durumsal perspektiftir.

Ekip ile çalışmanın faydaları fazla olmasına rağmen bireyden, sağlık işletmesinden, yöneticiden kaynaklanan bazı faktörler nedeniyle ekip olumsuz etkilenmektedir. Sağlık işletmesinden kaynaklanan olumsuz etkileri şöyle sıralayabiliriz: • Sağlık politikalarının sürekli değişmesi • Kurumsal destek görmeme • Belli meslek gruplarının ekibin karar verme sürecinde baskın olma çabaları • Meslek üyelerinin rol ve görev belirsizliği • Ekip liderinin ekibin amacına uygun belirlenmemesi • Meslektaşlar arası rekabet performansa dayalı sistem • Konuya değil kişilere odaklanılması • Kabul görmeyen görüşlerde ısrarcı olunması • Yasal ya da ahlaki yaptırımların olması • Sağlık ekibi ve işletme iletişiminin eksik olması • Hizmet içi eğitimlere yeterince önem verilmemesi Doğru seçenek E'dir.

Otonomi: Başka bir kişi ya da durumdan bağımsız karar verme ve kendi kendini yönetebilme yetisi. Doğru seçenek A'dır.

Sağlık işletmelerinden özellikle hastanelerde kurulan horizontal yani disiplinler arası ekip tiplerine şu şekilde örnekler verebiliriz: • Çalışan Görüş Öneri Değerlendirme Ekibi • Hasta ve Yakını Görüş Öneri Değerlendirme Ekibi • Pembe Kod Ekibi • Mavi Kod Ekibi • Kırmızı Kod Ekibi • Beyaz Kod Yönetim Ekibi • Akılcı İlaç Yönetim Ekibi • Nütrisyon Ekibi • Tıbbi Cihaz Kalibrasyon ve Yönetim Ekibi • Atık Yönetim Ekibi • Bilgi Güvenliği Sorumlu Ekibi • Palyatif Yönetim Ekibi • Acil Durum ve Afet Yönetim Ekibi Disiplinler içi ekip, her biri belli alanlarda uzmanlaşmış ya da yeterlilik kazanmış aynı meslekten üyelerden oluşur. Ayrıca, bir ekip içinde belli alanlarda uzmanlaşmış ekipler de bulunabilir. Vertikal ekipler de denilen disiplinler içi ekipler, bir hizmet alanına ait üyelerden oluşur, fakat direk hizmet sağlayıcı ve uygulayıcı yönetici aralığında görevler değişebilmektedir. Bir hastanedeki vertikal ekip, kök hücre nakil ünitesi hemşiresi, hemşire, birim süpervizörü ve hemşire yöneticisini içerebilir. Başka bir örnek vermek gerekirse; hemşirelik hizmetleri yönetim ekibi, servis hemşireleri, servis sorumlu hemşireleri, gözetmenler, hemşirelik müdür yardımcısı ve hemşirelik müdüründen oluşmaktadır. Doğru seçenek C'dir.

Ekip Yönetiminde Karşılaşılan sorunlar maddeler hâlinde özetlenecek olursa: • Meslekler arasındaki iletişim yetersizlikleri • Sağlık ekibi üyeleri arasındaki benmerkezcilik • Ekip üyeleri arasındaki rol karmaşası • Bazı meslek üyelerinin kendilerini diğerlerinden üstün görmesi • Ekip üyeleri arasındaki anlaşmazlıklar • Meslekler arasındaki çekişmeler • Ekip anlayışına yönelik eğitim yetersizliği • Sorumluluk bilincinin eksikliği • Ekip çalışmasının yararları ve önemi konusundaki bilgi yetersizliği • Meslek üyelerinin birbirlerinin bilgi ve becerilerine yeterince güvenmemeleri • Yeterli personel sayısının olmaması Doğru seçenek E'dir.

Bir ekip liderinin aşağıdaki fonksiyonları yerine getirmesi beklenir. • Bir davranış modeli belirlemek, • Ekip faaliyetlerini düzenlemek, • Ekip ideolojilerini belirlemek, • Ekip üyelerini dinlemek ve onlara saygı göstermek, • Ekibi iyi bir şekilde temsil etmek, • Ekip üyeleri arasındaki tartışmaları yönlendirmek • Belirli periyotlarla ekip toplantıları düzenleyerek, sürekli bir geri bildirim almalıdır. Doğru seçenek A'dır.

Sağlık sistemleri karmaşık, sayısız meslek grubundan ve bölümden oluştuğu için etkili bir liderin farklı ekiplerde ve organizasyonlarda işlerin nasıl yapıldığını anlaması, riskleri paylaşabilmesi ve etkili bir şekilde iş birliği yapabilmesinin gerektirdiği açıklaması “Sağlık Hizmetleri Liderlik Modeli”ndeki Hizmetle bağlantılı olmak boyutunun önemini vurgulamaktadır.

Sadece bireyler liderlik ederler. Liderlik odağı bir kişidir. Cansız nesneler, gruplar ve kuruluşlar liderlik etmezler. Bu nedenle doğru yanıt b şıkkıdır.

Liderlik düşünme, teorileştirme ve araştırma özellik perspektifi, beceriler perspektifi, davranışsal/stil perspektifi/ durumsal perspektif ve dönüşümsel perspektif olmak üzere beş perspektife ayrılır. Bu nedenle doğru yanıt e şıkkıdır.

“Büyük Adam”, özellik perspektifi içinde yer alan bir kavramdır. Büyük Adam düşüncesine göre lidelerin bazı özelliklere doğuştan sahip oldukları ve bu özellikleri sayesinde olağanüstü işler başararak büyük izler bıraktığı varsayılmaktadır. Bu nedenle doğru yanıt c şıkkıdır.

Bir görevi üstlenme ve tamamlama arzusu inisiyatif ve sebat özelliğinde yer alır. bu nedenle doğru yanıt d şıkkıdır.