SAĞLIK İŞLETMELERİNDE DAVRANIŞ - Deneme Sınavı - 4

İlk davranış odaklı liderlik çalışmalarından biri Lewin, Lippitt ve arkadaşları (1939) tarafından Iowa Üniversitesinde gerçekleştirildi.

Vizyonu paylaşmak: Liderler, herkesin üzerinde çalıştığı şeyin canlı ve çekici bir resmini net, tutarlı ve dürüst bir şekilde aktarırlar.

Bilgiyi değerlendirmek: Liderler bilgiye açık ve tetiktedirler, şu anda neler olduğunu araştırırlar, böylece iyileştirme için nasıl teklifler geliştirecekleri konusunda bilinçli bir şekilde düşünebilirler.

Güdü, bir eylemin sebebi olarak tanımlanabilir. Güdüler, organizmanın dengesini koruyucu içsel faktörlerdir ve muhtemelen organizmanın içinde maddi ve potansiyel olarak bulunurlar. Bir güdü ya da güdüsel davranıştan söz edebilmemiz için aynı zamanda davranışın bir hedef ya da hedeflere yönelmesi de gerekmektedir. Örneğin; bir çalışanın işinde terfi almak için kendisine verilen işi en mükemmel şekilde yapmaya çalışması birer güdü örneğidir.

Davranışlar olağan olabileceği gibi duygusal, otomatize, kasıtlı veya harici, dahili ya da mikro ve makro şekillerde gerçekleşebilir. Otomatize davranışlar biyolojik yanıtlar yani reflexler, davranışsal tekrarlardan kaynaklanan alışkanlıklar veya şartlanma yoluyla öğrenilen yanıtlardan oluşabilir.

Davranış bilimleri, odağına insanı ve insan davranışlarını alan ve insanları belirli davranışlara yönelten nedenleri ve bu davranışların sonuçlarını irdeleyen bilimler topluluğudur. Bu yapısı ile birden fazla disiplini etkileyen ve etkilenen bir bilim dalı olarak gerek gündelik yaşamda insan karşılaştığı olay ve olguları gerekse iş ve çalışma hayatındaki sosyal ve duygusal çeşitli sorunları ve çözüm yollarını daha iyi tanımlamayı amaçlamaktadır. Disiplinler içerisinde davranış bilimlerinin ağırlıklı olarak yoğunlaştığı alanlar antropoloji, psikoloji ve sosyolojidir. Bununla birlikte ekonomi, işletme, siyasal bilimler, hukuk ve tarih gibi diğer sosyal bilim disiplinleri de davranış bilimleriyle yakın etkileşim içerisindedir. Davranış bilimleri, uygulamalı bir bilimdir, normatif ve değer merkezlidir, insancıl ve iyimserdir, ekonomik amaçların gerçekleştirilmesine yöneliktir.

Davranış bilimleri, şu varsayımları psikoloji biliminden yararlanarak oluşturmuştur;

Sosyoloji, diğer deyimiyle toplumbilim, bir bütün içerisinde insanların bütün ilişkilerini inceleyen, bu ilişkilerin nasıl yaratılıp korunduğunu ve değiştiğini analiz eden sosyal bir bilimdir. İnsanların bazı şeyleri neden veya niçin yaptıklarına baktığımızda, sosyologlar, bu bireylerin o toplum içinde nerede bulunduklarına bakarlar. Sosyolojik açıdan önemli olan, insan davranışlarının toplumsal bir bağlamda ortaya çıktığı gerçeğidir. Bireyleri çevreleyen kurumlar ile birlikte kültürün oluşturduğu bağlam, onların düşüncelerinin yanı sıra davranışlarını da biçimlendirmektedir. Bu bağlamda insan davranışı incelenirken sosyolojinin verilerinden yararlanılması bir zorunluluktur.

Davranış bilimleri ağırlıklı olarak antropoloji, psikoloji ve sosyolojiye odaklanır. Bununla birlikte ekonomi, işletme, siyasal bilimler, hukuk ve tarih gibi diğer sosyal bilim disiplinleri de davranış bilimleriyle yakın etkileşim içerisindedir. Davranış bilimlerinin başlıca özellikleri arasında ekonomik amaçların gerçekleştirilmesine yönelik eylemleri dikkat çekmektedir. Bu doğrultuda, davranış bilimi ile ekonomi arasındaki yakın ilişki ekonomik amaçların gelişmesine yönelik eylemleridir.

Tutum, bireyin bir durum, olay ya da olgu karşısında ortaya koyması beklenen olası davranış biçimi olarak tanımlanabilir. Bilim insanları tutumu farklı biçimlerde tanımlamışlardır. Maier tutum kavramına yeni bir yaklaşım getirerek, tutumu bir “danışma çerçevesi” olarak tanımlamıştır.

İletişim, belirli bir ortamda varlıklarını sürdürmek için çeşitli araç gereçler bulan, bu konuda belirli bilgiler üreten, işbölümü yapan, değer ve inançlar üreterek toplumu kaynaştırmayı amaçlayan insanların etkinliği olarak tanımlanmaktadır.

Benlik, kişinin kendini başka herkesten ve her şeyden ayrı, eşsiz bir bütünlük olarak hissetmesi, bunun bilincinde olması olarak tanımlanır.

İletişim süreci, mesaj, kaynak, kodlama, iletişim kanalı, kod çözme, alıcı ve geri bildirim unsurlarından oluşmaktadır. Mesaj, bir şeyi iletmeyi isteyen göndericinin ürettiği sözel, görsel ve görsel işitsel sembollerdir.

Örgüt ortak bir amacı ya da eylemi gerçekleştirmek için bir araya gelmiş kurumların ya da kişilerin oluşturduğu birliktir. Bu yönüyle en temel amacı ortak bir amaç veya eylemi gerçekleştirmektir. Diğer seçenekler amaç değil doğal sonuçtur. Doğru yanıt A seçeneğidir.

Sağlığın korunması ve hastalıkların tedavisi ve rehabilitasyonu için yapılan çalışmaların tümüne “sağlık hizmetleri” denilir. Doğru yanıt B seçeneğidir.

"Hekimin asli görevi hastayı iyileştirmek değil, hasta olmasını engellemektir." sözünde açıkça hastalık öncesi vurgulanmaktadır, Yani hasta olmadan korumak esastır. Bu da günümüzde koruyucu sağlık hizmetleri içindedir. Doğru yanıt C seçeneğidir.

Aşı, hastayı iyileştirmez, ancak kişinin hasta olmasını önleyebilir. Bu nedenle Kovid-19 aşısını yaygınlaştırmak koruyucu sağlık hizmetidir, ancak diğerleri tedavi edici veya rehabilite edici uygulamalardır. Doğru yanıt D seçeneğidir.

Koordinasyon (eşgüdümleme); bir işin daha etkili bir şekilde yapılabilmesi için en uygun zamanda, en uygun şekilde ve en uygun araç-gereç kullanılarak amaçlar, faaliyetler, organlar ve bireyler arasında uyum ve işbirliğinin sağlanmasıdır. Daha kısa bir tanımla koordinasyon, Örgütsel kaynakların ve faktörlerin uyumlaştırılma sürecidir. Doğru yanıt E seçeneğidir.

Koordinasyon ve işbirliği çoğu zaman eş anlamlı olarak kullanılsa da aralarında farklılıklar bulunmaktadır. Koordinasyonda işbirliği gerekli olmakla birlikte yeterli değildir. İşbirliği kişilerin birbirlerine yardımcı olmaları konusunda istekli olmalarını ifade ederken, koordinasyon ise katılanların istekli olmalarından daha fazlasını kapsayan bir durumdur ve işbirliği yanında bilinçli bir çaba gerektirir. Doğru yanıt A seçeneğidir.

Değer temelli strateji; yüksek risk altındaki hastaların erken müdahale için tespit edildiği, hasta eğitim hizmetlerinin yaygınlaştırıldığı, bakımın koordine edildiği ve gereksiz, kanıta dayalı olmayan tedavilerin ortadan kaldırıldığı önleyici bir klinik yaklaşımdır. Esas amaç insan hayatıdır, hastane kazancı değildir. Bu nedenle doğru yanıt B seçeneğidir.