Sağlık Hizmetleri Finansmanı

Finans; Kişi ya da kurumların faydalana­bileceği para, fon veya sermayedir.

Finansal yönetim bir işletmenin geçmiş, şim­diki ve gelecekteki finansal performansının değerlendirilmesi için işletmelerin farklı zamanlarda aynı sektördeki işletmelerle durumunun karşılaş­tırılması, sektör içerisindeki yerini ve işletmenin finansal durumundaki yönelimleri görmemize ya­rayan yöneticiler, kreditörler ile yatırımcılar tara­fından kullanılmasıdır.

Sağlık kurumlarında finansal yönetimin gelişimi hastane yapılarının daha kompleks hale gel­mesi ile 20. yüzyılda başlamıştır. Bu değişim, tıp biliminde ve tıbbi teknolojide yaşanan gelişmelerle birlikte sağlık politikaları ve sağlık sigortacılığında yaşanan değişimlerden etkilenmiştir. Böylelikle sağlık kurumları için finansal yönetimin rolü; varlığın sürdürülebilmesiyle eş anlamlı hâle gelmiştir. Bu kapsamda sağlık kurumlarında finansal yönetimin gelişimini etkileyen faktörler şöyle sırala­nabilmektedir: Sağlık Kurumları Artışı ve Artan Talep, Araştırma ve Geliştirme Giderleri Artışı, Birleşme, Kısmi ve Bütün Satın Alma Eğili­minin Artması, Uluslararası Para ve Sermaye Piyasalarından Fon Temini İmkanlarının Yaygınlaşması, Farklılaşan İş Hacmi ve Rekabet Sonucu Kâr Marjında Azalışı, Sağlık Sigortacılığı Sisteminde Yaşanan Ge­lişmeler, Sağlık Harcamalarının ve Ekonomik Büyümedeki Payının Artması.

1-Bir işletmenin işletmenin muhasebe sis­teminde kayıt altına alınan bilgilerinin eksiksiz, tu­tarlı, açık ve anlaşılır bir şekilde hazırlanarak ilgili kişilere iletilmesini sağlayan ve işletme varlık ve kay­nakları hakkında geniş bilgiler verilmesi için düzen­lenen tablolara, finansal tablolar denilmektedir.

2-Finansal tablolar; bir işletmenin varlık ve sermaye yapısını, işletme sonuçlarını, dönem karının oluşumunu, kullanımını ve benzeri konularla ilgili bilgileri içeren muhasebe ilkelerine uygun olarak düzenlenmiş tab­lolardır.

3-Finansal tablolar, iç ve dış paydaşlara ilgilen­diği bir işletme için varlık ve sermaye yapısı, faaliyet sonuçları, nakit akışları gibi bilgi arzını gerektirecek konularda finansal tablo kullanıcılarını aydınlatan araçlardır.

4-Finansal tablolar bir firmanın mali du­rumunu, faaliyet sonuçlarını ve finansal yönden gelişmesini değerlendirebilmek, gelişme yönlerini saptayabilmek ve o firma ile ilgili geleceğe yönelik kararlar alınabilmesi için belirli bir dönemi yansı­tan mali değerlerin bir derlemesinden oluşmaktadır.

Finansal tabloların düzenlenmesinin temel amacı, işletme yönetimi, çalışanları ve diğer ilgili tarafların işletmenin finansal durumu, performansı ve finan­sal durumundaki değişiklikler hakkında bilgi sahibi olması ve bu bilgilerin karar süreçlerinde kullanımı­nı sağlamaktır.

Finansal tablolarda yer alan bilgilerin kulla­nıcılar tarafından anlamlı ve faydalı olmasını sağlayan özellikler;  Anlaşılabilir Olma, İhtiyaca Uygun Olma, Tarafsız ve Uyumlu Olma,  Güvenilir Olma, Tam Olma ve Zamanında Sunulmasıdır.

Finansal tablolar analizi, çeşitli analiz yöntemlerinin kullanılmasıyla analiz sonuç­larının bulunması, bu sonuçların yorumlanması ve değerlendirilmesi, analizi yapılan işletmenin çalış­ma ve gelişme durumu ile kârlılık ve borç ödeme durumunun saptanması, herhangi bir sorun varsa ortaya çıkarılması ve giderilmesi için alınması ge­reken önlemleri içeren bir çalışma olarak tanım­lanmaktadır.

Finansal tablo analizlerinin amacı, işletmelerin finansal tablolarının analiz edilmesini sağlamakla birlikte işletmenin gelecek planlarını belirlemesini, faaliyetlerin etkinliğinin ölçülmesini, işletmenin borç ödeme gücünün ortaya konmasını ve belirle­nen hedeflere ulaşıp ulaşılmadığını tespit etmektir.

Bilanço; Statik yapıya sahip olup, bir işletmenin be­lirli bir faaliyet döneminde sahip olduğu varlıklar ile bu varlıkların sağlandığı kaynakları bir düzen içerisinde gösteren finansal tablo olarak tanım­lanmaktadır. İşletmenin hazırlandığı tarihteki finansal durum fotoğrafı olan bilanço varlık ve yükümlülüklerden oluşan çift taraflı bir tablodur. T sembolü ile gös­terebileceğimiz hesap tipi bilançolarda, bilançonun sol tarafı aktifleri veya varlıkları, sağ tarafı ise pasif­leri veya borçları ile öz kaynakları oluşturmaktadır.

Dinamik yapıya sahip olan ”Gelir Tablosu” işletmenin belirli faaliyet dönemindeki faaliyet sonuçlarının gösterildiği temel bir finansal tablodur. İşletme­nin belirli dönemdeki elde ettiği tüm gelirleri ile katlandığı tüm maliyet ve giderleri içeren temel finansal tablodur. Faaliyetleri sonucunda elde et­tiği net kârı veya zararı da bu tabloda yer almak­tadır.

Finansal analiz işletmenin yönetimi açısından işletme yöneticileri için bir pusula işlevi gören; işletme faaliyetlerinde etkinlik ve başarı derecesini ölçmede; geleceğe ait planlar hazırlamada, işletme mali durumunu ve performansını, faaliyetlerini ve sonuçlarını kontrol ve değerlendirme süreçlerinden oluşur.  Analizin en önemli amaçlarından biri geleceğe ışık tutmak, yapılacak tahminlere, izlene­cek politikalara katkıda bulunacak veri ve ipuçları sağlamaktır.

İşletmelerin finansal analizinde dört temel ana­liz tekniği bulunmaktadır. Bunlar Karşılaştırmalı Analiz, Yüzde Yöntemiyle Analiz, Eğilim Yüzdeleri Analizi ve Oran Analizidir.

Sağlık finansmanı, sağlık hizmetleri sunu­mu doğrultusunda verilecek hizmet kay­nakları hizmet alanlara, hizmet alanlar veya finansal güvence sağlayan üçüncü taraflar ise finansal kaynakları ile hizmet kaynakları alacak hizmet sunucularına aktarmasıdır.

Sağlık hizmetlerinde finansmanın amacı, tüm bireylere finansal koruma sağlarken kaynak dağı­tımında adaleti gözetmek, bireylerin sağlık hiz­metlerine erişimini sağlamak için finansal açıdan yeterli ve sürdürülebilir kaynak yaratmak, bu kay­nakları verimli bir şekilde kullanmak ve kaynak oluşturma yöntemlerinin hane halklarını yoksul­laştırmasını önlemektir.

Hastane işletmelerinin finansal faaliyetleri içe­risinde finansal planlama, finansal analiz, finansal denetim ve finansal kaynakların sağlanması yer almaktadır. Bu fonksiyon­lar kamu hastaneleri için değerlendirildiğinde kap­samı daralmaktadır. Çünkü kâr amacı gütmeyen kamu hastanelerinin finansal planlamaları yasa ve kanunlarla belirlenmektedir. Kamu hastanelerinin finansal amaçları verimlilik ve ekonomik olmak üze­rine yoğunlaşmıştır.

Sağlık hizmeti finansmanının kamu kaynakları ile sağlandığı ülkelerde, en uygun geri ödeme yönteminin belirlenmesi, günümüz sağlık yöneticilerinin ve politikacılarının arayış içinde olduğu en önemli konudur.

Geri ödeme sistemleri genel olarak, ödeme yöntemine eşlik eden sözleşme, hesap verebilirlik mekanizmaları ve yönetim bilişim sistemleri gibi tüm destekleyici sistemler ile oluşturulan bir yapı olarak tanımlanabilmektedir. Geri ödeme sistemleri genel olarak değere dayalı, maaş, hizmet başına, vaka başına, kişi başına ve gün başına ödeme yöntemleri, global ve harcama kalemli bütçeler başlıkları altında incelenebilmektedir.

Hastane düzeyinde bir global bütçe, hastane ve hizmet alıcısı tarafından mutabakat sözleşmesine dayanan bir dizi hizmetin sağlanması için belirli bir süre zarfında (genellikle bir yıl) bir hastanenin toplam harcamalarını kapsayacak şekilde önceden belirlenmesi olarak tanımlanmaktadır. Bu da fi­yatı kısıtlayan ve sağlanacak hizmetlerin kalitesini belirleyen ödenecek toplam parasal tutarın sınır­landırılma getirerek sağlık harcamalarının kont­rolünü sağlamaktır. Global bütçe­de yüksek maliyetli, daha kompleks veya yüksek hizmet hacmi için ek ödemeler bulunmamaktadır.

Türkiye’ de sağlık hizmetlerinin finansma­nı genel olarak, (sosyal sağlık sigortası ile vergiler olarak) kamu finansman kaynakları ve (özel sağlık sigortaları ile cepten ödemeler olarak) özel finans­man kaynakları olmak üzere iki farklı kaynak üzerinden sağlanmaktadır.

Türkiye’de sağlık hizmetle­ri finansmanının önemli bir kısmı sosyal sağ­lık sigortası katkısı ile karşılanmaktadır. Sosyal sağlık sigortasının finansmandaki ağırlığı sosyal devlet anlayışının bir gerekçesi olarak düşünülebilir. Sosyal sağlık sigortasının toplam sağlık harcamaları içindeki payı 1999 yılında yüzde 32 iken 2016 yılında yüzde 54 seviyesine gelmesi Türkiye’de sağlık hizmetle­ri finansmanının önemli bir kısmının da sosyal sağ­lık sigortası katkısı ile sağlandığını göstermektedir.