Sağlık İşletmeciliği ve Temel Kavramları

Sağlık sektörü; sağlık hizmeti ile sağlık kurumları, koruyucu sağlık hizmetleri, tedavi edici hizmetleri, sağlık eğitim kurumları, ilaç üretim tesisleri, ham madde üretim tesisleri, sağlık araç gereci üretim sektörü, bunların satış ve pazarlama sektörlerini kapsar

Sağlık işletmeciliği mezunlarına aşağıdaki konularda kazanımları sağlamaktadır:

• Sağlık hizmetinin verildiği kamu ve özel kurumlarda ilgili desteği sağlamak,
• Sağlık sistemini oluşturan unsurları birbirleriyle ilişkilendirerek sistemi etkili ve verimli yönetmek,
• Sağlık bütçelerini etkin bir şekilde kullanabilmek ve denetlemek için gerekli donanımı kazanmak.

Sağlık yöneticiliğine ilişkin tarihteki ilk eğitim programı 1934 yılında “Hastane Yönetimi Yüksek Lisans Programı” adı altında ABD’de Chicago Üniversitesi İşletme Fakültesi bünyesinde açılmıştır.

Yaşamı tehdit eden hastalığa bağlı olarak ortaya çıkan problemlerle karşılaşan hasta ve ailede; ağrının ve diğer problemlerin, erken tanılama ve kusursuz bir değerlendirme ile fiziksel, psikososyal ve spiritüel gereksinimlerin karşılanması yoluyla acı çekmenin önlenmesi ve hafifletilmesine yönelik uygulamaların yer aldığı ve yaşam kalitesini geliştirmenin amaçlandığı bir yaklaşıma palyatif bakım denmektedir.

Birleşmiş Milletler Uluslararası Standart Endüstriyel Sınıflandırma, sağlık endüstrisini temel olarak üçe ayırmıştır. Bunlar;

• hastane faaliyetleri,
• tıp ve dişçilik ile ilgili uygulama faaliyetleri,
• diğer insan sağlığı faaliyetleri (laboratuvarlar, klinikler, terapi merkezleri vs.)

olarak sıralanmaktadır.

Sağlık işletmeciliğinin doğru konumlandırılması; sağlık kuruluşunda personel alımı ve geliştirilmesi, teknoloji edinimi, hizmet eklemeleri ve indirimleri ile finansal kaynakların tahsisi ve harcaması ile doğru kararlara varılmasını sağlar.

Dış alanlar ilgili sağlık kuruluşunun dışında bulunup kuruluşu yine de önemli ölçüde etkileyebilecek etkiye sahip kaynaklar ve etkinliklere karşılık gelmektedir. Tıbbi lisanslama süreçleri, hükûmetin sağlık politikaları, sağlık sigortası planları ve ödemeleri dış bilgi alanına örnek verilebilir. İç bilgi alanı ise kuruluşun işleyişiyle doğrudan ilgilidir. Yöneticilerin
günlük olarak kontrol etmesi gereken personel performansları, sayısı, finansal performans ve hizmet kalitesi gibi unsurlara işaret etmektedir.

Koordinasyon süreci altı adımdan oluşur. Bu adımlar şu şekilde sıralanabilir:

• Planlama
• Düzenleme
• İstihdam
• Kontrol etme
• Yönlendirme
• Karar Verme.

Yöneticinin sahip olması beceriler üç başlık altında toplanır:

• Kavramsal beceriler,
• Teknik beceriler,
• Kişilerarası beceriler.

Sağlık işletmesinin özellikleri şunlardır:

• Çıktının ölçümü zordur.
• Pek çok meslek grubu ile birlikte hizmet verir.
• Yürütülen faaliyetler karmaşık ve değişkendir.
• Faaliyetlerin çoğu acil ve ertelenemeyecek
  niteliktedir.
• Uzlaşma düzeyi yüksektir.
• Farklı uzmanlık grupları arasında karşılıklı
  bütünleyici bağımlılık yüksek düzeydedir.
• İnsan kaynakları, kurumsal hedeflerden çok
  mesleki hedefleri öncelik kabul eden profesyonellerden
  oluşmaktadır.
• Yapılan işlemlerde saptanan yanlışlıkların ve
  belirsizliklerin tolere edilme şansı düşüktür.
• Hizmet hastalara anında ve çabuk sunulmalıdır.
• Hastaların ihtiyaç ve beklentileri değiştikçe
  faaliyetler güncellenmelidir.

Sağlık hizmetleri, hizmet türüne göre dört başlıkta sınıflandırılmaktadır:

• Koruyucu Sağlık Hizmetleri
• Tedavi Edici Sağlık Hizmetleri
• Rehabilitasyon Hizmetleri
• Sağlığın Geliştirilmesi Hizmetleri.

1963 yılında Sağlık Hizmetlerinin Sosyalleştirilmesi Hakkındaki 224 Sayılı Yasa ile yürürlüğe giren sosyalleştirme programıyla Türkiye’de koruyucu sağlık hizmetleri yürürlüğe girmiştir

Birinci basamak tedavi hizmeti, hastalıkların evde ya da ayakta tedavisi için sunulan hizmetlerdir. Muayenehaneler, dispanserler ve sağlık ocakları bu kapsamda örnek verilebilir.

Sağlığın geliştirilmesi kavramı ilk defa Henry Sigerist tarafından ortaya atılmıştır.

Dış paydaşlar şu şekilde sıralanabilir:

• Stratejik ortaklıklar, Finansal paydaşlar,
• Topluluklar,
• Sağlık politikaları yapıcıları,
• Yasa düzenleyiciler,
• Medya ve Tedarikçiler.

Sağlık işletmelerinin liderlerinin görev dağılımları ve yeterlilikleri aşağıdaki gibi sıralanabilir:

• Misyon oluşturma 
• Vizyon belirleme 
• Paydaşları motive etme 
• Etkili bir sözcü olma 
• Gelecek için stratejiler belirleme 
• Örgütü dönüştürme 
• Ağ oluşturmak.

Sağlık işletmelerinde izlenebilecek  liderlik modelleri şu şekilde sıralanabilir:

• Farklılık odaklı liderlik,
• Hizmetkâr liderlik,
• Transformasyonel (dönüşümcü) liderlik,
• Transaksiyonel (işlemsel) liderlik.

Transaksiyonel liderler; performansa, denetlemeye, ödül cezaya odaklıdır. Olumlu sonuçlar ödülle buluşurken beklentinin altında kalan performanslar ya eleştirilir ya da cezalandırılır.

Ağızdan ağıza pazarlama: Müşteri ilişkileri yönetimi, satış, pazarlama, ulaştırma, tutundurma gibi işletme faaliyetlerini daha etkin hâle getirmek için geliştirilen yönetim anlayışıdır.

Sağlık işletmelerinin dış müşterileri şunlardır:

• Hastalar, hasta ailesi ve çevresi
• Refakatçiler, ziyaretçiler
• Devlet
• Diğer sağlık kurumları
• Anlaşmalı kuruluşlar
• Eczaneler
• Dernekler
• Medya
• Sigorta şirketleri
• Tıbbi malzeme ve ilaç firmaları.

Hasta Memnuniyetini Etkileyen Unsurlar Şunlardır:

• Uygunluk
• Devamlılık
• Tedaviyi uygulama süreci
• Verimlilik
• Dakiklik
• Yeterlilik
• Kullanılabilirlik
• Hastanın Güvenliği
• Hasta Mahremiyetine Saygı
• Yararlılık