SAĞLIK HİZMETLERİNDE ARAŞTIRMA VE DEĞERLENDİRME

Karar vericinin davranışını yönlendiren sürece etkili olan başlıca değişkenler şunlardır:
1. Karar vericinin önünde her karar için çok sayıda seçenek bulunur.
2. Tercih edilen her seçeneğin neden olacağı bir dizi sonuç söz konusudur.
3. Sonuçların neler olacağı konusunda her zaman bir belirsizlik vardır.
4. Karar vericinin olası sonuçları ön görme ve buna göre farklı tercihleri yapması söz
konusudur.
5. Karar verici, her biri farklı ve belirsiz sonuçlara giden alternatif yollardan birisini
seçme durumundadır.

Cevap A dır.

Karmaşık sorunlarda karar verirken karar analizi ve karar ağacı gibi yöntemlere başvurulabilir.
Karar analizi, sorunun tanımlanması, olası seçeneklerin ve olası olayların listelenmesi,
her seçeneğin her olay için elde edeceği yararları gösteren karar tablosunun
oluşturulması ve sonuçta bir karar yönteminin seçilmesi aşamalarından oluşmaktadır.
Karar ağacı ise bir problemin mantıksal yapısını gösteren akış şemasıdır. Seçenekler ağaca
benzer bir görüntü içinde düzenlenir. Sorunla ilgili araştırma alanını alt gruplara ayıran
karar ağaçları, sınıflandırma, kümeleme ve tahmin modellerinde kullanılmaktadır.

Araştırmada sayısal yani nicel veya nitel veri toplanır. Araştırıcının cevap aradığı sorulardan
“ne”, “kim”, “nerede”, “ne zaman” türündeki soruların cevabı olarak genellikle nicel;
“nasıl”, “neden” sorularının cevabı olarak da nitel türde veri toplanır. Verilerin nicel veya
nitel oluşuna göre kullanılması gereken özetleme, sunum ve analiz yöntemleri farklılık
gösterir. Verilerin kendi özelliklerine uygun analizler için düzenlenmiş olması bu nedenle
önemlidir.

Uygulayıcıların araştırmadan elde edilen kanıtları algılayış zafiyeti

Araştırma Bülteni
Uzun süreli ve kapsamlı araştırmalarda araştırma sürerken araştırmada rol alan kişileri
ve ilgili kuruluşları düzenli olarak bilgilendirmek ve bilgilerini güncellemek, araştırmaya
ilgiyi diri tutmak bakımından etkili bir yoldur. Bu amaçla belli aralıklarla kısa araştırma
bültenleri yayınlanmaktadır. Böyle bültenler, paydaşları düzenli bilgilendirerek araştırmayla
ilgili spekülasyonların yapılmasını engellediği gibi, araştırmaya katılanalar ve
paydaşlarla sürekli irtibat sağlanmasını temin etmektedir. Ayrıca çeşitli haber ajansları ve
yayın kuruluşları, bu bültenleri kaynak alarak proje ve araştırmanın daha geniş kitlelere
duyurulmasını sağlayabilmektedir.

Politika belirleyicileri iş yoğunluğu içinde farklı kaynaklardan bilgiyle beslenme ihtiyacı duyarlar. Politika özetleri, kısıtlı zamanı olan ve hızlı karar vermek zorunda olan bu gibi kişilere politika tercihlerinde yön verecek kanıtları sunması bakımından önem taşımaktadır. Özellikle başta ilaç olmak üzere kamu düzenlemelerinin belirgin olduğu alanlarda araştırma sonuçları talep ve iddiaların kanıtı olarak sunulmaktadır. Politika özetleri olarak verilen bilgiler ve sunulan araştırma sonuçları, politika değişikliği talebinde ve mevzuat hazırlarken alternatifler arası tercihlerde yönlendirici olmaktadır. Bu tür belgelerin muhatapları,
araştırmanın yöntem ve süreçlerine değil, elde edilen yeni bulguların yönlendirdiği çözümlere odaklanırlar. Bu yüzden bu tür belgeler olabildiğince kısa bir şekilde yeni kanıtların belli bir politikaya ilişkin uygulamaya nasıl etki edeceğini konu edinmelidir.

Rapor kolay okunan anlaşılır bir dille yazılmalıdır. Günlük konuşma dilinde yer alan ifadeler
ve argodan kaçınmalı ve gayrıresmî dil kullanmamaya özen göstermelidir. Konuya
yabancı olanların bile kolay okuyup anlayabileceği bir metin olmalı; bu yüzden olabildiğince
sade bir dil ve mümkün olduğunca kısa cümleler kullanılmalıdır. Genelde kısa cümlelerle
sade bir dil kullanılması önerilmesine rağmen, akademik yazılarda sıklıkla yoğun
bilginin aktarıldığı uzun cümleler kullanılmak zorunda kalınmaktadır.
Rapor yazarken hiçbir zaman duygusal bir üslup kullanılmamalı, olabildiğince nesnel
(objektif) bir tutum sergilemelidir. Yazının akıcılığını sağlamak için bağlaçlar ve ilişki cümlecikleri
kullanmakta yarar vardır. Sadece sağlık uzmanlarının, ya da tıp mensuplarının
anlayacağı jargon kullanmaktan kaçınmalıdır; uzmanlık alanına özgü kavramlar kullanılıyorsa
açıklamaları verilmelidir. Ancak bu şekilde açıklamalar çok fazla olursa rapor amacı
dışına çıkma riski taşır. Eğer raporda okuyanın anlamada zorlanacağı uzmanlığa özgü çok
sayıda sözcük yer alıyorsa raporun sonuna bir sözlük bölümü eklemekte yarar vardır.

İçindekiler başlığı altında, raporda yer alan ana ve alt başlıklar sırasıyla yer alır. Genelde
İçindekiler listesinde başlıklar ilk iki seviyede verilir. Bölüm ve sayfa numaralarının bu
listede yer alması okuyucunun aradığını bulmasını kolaylaştırır. Başlıkların numaralama,
büyük-küçük harf alt çizgi vb. ana metinde bulundukları şekliyle listelenmesi daha
uygundur. Bu yüzden raporu tamamlandıktan sonra İçindekileri hazırlamak daha kolay
olmaktadır. Başlıkların listelendiği İçindekiler sayfasını ardından eğer mümkünse tabloların,
şekil ve grafiklerin ayrı listeleri verilebilir.

Bulgular
Bu bölümde araştırma sonucunda elde edilen yorumlanmamış veriler yer alır. Muhtemelen
raporun en kısa bölümünü oluşturan bu bölüm, aynı zamanda en önemli yeridir. Raporun
tartışmaya meydan vermeyen en objektif kısmını oluşturmaktadır. Gereç ve Yöntem
bölümü bulguların nasıl ede edildiğini anlatmıştı, Tartışma bölümü ise bu bulguların
önemini irdeleyecektir. Yani aslında raporun omurgasını Bulgular oluşturmaktadır. Bu
bölümde veri verilirken araştırmada ulaşılan her bulguyu dâhil etmek doğru değildir; veri
kirliliğine yol açabilir. Üzerinde tartışılarak sonuca ulaşmaya yarayacak bulgular yer almalı,
bilhassa hipotezleri karşılayan ya da yanlışlayan bulgular öne çıkarılmalıdır. Verileri
anlatırken kestirmeden sonuca ulaşmaya çalışılmamalı, bu tür yargılar Tartışma bölümüne
saklanmalıdır.

Ekler
Raporu yazan kişinin bulguları veya düşüncesini aktarımında temel teşkil etmeyen ancak
analizlerini ve çıkarımlarını destekler mahiyette olan genellikle uzun ve tekrarlayan bilgilere,
doğrudan rapor metninde değil, Ekler bölümünde yer verilir.
Destekleyici bilginin tamamı bu bölümde ek hâlinde verilip, içinden alıntılanan bir
kısmına rapor metninde yer verilebilir. Anket soruları, görüşme notları, bilgi formları ve
ölçekler gibi veri toplama araçları, gereken durumlarda etik kurul kararı ve üst yönetim
izni, özellikle nitel verilerin toplandığı araştırmalarda, vaka örnekleri, görüşme dökümleri
gibi çeşitli belgeler ile resimler, şekiller, tablolar, grafikler, ek olabilir. Her eke metinde atıf
yapılmalı ve ekler metinde geçiş sırasıyla numaralanarak listelenmelidir

Karar verme ile ilgili yanlış:problemin mantıksal yapısı karar analizinde değil karar ağacında gösterilir.

Hasta memnuniyetinin ölçüldüğü bir araştırmada memnuniyet düzeyi düşük hastaların özelliklerini saptamamak yanlıştır

"kurum kültürü sonuçlarını uygulamaya aktarmak"  araştırma sonuçlarının uygulamaya aktarılmasını zorlaştıran faktörlerdendir

"araştırmaya ilgi duyanların incelenmeye alınmaması" yaygınlaştırma stratejisinin geliştiren basamaklarından değildir.

koyu renkli ve altı çizili başlıkların kullanılmaması yaygınlaştırma araçlarının özelliklerindendir.

"el ilanları ve broşürler" çok kısa belgeler olması nedeniyle araştırma bilgilerinin basitleştirilerek görsel tablo ve grafiklerle sunulduğu duyurulardır

"kurumsal web sayfaları" seçkin ve geniş bir hedef kitleye araştırma sonuçlarının ulaşması açısından etkili olan yayın tipi'dir

Rapor için bilgilerin derlenmesinde gereken bilgi kaynaklarından "anketler ve diyaloglar" ikincil bilgi kaynağı değildir

Rapor yazımında hipotezin ortaya konduğu bölüm "giriş"tir.

Hipotezin nasıl test edildiği raporun gereç ve yöntem kısmında yer alır.