SAĞLIK HİZMETLERİNDE ARAŞTIRMA VE DEĞERLENDİRME

Amaçları;

Toplam kalitenin bilinçli ve sistematik bir biçimde sağlanmasının iki temel şartı vardır.

Bunlar:

Standart kavramı; “belirli bir amacın gerçekletirilebilmesi için gerekli ve yeterli nicelik ve nitelik düzeyi” olarak tanımlanabilir.

Değerlendirme ise ölçme sonuçlarını bir ölçüte veya ölçütlere vurarak ölçülen nitelik hakkında bir değer yargısına varma sürecidir.

Neden-Sonuç Diyagramı (İshikawa Diayagramı)

Pareto Analizi

Kontrol Çizelgeleri (Çetele Tablosu)

Saçılma (Dağılma-Serpilme) Diyagramı

Histogram

Süreç Akış Diyagramları.

Pareto analizi, değişik sayıdaki önemli nedenleri daha az önemde olan nedenlerden ayırmak için yararlanılan bir metotdur.

İlgi Diyagramı (Affinity Diagram)

İlgi diyagramı 1960’larda Jiro Kawakita tarafından geliştirilmiş ve KJ metodu olarak bilinen bir tekniktir. Belirli bir konu hakkında çok sayıdaki fikirleri, düşünceleri ve ilişkileri gruplandırmak amacıyla kullanılmaktadır.

Kıyaslama seçilen ortağa göre dörde ayrılır:

Stratejik kıyaslama: Bu tip kıyaslama işlemsel düzeyde değil, yeni hizmet geliştirme, yeni pazarlara girme gibi organizasyonel stratejiler, temel yetenekler gibi konularda yapılır.

Kaba Doğum Hızı: Belirli bir toplumda bir yıl içerisinde meydana gelen canlı doğum sayısının, aynı toplumun yıl ortası nüfusuna oranının binle çarpılmasıyla bulunur.

Toplam Kalite Yönetimi’nin iki anahtar kavramından ilki istatistiksel proses kontrol diğeri de sürekli
iyileştirmedir. Her ne kadar bu iki kavram işletmelerin rekabet avantajı kazanmasında
işletmeye yardımcı olsa da günümüz işletme çevresinde değişim ve yenilik yönetimi işletmenin hayatta kalabilmesinde daha önemli hâle gelmiştir.Tıbbi bakım kalitesi, bakım sürecinin bütün safhalarında beklenen kazanç ve kayıp dengelerini göz önüne aldıktan sonra hasta iyiliğini ifade eden kapsamlı bir ölçüyü arttırması eklenen bakım türüdür.

Amaçları;
1. İşletmenin hedeflerini koymak ve bu doğrultuda yapısını geliştirmek
2. Bütün çalışanların katılımını sağlamak
3. Kaynak israfını azaltmak ve maliyetleri düşürmek
4. Müşteri ihtiyaç ve beklentilerini hızlı, sürekli ve hatasız olarak karşılamak
5. İstatistiksel tekniklerden yararlanarak süreci kontrol etmek

Bilimsel ve objektif analizlerle hatalara neden olan faktörlerin bulunması ve ortadan kaldırılması,
2. Bu hataların meydana gelmesine neden olan sistemi geliştirmeye dönük bir yönetim anlayışı ise Toplam kalitenin bilinçli ve sistematik bir biçimde sağlanmasının iki temel şartıdır. Bu nedenle cevap E seçeneğidir 

Kontrol Çizelgeleri (Çetele Tablosu) Gelişmelerin rutin kontrolü amacıyla elde edilen verileri kaydetmek için tasarlanan çizelgelerdir. Saçılma (Dağılma-Serpilme) Diyagramı
Birbiri ile ilişkili iki ayrı veri saçılma diyagramı ile analiz edilir. Saçılma diyagramı bir çift
olarak ortaya çıkan iki bileşik veri kümesi arasındaki ilişkilerin belirtilmesi için kullanılan
bir grafikle gösterme tekniğidir. Kalite karakteristiklerindeki sapmalar “dağılım” olarak adlandırılır ve sıklıkları bir tepe olarak  gösteren şekil histogram olarak ifade edilir. Süreç Akış Diyagramları
Sürecin yol haritası olarak ifade edilebilir. Sürecin tüm adımlarının bir grafik üzerinde
gösterilmesidir. Pareto analizi, değişik sayıdaki önemli nedenleri daha az önemde olan nedenlerden ayırmak için yararlanılan bir metotdur. Cevap D seçeneğidir.

Ölçme ve değerlendirme yapabilmek için öncelikle veri toplanması gerekmektedir.
Kalite geliştirme bakış açısı ile veri takımın faaliyet gösterebilmesi için toplanmalıdır.
Özellikle:
• Bir süreçteki mevcut değişkenliği anlamak,
• Süreci kontrol edebilmek,
• Ortak bir referans noktası sağlamak,
• Tahmin için sağlam bir temel oluşturmak için veri toplanmalıdır.

Neden sonuç ilişkisini açıklamak bunların arasında yer almadığı için cevap A seçeneğidir.

Pareto analizi, değişik sayıdaki önemli nedenleri daha az önemde olan nedenlerden ayırmak için yararlanılan bir metotdur. Kontrol Çizelgeleri (Çetele Tablosu)  Gelişmelerin rutin kontrolü amacıyla elde edilen verileri kaydetmek için tasarlanan çizelgelerdir. Saçılma (Dağılma-Serpilme) Diyagramı ; Birbiri ile ilişkili iki ayrı veri saçılma diyagramı ile analiz edilir. Saçılma diyagramı bir çift olarak ortaya çıkan iki bileşik veri kümesi arasındaki ilişkilerin belirtilmesi için kullanılan bir grafikle  gösterme tekniğidir.Kalite karakteristiklerindeki sapmalar “dağılım” olarak adlandırılır ve sıklıkları bir tepe olarak gösteren şekil histogram olarak ifade edilir. Histogram genellikle dağılım şeklini, merkez değerini ve dağılımın tabiatını analiz ederek problemleri belirlemede kullanılır .Neden-Sonuç Diyagramı (İshikawa Diayagramı) Yedi temel kalite aracından biridir. Kaoru İshikawa tarafından 1960’larda kalite yönetim tekniği olarak ortaya atılmıştır. Neden-sonuç diyagramı veya şeklinden dolayı balık kılçığı diyagramı, bir problemin olası nedenlerini açıkça belirleyerek oluşturulur ve bilginin organize   edilmesini kolaylaştırır.  
Doğru cevap B seçeneğidir.

İlgi diyagramı 1960’larda Jiro Kawakita tarafından geliştirilmiş ve KJ metodu olarak bilinen bir tekniktir. Belirli bir konu hakkında çok sayıdaki fikirleri, düşünceleri ve ilişkileri gruplandırmak amacıyla kullanılmaktadır. Bu diyagram üyeleri birlikte çalışmaya alışkın ve büyüklüğü en fazla 8 üyeyle sınırlı takımlarda en iyi şekilde uygulanır. Doğru cevap C seçeneğidir.

Matriks diyagramlarının amacı işlerin fonksiyonların ve karakteristiklerin aralarındaki
ilişki ve kolerasyon kaynağını kurmak ve onların nispi önemini göstermektir. Matriks diyagramının özelliği, seriler arasındaki en kuvvetli bağlantıyı ve kesiştikleri noktalar ile
belirgin bir şekilde açıkça göstermesidir. Ağaç diyagramı bir amaca varmak veya bir problemi çözmek için sistemli bir düşünme tarzıdır. Bir ağaç ve dalları şeklinde gözüktüğü için ağaç diyagramı denir.Hata modu etki analizi McDermott ve arkadaşları tarafından ortaya konulmuştur. FMEA
sağlık hizmetlerinde bilinen ve olası problemleri olmadan önce tanımlamak ve düzeltme
önceliği sağlamak için kullanılır.Güç alanı analizi bir organizasyonda değişime karşı olan güçleri tanımlama ve tasvir etmenin sistematik yoludur. Poke-Yoke Analizi hataların tekrarını ve kusurlu ürünün oluşmasını önlemeyi amaçlayan ve süreci sürekli iyileştiren sistemleri kurmak amacındadır.

Açıklamaya göre cevap A seçeneğidir.

Genel olarak istatistiksel süreç kontrolü beş aşamadan meydana gelir.
• Sürecin seçimi
• Sürecin istatistiksel olarak kontrol altına alınması
• Sürecin yeterlilik çalışması
• Sürecin standartlaştırılması
• Sürecin geliştirilmesi
Doğru cevap D seçeneğidir.

Rekabetçi kıyaslama: Doğrudan rakipler arasında yapılan kıyaslama çalışmasıdır. Fonksiyonel kıyaslama: İşletmenin doğrudan rakibi olan veya olmayan işletmelerin fonksiyonel alanlardaki faaliyetleri ile ilgili kıyaslamadır. Genel kıyaslama: Dünya çapında sektör veya konu farkı gözetilmeksizin bir işi, bir süreci, bir ürün/hizmeti en iyi gerçekleştiren, konusunda ün kazanmış, başarılı olduğu kabul edilen örneğin araştırılmasıdır.  İşletme içi kıyaslama: Bir organizasyondaki en iyi birimin örnek alınmasıdır. Her türlü iş süreci, fonksiyon, ürün veya hizmet karşılaştırma konusu olabilir.Süreç odaklı kıyaslama:  Odaklanan noktaya göre yapılır ve kıyas ortağının seçilen bir süreci nasıl gerçekleştirdiği incelenir.Doğru cevap E seçeneğidir.

Neonatal Ölüm Hızı: Yaşamın ilk ayına (ilk 4 haftası veya ilk 28 günü) neonatal dönem
(yeni doğan dönemi) denir. Belirli bir süre içinde canlı doğup da yaşamın ilk 4 haftası içerisinde ölen bebeklerin aynı süre içindeki canlı doğum sayısına bölünmesi ile hesaplanır. Perinatal Ölüm Hızı: Ölü doğum veya doğumdan sonra bir hafta içinde ölenlerin aynı süre içinde toplam canlı doğum sayısına bölünmesi ile hesaplanır.Beş Yaş Altı Ölüm Hızı: Belirli bir süre içerisinde, doğumundan sonraki 0-59 ay içinde ölen toplam çocuk sayısının, aynı süre içinde toplam canlı doğum sayısına bölünmesi ile hesaplanır ve binlik olarak ifade edilir.Kaba Ölüm Hızı: Kaba ölüm hızı, bin kişi başına düşen ölüm sayısını ifade etmektedir.  Bebek ölüm hızı; belirli bir dönem ya da yılda, doğumundan sonraki ilk bir yıl içinde hayatını kaybeden toplam bebek sayısının aynı dönemde ya da yılda meydana gelen toplam canlı doğum sayısına oranı olarak ifade edilmektedir. Doğru cevap A seçeneğidir.