SAĞLIK HİZMETLERİNDE ARAŞTIRMA VE DEĞERLENDİRME

Sağlıkla ilgili araştırmaların ilk aşaması, konunun belirlenmesidir. Sonrasında sırasıyla; kaynakların taranması, amacın ortaya konması, uygulamaların planması ve ön uygulamanın yapılması gibi aşamalar gelmektedir. Doğru cevap C'dir.

"Gözlem ve ölçümler için ne tür araç-gereç kullanılacak?" sorusu uygulamanın planlanması aşamasında, "Seçilen  konuda şimdiye kadar ne tür çalışmalar yapılmış?" sorusu ve "Yeniden araştırmaya değecek bir konu mu?" sorusu kaynakların taranması aşamasında, "Planlanan gözlem ve ölçümler planlandığı gibi yapılabiliyor mu?" sorusu ve "Hiç hesapta olmayan sorunlarla karşılaşılıyor mu?" sorusu ön uygulamanın yapılması aşamasında sorulmaktadır. Doğru cevap A'dır.

Araştırılan konu ile ilgili olarak ifade edilen bir görüşe katılma ya da katılmama durumunun saptanması esasına dayanması, likert tipi ölçeklerin özellikleri arasında yer almaktadır. Doğru cevap D'dir.

Aslında nitelik oldukları halde gözlem ya da ölçüm ile niceliğe dönüştürülerek ifade edilen değişkenleri tanımlamak için geliştirilmiş olan ölçek tipi, boyutlu benzeri ölçeklerdir. Doğru cevap C'dir.

Ağrının az, orta ve çok olması ile serviks kanserinin safhaları gibi durumlar sıralı veri (ordinal veri) türüne aittir. Doğru cevap B'dir.

Geçirilen epileptik atak sayısı kesikli veri türüne aittir. Diğerleri sürekli verilere örnektir.

Düşünce ve ifade özgürlüğüne imkan sağlaması anketlerde kullanılan açık uçlu soruların özellikleri arasında yer almaktadır. Diğer şıklarda yer alan özelliklerin tümü kapalı uçlu soruların özelliklerine aittir. Doğru cevap E'dir.

Faktör analizi, yapısal geçerlilik analizinde kullanılan bir yöntemdir. Doğru cevap D'dir.

"Test-yeniden test tutarlılığı"nı ölçmek için kullanılan ölçütlerden bir tanesi Perason Korelasyon Katsayısıdır.  Doğru cevap A'dır.

Sağlıkla ilgili araştırmaların başlıca 8 aşaması vardır: Konunun belirlenmesi, kaynakların taranması, amacın ortaya konması, uygulamaların planlanması,
ön uygulamanın yapılması, uygulamanın yapılması, değerlendirme aşaması, rapor ve makale yazılması

Araştırma konusu günlük uygulamalar sırasında karşılaşılan bir soruna çözüm bulmak,geleceğe yönelik tahminlerde bulunmak, olup bitenleri tanımlamak, bazı işlerin nasıl daha verimli yapılabileceğine yanıt bulmak, hizmetlerin kalitesini ve hasta memnuniyetini arttırıcı önlemleri belirlemek gibi konular olabilir. Bu aşamada araştırıcının kendisine şu soruları sorması ve doyurucu yanıtları vermesi gerekir:Araştırma konusu nedir, hangi sorulara yanıt aranacaktır, Neden bu konu seçilmiştir?

Araştırmanın planlanması aşamasında ; Araştırmanın türü nedir, Bağımlı ve bağımsız değişkenler nelerdir,Sınanması düşünülen hipotezler nelerdir, Araştırma evreni nedir
• Örnek seçilecek ise hangi yöntemle kaç kişilik örnek seçilecek, Toplanan veriler kimler tarafından nasıl değerlendirilecek, Ne tür analizler yapılacak? gibi sorular kullanılmaktadır.

Juster Türü Ölçekler :Nicel olarak saptanması zor olan bir olayın veya durumun oluş sıklığı konusundaki subjektif tahminleri olasılık yüzdesi olarak saptama amacı ile kullanılan ölçeklerdir.

Bir değişkenin nicelik olarak ölçülebilen ve nitelik olarak ifade edilebilen çeşitli değerlerini bir araya getirerek aslında karmaşık olan bazı özelliklerin özet şekilde tanımlanması amacıyla kullanılan ölçeklerdir.Örneğin, İnsani Kalkınma İndeksi, Borsa Bileşik İndeksi, Beden Kitle İndeksi, Maslach Tükenmişlik Ölçeği bu tür ölçek örnekleridir.

Ham Veri:değişkenlerin değerlerinin ölçüldüğü ya da gözlendiği şekilde kaydedilmesi durumunda ham veri toplanmış olur. Örneğin, hemoglobin ölçümleri, 12gr/dl, 10gr/dl, 13gr/dl gibi kaydedilmişse ham veri toplanmıştır.

Sınıflandırma yapılırken dikkat edilmesi gereken önemli noktalar şunlardır:Sınıflandırma dağılım içerisinde yer alan tüm değerleri kapsamalıdır.  Sınıf sınırları birbirine karışmamalı her değer sadece bir sınıfa girmelidir. Mümkünse sınıf aralıkları eşit olmalıdır.Eşit olmayan sınıf aralıklarının araştırmanın amacı ya da sunum tekniği açısından geçerli bir nedeni olmalıdır.Bir yandan verilere ilişkin ayrıntıların kaçırılmaması diğer yandan da sunumun anlamlı olabilmesi için sınıf sayısının  ile 1 arasında olması tercih edilmelidir.

Belge inceleme, araştırılan konu ile ilgili olabilecek raporlar, günlükler, şikâyet dilekçeleri,yazışmalar, gazete-dergi yazıları gibi her türlü yazılı belge ile fotoğraflar, kamera kayıtları,ses kayıtları, video kayıtları gibi görsel-işitsel belgelerin taranarak veri toplanması yöntemidir.

Telefonla görüşme yöntemi:Veri toplayan ile araştırmaya katılan her kişinin telefonla iletişime geçerek görüş alışverişinde bulunması şeklinde gerçekleşir. Bu yöntemde de görüşmeci eğitimi yapılarak görüşmeler standardize edilmelidir.Güçlü yanları:
zaman ve her türlü maliyet açısından ucuzdur. görüşmecinin beden dilinden kaynaklanabilecek iletişim hatalarını engeller.Okuma yazması olmayanlardan da veri toplanmasına olanak sağlar. Anlaşılmayan soruları açıklama olanağı sağlar.

İçerik Geçerliliği
Araştırılan kavrama, özelliğe uygun soruların, gözlemlerin ve ölçümlerin neler olması gerektiğini belirlemek için literatür taraması yapılarak daha önceki araştırmalarda bu kavramın, özelliğin nasıl incelendiğine bakılır. Bir başka yöntem de uzman görüşüne başvurmaktır.Örneğin, amaç obezite konusunda tutum ölçmek ise bu konuda daha önceki araştırmalarda kullanılan soru ve yöntemlere bakmak, o konuda uzmanlığı ile tanınan kişilerin görüşlerini almak gereklidir.

ARAŞTIRMA AŞAMALARI
Sağlıkla ilgili araştırmaların başlıca 8 aşaması vardır:
• Konunun belirlenmesi
• Kaynakların taranması
• Amacın ortaya konması
• Uygulamaların planlanması

• Ön uygulamanın yapılması
• Uygulamanın yapılması
• Değerlendirme aşaması
• Rapor ve makale yazılması

Doğru cevap E'dir.