SAĞLIK HİZMETLERİNDE ARAŞTIRMA VE DEĞERLENDİRME

Yaş, cinsiyet, kalıtımsal faktörler ve gelir düzeyi sağlığın temel belirleyicileri arasında yer almaktadır ancak kişilik gelişimi sağlığın temel belirleyicileri arasında yer almamaktadır.

Hastalık veya ölüm gibi sağlıkla ilgili durumların sıklığını en basit şekilde ifade eden ölçüt sayıdır.

100.000 nüfuslu bir şehirde 2017 yılı içerisinde 110 yeni AIDS görülürse AIDS insidansı yüzbinde 110 olarak hesaplanır.

Prevelans, belirli bir anda veya süre içindeki toplam vaka sayısıdır veya toplam hastalık görülme hızıdır.

Nüfus piramidi nüfusun önemli özelliklerini, yaş ve cinsiyet dağılımını gösteren bir grafiktir.

Prognoz, hastalığın muhtemel seyrine, süresine ve sonuçlarına dair tahmindir.

Randomize kontrollü deney araştırması nedenselliği tespit kabiliyeti güçlü olan araştırma tipidir. Kohort ve vaka-kontrol araştırması orta, kesitsel ve ekolojik araştırma nedenselliği tespit kabiliyetinde zayıf olan araştırma tipleridir.

Nedensel ilişkinin araştırıldığı araştırmalarda yanlış sonuçlara ve değerlendirmelere yol açan birtakım faktörler olabilmektedir. Bunlardan biri karıştırıcı faktörlerdir. Karıştırıcılar hem risk faktörünü hem de sonuç ölçütünü etkileyen faktörlerdir.

Bu sürecin aşamaları aşağıdaki gibidir: 1. Profil çıkarma: Mevcut sağlık durumunu ve bu durumdaki en önemli risk faktörlerini tespit etme 2. Üzerinde çalışılacak önceliklerin belirlenmesi 3. Belirlenen önceliklere yönelik halk sağlığı programlarının planlanması 4. Planlanan faaliyetlerin gerçekleştirilmesi 5. Sonuçların değerlendirilmesi

Last’ın kapsamlı tanımlamasıyla epidemiyoloji “Belirli bir toplumda sağlıkla ilişkili durumların ve olayların dağılımının ve nedenlerinin incelenmesi ile bu incelemelerin sonuçlarının sağlık sorunlarının kontrolü için uygulanmasını sağlayan bilim dalıdır.” Doğru cevap D seçeneğidir.

Hastalık veya ölüm gibi sağlıkla ilgili durumların sıklığını en basit şekilde ifade eden ölçüt sayıdır. Doğre cevap A seçeneğidir.

Hız: Bir bütünün parçalarından birinin bütüne oranıdır ve a/a+b veya b/a+b şekilde ifade edilir. Doğru cevap B seçeneğidir.

Oran iki miktar arasındaki ilişkiyi ifade eder. a/b şeklinde formüle edilir. Doğru cevap E seçeneğidir.

İnsidans: Belirli bir sürede (1 yıl) görülen yeni vaka sayısıdır veya yeni hastalık görülme hızıdır. Doğru cevap D seçeneğidir.

Prevalans: Belirli bir anda veya süre içindeki toplam vaka sayısıdır veya toplam hastalık görülme hızıdır. Doğru cevap E seçeneğidir.

Genel Doğurganlık Hızı: Genel olarak doğurgan çağdaki kadınların belirli sürede yaptıkları canlı doğum sayısını ifade etmektedir. Doğru cevap B seçeneğidir.

Postneonatal (Yenidoğan Sonrası) Ölüm Hızı: Belirli bir toplumda belirli bir sürede canlı doğan ve 29-365. günler içinde ölen bebek sayısının aynı toplumda aynı sürede gerçekleşen canlı doğum sayısına bölümüdür. Çocuk sağlığı hizmetlerini gösteren önemli bir ölçüttür. Doğru cevap C seçeneğidir.

Fatalite Hızı: Bir hastalığın ne kadar öldürücü olduğunu gösterir. Bir toplumda tedavi edici hizmetlerin durumuna ve sağlık hizmetlerinin ulaşılabilirliğine dair fikir verir. Doğru cevap D seçeneğidir.

Epidemiyoloji bir toplumda sağlık ve hastalığın dağılımı ve belirleyicilerinin incelenmesinde, hastalıklardan korunma ve hastalıkların kontrol altına alınmasında, sağlığın geliştirilmesinde, sağlık hizmetlerinin toplumun ihtiyaçlarına uygun olarak tasarlanmasında ve sağlık politikaları geliştirilmesinde uygulanmasıdır. Bu nedenle tanımı ne olursa olsun ortak değer "toplum"dur.

Belirli bir sürede (1 yıl) görülen yeni vaka sayısıdır veya yeni hastalık görülme hızı insidans olarak tanımlanmaktadır. Yeni vaka sayısının risk altındaki topluma bölünmesiyle hesaplanmaktadır.