SAĞLIK HİZMETLERİNDE ARAŞTIRMA VE DEĞERLENDİRME - Deneme Sınavı - 2

Tartışma bölümü raporu hazırlayanın en serbest davranacağı kısımdır. Araştırmanın, yapılan deney ya da müdahelenin şekline göre değişen bir tutumla ele alınabilir. Ulaşılan bulguların önemine değinilir ve bu bulguların tartışılıp yorumlanması yapılır. Elde edilen verilerin amaca hizmet edip etmediği tartışılır. Kısa söylemek gerekirse elde edilen bulguların ne işe yaradığı anlatılır. Doğru yanıt A seçeneğidir.

Rapor hazırlayan kişiden beklenen sadece bir bulgu aktarımı değil, elindeki bulguya dayalı analiz yapılmasıdır. Talep edilen raporun tipi, kapsamı, hangi bilgi ve bulguların öğrenilmek istendiği, çözülmesi gereken problemin ne olduğu, raporun neyi amaçladığı, hangi kritik hususlara değinilmesi gerektiği ve bütün bunlar için raporu hazırlayan kişinin hangi bilgilere ihtiyaç duyduğu netleştirilmelidir. Doğru yanıt D seçeneğidir.

Bilimsel yöntem, bir hipotez ortaya koyma, hipotezi test etme ve test sonucunda elde edilen bulguların başlangıçtaki hipotezi destekleyip desteklemediğine karar vermeyi gerektirmektedir. Bilimsel bir araştırmanın raporu, bu bilimsel yöntemi yansıtacak şekilde hazırlanır. Giriş metninde hipotez ortaya konur. Ardından hipotezin nasıl test edildiğini gösteren Gereç ve Yöntem bölümü yer alır. Bulgular başlığı altında, test sonucunda elde edilen yorumlanmamış ham veriler yer alır. Tartışma veya Sonuçlar bölümü, elde ettiğiniz bulguların hipotezinizi destekleyip desteklemediğini konu edinir. Doğru yanıt A seçeneğidir.

Karar verme, yapılacak işler konusunda durum değerlendirmesiyle mevcut seçenekler arasından bir seçim, sıralama ya da sınıflandırma yaparak belirsizlikleri yok edecek bir sonuca yönelmek demektir.

Karar vericinin davranışını yönlendiren sürece etkili olan başlıca değişkenler şunlardır: 1. Karar vericinin önünde her karar için çok sayıda seçenek bulunur. 2. Tercih edilen her seçeneğin neden olacağı bir dizi sonuç söz konusudur. 3. Sonuçların neler olacağı konusunda her zaman bir belirsizlik vardır. 4. Karar vericinin olası sonuçları ön görme ve buna göre farklı tercihleri yapması söz konusudur. 5. Karar verici, her biri farklı ve belirsiz sonuçlara giden alternatif yollardan birisini seçme durumundadır. Doğru cevap C'dir.

Karar analizi: Sorunun tanımlanması, olası seçeneklerin ve olası olayların listelenmesi, her seçeneğin her olay için elde edeceği yararları gösteren karar tablosunun oluşturulması ve sonuçta bir karar yönteminin seçilmesi aşamalarından oluşan sorunların çözümü için analitik ve sistematik bir yol olarak tanımlanmaktadır. Doğru cevap A'dır.

Uygulayıcıların kendi ihtiyaçlarına cevap verecek olan araştırma sonuçlarını talep etmesi araştırma sonuçlarının uygulamaya aktarılmasını kolaylaştıran faktörlerdendir. Diğer seçenekler araştırma sonuçlarının uygulamaya aktarılmasını zorlaştıran faktörlerdir. Doğru cevap E'dir.

Kurum kültürü araştırmanın sonuçlarının uygulamaya aktarılmasını zorlaştıran faktörlerden biridir. Diğer seçenekte verilenler araştırmanın sonuçlarının uygulamaya aktarılmasını kolaylaştıran faktörlerdendir. Doğru cevap B'dir.

Politika özeti: Bir araştırma projesinin sonuçları ve bu sonuçlardan çıkarılan politika önerilerini uzman olmayan muhataplara aktarmak için hazırlanan kısa belgedir. Doğru cevap C'dir.

Uzun süreli ve kapsamlı araştırmalarda araştırma sürerken araştırmada rol alan kişileri ve ilgili kuruluşları düzenli olarak bilgilendirmek ve bilgilerini güncellemek, araştırmaya ilgiyi diri tutmak bakımından etkili bir yoldur. Bu amaçla belli aralıklarla kısa araştırma bültenleri yayınlanmaktadır. Doğru cevap D'dir.

Bilginin derlenmesi, sıralanması, değerlendirilmesi ve düzenlenmesi rapor yazanın özen göstermesi gereken kritik hususlardır. Rapor için bilgi derlerken iki çeşit bilgi kaynağına başvurulabilir. Birincil bilgi kaynağı testler, anketler, görüşmeler, diyaloglar gibi kaynaklardır. İkincil bilgi kaynağı basılı materyaller, önceden hazırlanmış raporlar ve istatistiklerdir. Doğru cevap E'dir.

Giriş bölümünde çalışmanın arka plan bilgileri verilir, tartışılacak problem kısaca anlatılır ve araştırmanın amacı belirtilir hipotez ve hipotezler açıklanır. Doğru cevap A'dır.

Araştırmada elde edilen sonuçların ışığında durumu daha iyi hale getirmek için nasıl bir eyleme geçilmesi gerektiği hususundaki görüşler, önerileri oluşturur. Doğru cevap C'dir.

Karar vericinin davranışını yönlendiren sürece etkili olan başlıca değişkenler şunlardır:
1. Karar vericinin önünde her karar için çok sayıda seçenek bulunur.
2. Tercih edilen her seçeneğin neden olacağı bir dizi sonuç söz konusudur.
3. Sonuçların neler olacağı konusunda her zaman bir belirsizlik vardır.
4. Karar vericinin olası sonuçları ön görme ve buna göre farklı tercihleri yapması söz
konusudur.
5. Karar verici, her biri farklı ve belirsiz sonuçlara giden alternatif yollardan birisini
seçme durumundadır.

Cevap A dır.

Karmaşık sorunlarda karar verirken karar analizi ve karar ağacı gibi yöntemlere başvurulabilir.
Karar analizi, sorunun tanımlanması, olası seçeneklerin ve olası olayların listelenmesi,
her seçeneğin her olay için elde edeceği yararları gösteren karar tablosunun
oluşturulması ve sonuçta bir karar yönteminin seçilmesi aşamalarından oluşmaktadır.
Karar ağacı ise bir problemin mantıksal yapısını gösteren akış şemasıdır. Seçenekler ağaca
benzer bir görüntü içinde düzenlenir. Sorunla ilgili araştırma alanını alt gruplara ayıran
karar ağaçları, sınıflandırma, kümeleme ve tahmin modellerinde kullanılmaktadır.

Araştırmada sayısal yani nicel veya nitel veri toplanır. Araştırıcının cevap aradığı sorulardan
“ne”, “kim”, “nerede”, “ne zaman” türündeki soruların cevabı olarak genellikle nicel;
“nasıl”, “neden” sorularının cevabı olarak da nitel türde veri toplanır. Verilerin nicel veya
nitel oluşuna göre kullanılması gereken özetleme, sunum ve analiz yöntemleri farklılık
gösterir. Verilerin kendi özelliklerine uygun analizler için düzenlenmiş olması bu nedenle
önemlidir.

Uygulayıcıların araştırmadan elde edilen kanıtları algılayış zafiyeti

Araştırma Bülteni
Uzun süreli ve kapsamlı araştırmalarda araştırma sürerken araştırmada rol alan kişileri
ve ilgili kuruluşları düzenli olarak bilgilendirmek ve bilgilerini güncellemek, araştırmaya
ilgiyi diri tutmak bakımından etkili bir yoldur. Bu amaçla belli aralıklarla kısa araştırma
bültenleri yayınlanmaktadır. Böyle bültenler, paydaşları düzenli bilgilendirerek araştırmayla
ilgili spekülasyonların yapılmasını engellediği gibi, araştırmaya katılanalar ve
paydaşlarla sürekli irtibat sağlanmasını temin etmektedir. Ayrıca çeşitli haber ajansları ve
yayın kuruluşları, bu bültenleri kaynak alarak proje ve araştırmanın daha geniş kitlelere
duyurulmasını sağlayabilmektedir.

Politika belirleyicileri iş yoğunluğu içinde farklı kaynaklardan bilgiyle beslenme ihtiyacı duyarlar. Politika özetleri, kısıtlı zamanı olan ve hızlı karar vermek zorunda olan bu gibi kişilere politika tercihlerinde yön verecek kanıtları sunması bakımından önem taşımaktadır. Özellikle başta ilaç olmak üzere kamu düzenlemelerinin belirgin olduğu alanlarda araştırma sonuçları talep ve iddiaların kanıtı olarak sunulmaktadır. Politika özetleri olarak verilen bilgiler ve sunulan araştırma sonuçları, politika değişikliği talebinde ve mevzuat hazırlarken alternatifler arası tercihlerde yönlendirici olmaktadır. Bu tür belgelerin muhatapları,
araştırmanın yöntem ve süreçlerine değil, elde edilen yeni bulguların yönlendirdiği çözümlere odaklanırlar. Bu yüzden bu tür belgeler olabildiğince kısa bir şekilde yeni kanıtların belli bir politikaya ilişkin uygulamaya nasıl etki edeceğini konu edinmelidir.

Rapor kolay okunan anlaşılır bir dille yazılmalıdır. Günlük konuşma dilinde yer alan ifadeler
ve argodan kaçınmalı ve gayrıresmî dil kullanmamaya özen göstermelidir. Konuya
yabancı olanların bile kolay okuyup anlayabileceği bir metin olmalı; bu yüzden olabildiğince
sade bir dil ve mümkün olduğunca kısa cümleler kullanılmalıdır. Genelde kısa cümlelerle
sade bir dil kullanılması önerilmesine rağmen, akademik yazılarda sıklıkla yoğun
bilginin aktarıldığı uzun cümleler kullanılmak zorunda kalınmaktadır.
Rapor yazarken hiçbir zaman duygusal bir üslup kullanılmamalı, olabildiğince nesnel
(objektif) bir tutum sergilemelidir. Yazının akıcılığını sağlamak için bağlaçlar ve ilişki cümlecikleri
kullanmakta yarar vardır. Sadece sağlık uzmanlarının, ya da tıp mensuplarının
anlayacağı jargon kullanmaktan kaçınmalıdır; uzmanlık alanına özgü kavramlar kullanılıyorsa
açıklamaları verilmelidir. Ancak bu şekilde açıklamalar çok fazla olursa rapor amacı
dışına çıkma riski taşır. Eğer raporda okuyanın anlamada zorlanacağı uzmanlığa özgü çok
sayıda sözcük yer alıyorsa raporun sonuna bir sözlük bölümü eklemekte yarar vardır.