SAĞLIK HİZMETLERİNDE ARAŞTIRMA VE DEĞERLENDİRME - Deneme Sınavı - 4

"Gözlem ve ölçümler için ne tür araç-gereç kullanılacak?" sorusu uygulamanın planlanması aşamasında, "Seçilen  konuda şimdiye kadar ne tür çalışmalar yapılmış?" sorusu ve "Yeniden araştırmaya değecek bir konu mu?" sorusu kaynakların taranması aşamasında, "Planlanan gözlem ve ölçümler planlandığı gibi yapılabiliyor mu?" sorusu ve "Hiç hesapta olmayan sorunlarla karşılaşılıyor mu?" sorusu ön uygulamanın yapılması aşamasında sorulmaktadır. Doğru cevap A'dır.

Araştırılan konu ile ilgili olarak ifade edilen bir görüşe katılma ya da katılmama durumunun saptanması esasına dayanması, likert tipi ölçeklerin özellikleri arasında yer almaktadır. Doğru cevap D'dir.

Aslında nitelik oldukları halde gözlem ya da ölçüm ile niceliğe dönüştürülerek ifade edilen değişkenleri tanımlamak için geliştirilmiş olan ölçek tipi, boyutlu benzeri ölçeklerdir. Doğru cevap C'dir.

Ağrının az, orta ve çok olması ile serviks kanserinin safhaları gibi durumlar sıralı veri (ordinal veri) türüne aittir. Doğru cevap B'dir.

Geçirilen epileptik atak sayısı kesikli veri türüne aittir. Diğerleri sürekli verilere örnektir.

Faktör analizi, yapısal geçerlilik analizinde kullanılan bir yöntemdir. Doğru cevap D'dir.

"Test-yeniden test tutarlılığı"nı ölçmek için kullanılan ölçütlerden bir tanesi Perason Korelasyon Katsayısıdır.  Doğru cevap A'dır.

Sağlıkla ilgili araştırmaların başlıca 8 aşaması vardır: Konunun belirlenmesi, kaynakların taranması, amacın ortaya konması, uygulamaların planlanması,
ön uygulamanın yapılması, uygulamanın yapılması, değerlendirme aşaması, rapor ve makale yazılması

Araştırma konusu günlük uygulamalar sırasında karşılaşılan bir soruna çözüm bulmak,geleceğe yönelik tahminlerde bulunmak, olup bitenleri tanımlamak, bazı işlerin nasıl daha verimli yapılabileceğine yanıt bulmak, hizmetlerin kalitesini ve hasta memnuniyetini arttırıcı önlemleri belirlemek gibi konular olabilir. Bu aşamada araştırıcının kendisine şu soruları sorması ve doyurucu yanıtları vermesi gerekir:Araştırma konusu nedir, hangi sorulara yanıt aranacaktır, Neden bu konu seçilmiştir?

Araştırmanın planlanması aşamasında ; Araştırmanın türü nedir, Bağımlı ve bağımsız değişkenler nelerdir,Sınanması düşünülen hipotezler nelerdir, Araştırma evreni nedir
• Örnek seçilecek ise hangi yöntemle kaç kişilik örnek seçilecek, Toplanan veriler kimler tarafından nasıl değerlendirilecek, Ne tür analizler yapılacak? gibi sorular kullanılmaktadır.

Juster Türü Ölçekler :Nicel olarak saptanması zor olan bir olayın veya durumun oluş sıklığı konusundaki subjektif tahminleri olasılık yüzdesi olarak saptama amacı ile kullanılan ölçeklerdir.

Bir değişkenin nicelik olarak ölçülebilen ve nitelik olarak ifade edilebilen çeşitli değerlerini bir araya getirerek aslında karmaşık olan bazı özelliklerin özet şekilde tanımlanması amacıyla kullanılan ölçeklerdir.Örneğin, İnsani Kalkınma İndeksi, Borsa Bileşik İndeksi, Beden Kitle İndeksi, Maslach Tükenmişlik Ölçeği bu tür ölçek örnekleridir.

Sınıflandırma yapılırken dikkat edilmesi gereken önemli noktalar şunlardır:Sınıflandırma dağılım içerisinde yer alan tüm değerleri kapsamalıdır.  Sınıf sınırları birbirine karışmamalı her değer sadece bir sınıfa girmelidir. Mümkünse sınıf aralıkları eşit olmalıdır.Eşit olmayan sınıf aralıklarının araştırmanın amacı ya da sunum tekniği açısından geçerli bir nedeni olmalıdır.Bir yandan verilere ilişkin ayrıntıların kaçırılmaması diğer yandan da sunumun anlamlı olabilmesi için sınıf sayısının  ile 1 arasında olması tercih edilmelidir.

Belge inceleme, araştırılan konu ile ilgili olabilecek raporlar, günlükler, şikâyet dilekçeleri,yazışmalar, gazete-dergi yazıları gibi her türlü yazılı belge ile fotoğraflar, kamera kayıtları,ses kayıtları, video kayıtları gibi görsel-işitsel belgelerin taranarak veri toplanması yöntemidir.

Telefonla görüşme yöntemi:Veri toplayan ile araştırmaya katılan her kişinin telefonla iletişime geçerek görüş alışverişinde bulunması şeklinde gerçekleşir. Bu yöntemde de görüşmeci eğitimi yapılarak görüşmeler standardize edilmelidir.Güçlü yanları:
zaman ve her türlü maliyet açısından ucuzdur. görüşmecinin beden dilinden kaynaklanabilecek iletişim hatalarını engeller.Okuma yazması olmayanlardan da veri toplanmasına olanak sağlar. Anlaşılmayan soruları açıklama olanağı sağlar.

ARAŞTIRMA AŞAMALARI
Sağlıkla ilgili araştırmaların başlıca 8 aşaması vardır:
• Konunun belirlenmesi
• Kaynakların taranması
• Amacın ortaya konması
• Uygulamaların planlanması

• Ön uygulamanın yapılması
• Uygulamanın yapılması
• Değerlendirme aşaması
• Rapor ve makale yazılması

Doğru cevap E'dir.

Araştırmanın bağımlı ve bağımsız değişkenleri tanımlanmalı, sınanması düşünülen hipotezler kurulmalıdır.
Bu aşamada öncelikli olarak şu sorular yanıtlanmalıdır:
• Araştırmanın türü nedir
• Bağımlı ve bağımsız değişkenler nelerdir
• Sınanması düşünülen hipotezler nelerdir
• Hangi tarihlerde yapılacak
• Nerede yapılacak
• Araştırma evreni nedir
• Örnek seçilecek ise hangi yöntemle kaç kişilik örnek seçilecek
•Ne tür veriler toplanacak
•Verileri kimler, nasıl toplayacak
•Hangi gözlem ve ölçümler yapılacak
• Gözlem ve ölçümler için ne tür araç-gereç kullanılacak
• Toplanan veriler kimler tarafından nasıl değerlendirilecek
• Ne tür analizler yapılacak?

Doğru cevap B'dir.

Değişken; Kişi ya da nesnelere ilişkin, ölçülebilen, gözlenerek tanımlanabilen her türlü özellik ya
da durumdur. Doğru cevap A'dır.

Değişkenleri tanımlamak ve ifade etmek için kullanılan başlıca ölçekler şunlardır:

Sözel Ölçekler

Likert Türü Ölçekler

Yüz İfadesi Ölçekleri

Juster Türü Ölçekler

Boyutlu Ölçekler

Boyutlu Benzeri Ölçekler

İkili Ölçekler

Karmaşık Ölçekler

Bileşik Ölçekler

Doğru cevap B'dir.

Veri; değişkenlerin durumunu, miktarını, boyutunu tanımlamak için yapılan her türlü gözlem ve ölçüm sonucu elde edilen değerlerin, tanımlamaların genel adıdır. Araştırmalarda, değişkenlerin farklı değerlerine ilişkin veri toplanır. Doğru cevap D'dir.