SAĞLIK HİZMETLERİNDE ARAŞTIRMA VE DEĞERLENDİRME - Deneme Sınavı - 2

A, B, C, D şıklarının hepsi Görüşme Yöntemlerinden olan "odak grup görüşmeleri veya grup tartışmaları" nın zayıf yanlarındandır. Doğru yanıt E'dir.

A, B, C, D şıklarının hepsi anket hazırlama aşamalarından biridir. Doğru yanıt E'dir.

I, II, III, IV ve V Anketin fiziksel özelliklerinden biridir. Doğru yanıt D'dir.

A, B, C, D şıklarının hepsi ön uygulamada durulması gereken konulardan biridir. Doğru yanıt E'dir.

Sorulan soruların, yapılan gözlem ve ölçümlerin, kullanılan yöntemlerin incelenen konunun özelliğine uygun olması gerekir. Başka bir deyişle araştırılan özelliği saptayabilme yeteneğinin bulunması gerekir. Bu amaçla geçerlilik analizleri yapılır. I, II ve III geçerlilik türlerinden biridir.

Süreçlerin başarılı olması, sorulara doğru yanıtların bulunması, araştırma planının iyi yapılmasına bağlıdır. Planlama için yukarıda özetlediğimiz araştırma aşamalarının neler olduğu aşağıda sıralanmıştır.

Uygulamaların Planlanması: Araştırmanın, türü, nerede, hangi zaman diliminde, kimler arasında, ne tür araç-gereç ve yöntemler kullanılarak yapılacağı ayrıntılı olarak tanımlanmalıdır. Araştırma evreninin kimlerden oluşacağı, örneklem seçilip seçilmeyeceği eğer seçilecek ise hangi yöntemle seçileceği, ne tür ve nasıl veri toplanacağı, bu verilerin kimler tarafından toplanacağı, gözlem ve ölçümlerin hangi araç-gereç ile nasıl yapılacağı ve nereye kaydedileceği, toplanan verilerin kimler tarafından nasıl analiz edileceği gibi ayrıntılar belirlenmelidir.

Değerlendirme:
Uygulama aşamasında toplanan verilerin gerekirse kodlanarak bilgisayar ortamına aktarılması, uygun istatistik programlar ile analiz edilmesi ve elde edilen sonuçların Tablo ve (grafiklerle özetlenmesi aşamasıdır. Toplanan veriler, veri tabanına girildikten sonra kalite denetimi yapılmalı, eksik ya da yanlış girilen veri olup olmadığı incelenmelidir.

Değişken: Kişi ya da nesnelere ilişkin, ölçülebilen, gözlenerek tanımlanabilen her türlü özellik ya da durum.

Likert Türü Ölçekler

Tutum, eğilim, algı gibi nitelikle ilgili konularda kişilerin subjektif değerlendirmelerini saptamak amacıyla kullanılan ölçeklerdir. Araştırılan konu ile ilgili olarak ifade edilen birgörüşe katılma ya da katılmama durumunun saptanması esasına dayanır.

Sağlık ve yönetimle ilgili araştırmalarda incelenen konu ile ilgili olarak yanıt aranan başlıca araştırma soruları genellikle, “neden”, “nasıl” soruları ile “ne”, “ne kadar” sorularıdır. Neden ve nasıl sorularının yanıtı için nitel değerlendirmeler yapılarak ne ve ne kadar sorularının yanıtı için ise nicel ifadeler ile verilebilir.

Bir değişkenin nicelik olarak ölçülebilen ve nitelik olarak ifade edilebilen çeşitli değerlerini bir araya getirerek aslında karmaşık olan bazı özelliklerin özet şekilde tanımlanması amacıyla kullanılan ölçeklerdir. Örneğin, İnsani Kalkınma İndeksi, Borsa Bileşik İndeksi, Beden Kitle İndeksi, Maslach Tükenmişlik Ölçeği bu tür ölçek örnekleridir.

Sırasız Veri: Niteliklere ilişkin değerlerin birbirinden bağımsız ve ayrı kategorilerden oluştuğu, değerler arasında bir sıranın da sürekliliğin de söz konusu olmadığı veri türüdür. Örneğin; cinsiyet, hastane türleri, kan grupları gibi.

Yeniden Test Tutarlılığı: Aynı kişilere aynı soruların farklı zamanlarda sorulması hâlinde alınacak yanıtların ne ölçüde tutarlı olduğunu gösteren bir güvenilirlik ölçüsüdür. Örneğin, bir insanın ne sıklıkta spor yaptığını veya sabah kahvaltılarını düzenli olarak yapıp yapmadığını soran sorulara aynı kişinin farklı zamanlarda vereceği yanıtların olabildiğince benzer olması beklenir.

Sağlıkla ilgili araştırmaların başlıca 8 aşaması vardır:
• Konunun belirlenmesi bu aşamalardan ilk sırada yer alır.
• Kaynakların taranması
• Amacın ortaya konması
• Uygulamaların planlanması

Ön uygulamanın yapılması
• Uygulamanın yapılması
• Değerlendirme aşaması
• Rapor ve makale yazılması

Sağlıkla ilgili araştırmaların başlıca 8 aşaması vardır:
• Konunun belirlenmesi bu aşamalardan ilk sırada yer alır.
• Kaynakların taranması
• Amacın ortaya konması
• Uygulamaların planlanması

Ön uygulamanın yapılması
• Uygulamanın yapılması
• Değerlendirme aşaması

 Rapor ve makale yazılması son aşamadır.

Sağlık araştırmaları uygulamaların planlanması aşamasında sorulacak sorular;

• Araştırmanın türü nedir?
• Bağımlı ve bağımsız değişkenler nelerdir?
• Sınanması düşünülen hipotezler nelerdir?
• Hangi tarihlerde yapılacak?
• Nerede yapılacak?
• Araştırma evreni nedir?
• Örnek seçilecek ise hangi yöntemle kaç kişilik örnek seçilecek?
• Ne tür veriler toplanacak?
• Verileri kimler, nasıl toplayacak?
• Hangi gözlem ve ölçümler yapılacak?
• Gözlem ve ölçümler için ne tür araç-gereç kullanılacak?
• Toplanan veriler kimler tarafından nasıl değerlendirilecek?
• Ne tür analizler yapılacak?

tır.

Değişken, kişi ya da nesnelere ilişkin, ölçülebilen, gözlenerek tanımlanabilen her türlü özellik ya da duruma verilen genel isimdir.
Örneğin, kişilerin yaşı, cinsiyeti, boyu, kilosu, sağlık güvencesi; hastanelerin türü, yatak
sayısı, akredite olup olmaması, yönetim biçimi, gibi özelliklerin her birisi birer değişken
örneğidir.

Juster Türü Ölçekler
Nicel olarak saptanması zor olan bir olayın veya durumun oluş sıklığı konusundaki subjektif tahminleri olasılık yüzdesi olarak saptama amacı ile kullanılan ölçeklerdir.
Örneğin, poliklinik hizmeti sırasında hekimlerin gün içerisinde görülen hastaların ne kadarına diyet önerisinde bulunduğunu saptamak amacı ile sorulan “her gün muayene ettiğiniz hastaların ne kadarına diyet öneriyorsunuz” sorusuna alınacak yanıtların “0-hiç birine=%0, 1-%10, 2-%20, 3-%30, 4-%40, 5-%50, 6-%60, 7-%70, 8-%80, 9-%90, tümüne=% 100” şeklinde derecelendirilmesi Juster ölçeği örneğidir.

Değişkenlerin değerlerinin ölçüldüğü ya da gözlendiği şekilde kaydedilmesi durumunda ham veri toplanmış olur. Örneğin, hemoglobin ölçümleri, 12gr/dl, 10gr/dl, 13gr/dl gibi
kaydedilmişse ham veri toplanmıştır.