SAĞLIK EKONOMİSİ

Bir mal ya da hizmetin herkesin kullanımına veya tüketimine açık olmasına kamusal mal ve hizmet adı verilmektedir. Doğru cevap A'dır.

Bir mal veya hizmetin kullanım ya da tüketiminin herkesin erişimine aynı ölçüde açık olmamasına dışlanabilirlik adı verilir. Doğru cevap B'dir.

Sağlık hizmetlerinde verimliliği arttırmak amacıyla devletin rolünün azaltılması,merkeziyetçilik yerine yerinden yönetim ilkelerinin benimsenmesi ve toplumun çıkarları yerine bireyin ihtiyaçlarının ön planda olması neoliberal politikalar kapsamına girmektedir. Doğru cevap E'dir.

Sağlık hizmetini sunanlar ile alanlar arasında hizmetin miktarı, kapsamı, önceliği, alternatifleri konusundaki bilgi farklılığı bilgi asimetrisi adı verilmektedir. Doğru cevap A'dır.

Halkın sağlık düzeyini gösteren temel göstergeler olarak bebek ölüm hızı, anne
ölüm hızı, yetişkin ölüm hızları ve doğumda yaşam beklentisi kullanılması Halkın sağlık düzeyinde yükselmesi kapsamına girmektedir. Doğru cevap C'dir.

Bilgilendirme, çeşitli sağlık riskleri konusunda toplumun bilgilendirilmesi, gerekli önlemlerin alınması için bireylerin uyarılması, eğitilmesi devletin kullanabileceği önemli bir araçtır. Doğru cevap B'dir.

Sağlık mesleklerinin ve sağlık kuruluşlarının akreditasyonu, belgelendirilmesi, çeşitli hizmetler için standartların belirlenmesi, hasta haklarının tanımlanması ve duyurulması, malpraktis yaptırımlarının düzenlenmesi gibi uygulamalar devletin kullandığı düzenleme aracı kapsamına girer. Doğru cevap D'dir.

Bilgilendirme ve düzenlemeler ile hayata geçirilmesi güç olan bazı önlemlerin, gerektiğinde yasal alt yapısının da oluşturularak, zorunlu hâle getirilmesi devletlerin eşlinde bulunan önemli bir araçtır. Örneğin, sosyal sigorta sistemlerinde işverenin çalışanın sigortası için katkıda bulunmasının sağlanması, uyuşturucu ticaretinin, organ ticaretinin yasaklanması ve bunları önleyici yaptırımlar getirilmesi, devletin zorlayıcı kararları ile mümkündür. Doğru cevap E'dir.

Özelleştirme, ile kamu hizmetlerinde ücrete dayalı rekabet anlayışı oluşmakta pazar dinamikleri önem kazanmaktadır. Doğru cevap A'dır.

Hizmetleri sunanlar ile finanse edenlerin devletçe belirlenmiş kamu yararını koruyucu kurallara uymak kaydıyla, fiyat ve kalite konusunda rekabete girmesine yönetilen rekabet adı verilmektedir. Doğru cevap B'dir.

Kamusal mal ve hizmet: Bir mal ya da hizmetin herkesin
kullanımına veya tüketimine açık olması.

Rekabet : Bir mal veya hizmetin kullanım ya da tüketiminin başkalarının kullanım veya tüketimini etkilemesi.

Eğer hizmetlerin finansmanı ağırlıklı olarak kamu tarafından, yani devletin bütçesinden, vergi gelirlerinden karşılanıyor, hizmetler de devletin sağlık personeli, hastaneleri ve kuruluşları tarafından sunuluyor ise, kamusal yani “devletçi” bir sistem var demektir.
Günümüzde bu tür sağlık hizmet sistemleri İskandinav ülkelerinde bulunmaktadır.

Neoliberal politikalar, sağlık hizmetlerinde verimliliği arttırmak amacıyla devletin rolünün azaltılması, merkeziyetçilik yerine yerinden yönetim ilkelerinin benimsenmesi, toplumun çıkarları yerine bireyin ihtiyaçlarının ön planda olması, sağlık hizmetlerinin vergilerle finanse edilen bir kamu hizmeti olması yerine özelleştirilerek piyasa, serbest “pazar” koşullarında sunulması esaslarına dayanmaktadır.

Sağlık hizmetleri finansmanı ve sunumu kim tarafından yapılırsa yapılsın iyi bir sağlık hizmet sisteminden beklenenler dört başlıkta toplanmaktadır:

1-Halkın sağlık düzeyinde yükselme, 

2-Hizmet maliyetlerinde ve harcamalarda azalma, 

3-Hizmet alan ve sunanların memnuniyetlerinde artma, 

4-Sağlık hizmetlerine erişim ve kullanımda hakkaniyet.

Yukarıda sıralanan sağlık hizmet sisteminden beklenenlerin en doğru şekilde başarılabilmesi
için mutlaka devletlerin sorumluluk alanında olması gereken başlıca konular şu şekilde sıralanmaktadır:
• Kamusal nitelikteki mal ve hizmetlerin optimal derecede üretimi
• Yoksulların ve hizmete erişimi olmayan grupların hizmet almasını sağlama
• Pazara bırakılan mal ve hizmetler için düzenleme ve etkili denetim
Kamusal nitelikte olduğu için özel sektöre bırakılması mümkün olmayan ya da bu sektör açısından bir çekiciliği olmayan mal ve hizmetlerin devlet tarafından üretilmesi ve sunulması gerekir.

Sağlık hizmetlerinin, tamamen pazar koşullarına bırakılmasının ya da tamamen devlet tarafından finanse edilip sunulmasının neden olabileceği çeşitli sakıncaları aşmak amacıyla ortaya çıkan yönetimli rekabet ya da yönetilen rekabet kavramı ilk kez 1970’li yıllarda ABD’de kullanılmaya başlanmıştır.

Bazı yazarlara göre küreselleşme ile birlikte daha önce yaygın olan “sosyal devlet” anlayışı, “fırsat veren devlet” anlayışına dönüşmekte, kamu sorumlulukları bu doğrultuda değişime uğramaktadır.  Ortaya çıkan değişimin başlıca dört bileşeni bulunmaktadır: Özelleştirme, yeniden metalaştırma, seçici hedefleme ve koşullu dayanışma.

Yönetilen rekabetin ana fikri, hizmetleri sunanlar ile finanse edenlerin (sigortacıların), devletçe belirlenmiş kamu yararını koruyucu kurallara uymak kaydıyla, fiyat ve kalite konusunda rekabete girmesidir. Bunu başarmak için hizmet sunumunun ve ödeme yöntemlerinin, daha maliyet-bilinçli ve daha kalite-bilinçli olacak şekilde yeniden düzenlenmesi gerekmektedir.

Günümüzde geçerli olan ekonomik teorilere göre bir mal veya hizmetin pazardaki değerini ifade eden fiyatı, pazarda ne miktarda bulunduğu ile onu almak isteyenlerin sayısı ve alım gücü tarafından belirlenmektedir. Üretilen hiçbir mal veya hizmet sonsuz miktarda
olmadığından, pazar alıcılar açısından bir rekabet ortamı oluşturmaktadır. Bir mal veya hizmetin arzı, yani miktarı az, talep edeni, yani alıcısı fazla ise fiyatı artmakta, fiyat
artışı sürdüğünde bir müddet sonra alıcılar azalmaktadır. Bunun tersi de doğru olmakta, yani arzı, miktarı fazla, ancak talep edeni, alıcısı az olan mal veya hizmetlerin fiyatı düşmektedir.

Bu yaklaşımın dayandığı iki varsayım vardır:
1. Tüm sunucu ve alıcılar pazara gönüllü olarak girip çıkmakta serbesttirler ve her zaman alternatifleri vardır.
2. Hem alıcılar hem de sunucular, fiyatlar ve alternatifler konusundaki bilgilere ulaşma konusunda eşit imkânlara sahiptirler.