SAĞLIK EKONOMİSİ - Deneme Sınavı - 11

Kültür düzeyine göre grupların birbirini desteklemesi Hakkaniyet Açısından Kritik Önem Taşıyan Sağlık Sistemi Bileşenlerinden biri değildir.

Sağlık harcamaları ülkelerin yapısına ve ekonomik gücüne göre değişmekle beraber yaklaşık GSYİH içinde yaklaşık % 8-12 oranında bir yer tutmaktadır. Gelişmiş ülkelerin tamamında bu oran %10’dan fazladır. ABD’de ise % 17’lere yaklaşmıştır.

Bir toplumda belirli bir ürüne talebi etkileyen temel faktörler şu şekilde sıralanabilir:

• Mal veya hizmetin fiyatı,

• Tamamlayıcı mal veya hizmetlerin fiyatları,

• Alternatif mal veya hizmetlerin fiyatı,

• Gelir düzeyi

• Zevkler ve tercihler

Talebin gelir esnekliği, normal mallar (vazgeçilemez) için pozitiftir. Doğru cevap D'dir.

Sağlığın ve sağlık hizmetlerinin doğasından kaynaklanan maliyete sosyal maliyet denir. Doğru cevap C'dir.

Bir toplumda bireylerin yaşam sürelerindeki artışın sosyal değeri aşağıdaki şartlarda daha da yüksek hale gelmektedir. Bu şartlar:

• Toplumun nüfusu ne kadar çoksa
• Toplumda kişi başına yıllık gelir ne kadar yüksekse
• Toplumun mevcut sağlık düzeyi ne kadar iyiyse
• İncelenen hastalık başlangıç yaşları çoğunlukta olan yaş grubuna ne kadar yakınsa.

Toplum gittikçe büyüyorsa, kişi başına gelir gittikçe artıyorsa, sağlık düzeyleri yükseliyorsa ve toplumun çoğunluğu hastalık başlangıcı sayılacak yaşlara gelmişse sağlığın sosyal değeri artış gösterir. Ayrıca, sağlıkta yaşanan gelişmeler tamamlayıcı nitelik taşımaktadır. Başka bir deyişle, bir hastalığa karşı sağlanan başarı ve yaşama umutlarının artışı, başka hastalıklara da toplumun ve kişilerin para ödemeye razı olmasıyla sonuçlanır. Kalp hastalıklarında başarı sağlanırsa, kanser için de pay ayrılması kolaylaşır, halktan vergi veya prim alınabilir.

İnsani Gelişmişlik Endeksi ile yapılan, yaşamın kalitesinin üç ana unsurunun (sağlık ve uzun ömür, bilgi ve gelir düzeyi) bütün toplum açısından tek bir skorla ifade edilmesidir. UNDP bu indeks ile elde ettiği skorları her yıl yayımlamaktadır. Ülkemiz ekonomik güç açısından dünyada ilk 20 ülke arasına giren ama insani gelişmişlik açısından ilk 85-90 arasında yer alan bir ülkedir. Ekonomik gücümüzü kalkınmışlığa daha fazla yöneltmemiz gerektiği bu ölçütlerden ortaya çıkmaktadır.

Monopol; pazarda sadece bir satıcının olmasıdır. Burada satıcı fiyatı istediği düzeye çıkarma ve indirme gücünü elinde tutar. Oligopol; tüm şartları haiz bir pazarda birden fazla satıcının olması durumudur. Bu da rekabetten dolayı fiyatların düşmesine neden olacaktır.

Monopol; pazarda sadece bir satıcının olmasıdır. Burada satıcı fiyatı istediği düzeye çıkarma ve indirme gücünü elinde tutar. Oligopol; tüm şartları haiz bir pazarda birden fazla satıcının olması durumudur. Bu da rekabetten dolayı fiyatların düşmesine neden olacaktır.

Ekonomi biliminde, alıcıların belirli bir zaman içinde ve belirli fiyatla belirli bir mal veya hizmeti satın almaya razı olduğu toplam miktara talep denmektedir. Talep ürünlerin pazarda fiyatının belirlenmesinde en önemli iki unsurdan biridir. Bir ürünün maliyeti ve ona olan talep tamamlayıcıların ve ikamelerinin fiyatı gibi birkaç faktöre bağlı olarak değişmektedir.

Talep teorisi temelde bir mal veya hizmeti kaç kişinin talep edeceğiyle ilgilenir. Bir toplumda belirli bir ürüne talebi etkileyen temel faktörler şu şekilde sıralanabilir:

• Mal veya hizmetin fiyatı,
• Tamamlayıcı mal veya hizmetlerin fiyatları,
• Alternatif mal veya hizmetlerin fiyatı,
• Gelir düzeyi
• Zevkler ve tercihler.

Ekonomide satıcıların mal veya hizmetleri kendilerine uygun fiyatlardan satmak istedikleri miktarı olarak tanımlanmaktadır. Teoriye göre, satılan mal veya hizmetin miktarı onun fiyatındaki artışla doğru orantılı artma eğilimindedir. Bir mal veya hizmetin fiyatı ne kadar yüksekse onu satmak isteyen o kadar çok satıcı olacaktır.

Sağlık hizmetlerinde fiyat esnekliği en yüksek olan kısımlar ağrı, kanama vb. olmayan, işini görmesine engel oluşturmayan ve hizmeti almadığı zaman hayati riskin doğmadığı durumlardır. Özellikle estetik amaçlı işlem ve hizmetlerin fiyat esnekliği büyüktür.

Her bir ürün başına düşen birim maliyet, o üretimin ortalama maliyetidir. Ortalama maliyet;

Ortalama maliyet = Toplam Maliyet / Üretilen Hizmetin Miktarı

eşitliği ile bulunur ve normalde ∪ şeklinde bir eğri çizer.

Yine sağlığın ve sağlık hizmetlerinin doğasından kaynaklanan bir başka maliyet türü de sosyal maliyettir. Bu da çocuklarını tedavi ettirirken anne - babanın karşılaştığı sosyal güçlükleri (izin istemenin verdiği eziklik, hastaneye ulaşım sırasında ve poliklinik veya laboratuvar önünde beklerken yaşanan sıkıntılar gibi) ve aynı şekilde teşhis ve tedavisi sırasında çocuğun kendisinin çektiği sıkıntıları ifade etmektedir. Sosyal maliyetlerin parasal değerini belirlemek oldukça güçtür ve subjektiftir.

Saydamlığın olmaması iyi düzenlenmemiş pazarlara ait özellikler arasında yer almaktadır. Diğer seçenekler ise iyi düzenlenmiş pazarlara ait özelliklerdir. Dolayısıyla doğru cevap B seçeneğidir.

Sağlığın fiyatının göreceli olarak artıyor olması ve ülkelerin nüfuslarının yaşlanıyor olması ülkelerin sağlık harcamalarında görülen artışa sebep olan etkenler arasında yer almaktadır. Dolayısıyla doğru cevap D seçeneğidir.

Her üç seçenekte hakkaniyet ilkesi gözetilirken dikkate alınacak özellikler arasında yer almaktadır. Dolayısıyla doğru cevap E seçeneğidir.

Her üç seçenekte bir toplumda belirli bir ürüne talebi etkileyen temel faktörler arasında yer almaktadır. Dolayısıyla doğru cevap E seçeneğidir.

Her üç seçenekte üretim faktörleri fiyatlarındaki değişmeleri etkileyen etmenler arasında yer almaktadır. Dolayısıyla doğru cevap E seçeneğidir.