SAĞLIK BİLİMLERİNDE VE YÖNETİMİNDE ETİK

Hekimlerin hem hastalarına hem de üçüncü taraflara karşı sorumlulukları varsa ve bu sorumluluklar birbirleri ile uyumsuzsa, kendilerini “çifte bağlılık”tan kaynaklanan bir durumla karşı karşıya bulurlar. Burada üçüncü taraflar hükûmetler, hastaneler, kurum yöneticileri, sigorta şirketleri, askerî yetkililer, polis, cezaevi yöneticileri ve hasta yakınları olabilir. Çifte bağlılık toplumun çıkarlarına öncelik verilmesi gereken durumlardan, hastanın çıkarlarının yaşamsal olduğu durumlara kadar değişen bir yelpazede olabilir.

Hekimler çıkar çatışmalarından kaçınmak için ister yönetsel süreçlerde isterse de klinik süreçlerde daima aşağıdaki temel etik ilkeleri göz önünde tutmalı ve uygulamalarını bu ilkeler doğrultusunda yapmalıdır:
• Hekim hastasının çıkarı için en iyisini yapmalıdır (yararlılık ilkesi).
• Hekim hastasını zarara uğratmamalı ve bunun için hastasını korumalıdır (zarar vermeme ilkesi).
• Hekim hastasının bilgilendirilmiş veya aydınlatılmış onayına veya bir başka deyişle özerkliğine saygılı olmalıdır (özgürlük/özerklik ilkesi).
• Hekim hasta ve halk sağlığının korunmasında eşitliği korumalıdır (adalet ilkesi).

Bilgi uçurma, bir çalışan halkın sağlığını, güvenliğini ve özgürlüğünü tehlikeye atan yasadışı, verimsiz veya yararsız bir bilgiyi yaydığında olur. Bu tanım kötü yönetim, yönetimin yükümlülüklerini yerine getirmemesi ve görevini kötüye kullanmasını içerecek kadar geniştir. Bilgi uçurma hem özel sektörü hem de kamu sektörünü etkiler ve hem kurum içi hem kurum dışı bilginin açığa vurulmasını içerir.

Sosyokültürel ve Ekonomik Türler Psikolojik Türler:
• Ayrımcılık
• Kayırma
• Yolsuzluk
• Rüşvet
• Yaranma ve Yakınlığı Kullanma
• Engelleyici Olma ve Yanlış Yönlendirmedir.

Sosyokültürel ve Ekonomik Türler Psikolojik Türler
• Ayrımcılık
• Kayırma
• Yolsuzluk
• Rüşvet
• Yaranma ve Yakınlığı Kullanma
• Engelleyici Olma ve Yanlış Yönlendirmedir.

Yıldırma ve korkutma, yöneticilerin veya aynı statüye sahip çalışanların yasal yetkilerinin dışında diğer kişi ve/veya grupları etki altına almak için onlara etik dışı meydan okumaları olarak tanımlanmaktadır.

Kurumsal çalışmalar gelişmeyi ve değişimi yakalamayı gerektirir. Dogmatik yapı ise önceden edinilmiş fikir ve inançlarda sabit bir tutum oluşturmaktadır. Dogmatik davranma gelişmenin ve yenilenmenin karşısında bir engel olarak karşımıza çıkmakta ve örgütsel atılımlara darbe vurmaktadır. Aynı zamanda dogmatik davranışlar kurum çalışanları arasında hizipleşmeleri de beraberinde getirerek kurumsal değişimlere yönelik direnişin beslenmesine zemin hazırlar.