Aof Panel

Soru 1

Yukarıdakilerden hangileri biyobankalar arasında sayılabilir?

Soru 2

Tıp alanındaki gelişmelerin ortaya çıkardığı bilgi ve verilerin oluşturulması, biçimlendirilmesi, paylaşılması ve sonuçta hastaların bakım ve tedavilerinin belirlenmesi, seçilmesi ve geliştirilmesi işlemlerinin bütünü olarak tanımlanan kavram aşağıdakilerden hangisidir?

Soru 3

Yukarıdaki projelerden hangileri T.C. Sağlık Bakanlığı 2013-2017 stratejik planında kapsamında, Hizmet Odaklı Projeler (Paydaşlara Açık Uygulamalar) çerçevesinde yer almaktadır?

Soru 4

Kime ait olduğu bilinen, bilgileri şifrelenmiş ve kodlu olarak kullanılan, gerektiğinde kişisel ve tıbbi bilgiler tekrar kullanılabilir hâlde saklanan örneklemeye ne ad verilmektedir?

Soru 5

Yukardakilerden hangileri mahremiyet tehditleri arasında olan organizasyonel tehditlerdendir?

Soru 6

Bilgi güvenliği unsurları aşağıdakilerden hangisinde doğru ve tam olarak verilmiştir?

Soru 7

Günlük hayatımızda da çok sık karşılaşabilen, birisi korunduğunda diğeri korunamayan iki veya birini (ya da bir kaçını) korumak için diğerlerini göz ardı etmek zorunluluğunun bulunduğu ikiden fazla değerin çatışma hâline.............................adı verilmektedir.

Yukarıdaki boşluğa hangi kavram gelmelidir?

Soru 8

Hastane için gerekli mal ve malzemenin alınması, depolanması ve dağıtımının sağ- lanması,

Hastane binasının, dünya standartlarında tefriş edilmesi,

Gerekli güvenlik önlemlerinin alınması,

İdari birimlerin görev, yetki ve sorumluluklarının belirlenmesi ve buna göre idare

edilmesi,

Kurumun periyodik olarak medya araçlarında reklamının yapılması.

Bir hastanenin en verimli şekilde çalışmasını sağlamak için yukarıdakilerden hangilerinin yapılması gereklidir?

Soru 9

Yukarıdakilerden hangileri karşılaşılan etik ikilemlerdendir?

Çözüm Açıklaması

Karşılaşılan etik ikilemlere daha yakından baktığımızda, bunları dört grupta ele almak mümkündür:

Yöneticinin seçeneklerin hiçbirinin tam anlamıyla tatmin edici olmadığı durumlarda yaşadığı ikilemdir. Bu seçeneklerin içerisinden, diğerlerine göre daha iyi olanı belirlemesi gerekmektedir. Böylesi durumlarda ‘yanlışların başka yanlışlar- la düzeltilemeyeceği’ ilkesinden hareketle ikinci bir yanlışa düşmemek hedeflen- mektedir. Basit bir örnekle; borcu ödemek için hırsızlık yapmayı düşünmeme gibi...

Seçeneklerin birçoğunun veya hepsinin iyi olduğu ve birisi seçildiğinde diğerlerinden vazgeçilmesinin gerektiği durumlarda yaşanan ikilemlerdir. Bu durumda tarafsız yaklaşım ve kriterlerle iyilerin arasından en iyiyi belirlemek gerekmektedir. Örnek: Bir kamu görevine atamada, aynı okuldan ve aynı diploma derecesiyle mezun olan, yapılan sınavlarda da aynı performansı gösteren iki aday arasından birisinin tercih edilmesi...

Verilecek kararın, farklı kişi ve gruplar üzerinde farklı etkisinin ve sonuçlarının olacağı durumlarda yaşanan ikilemlerdir. Örnek: Doğal güzelliği ve tarihî niteliği olan bir yere köprü veya baraj yapılması ile ilgili bir kararın verilmesi durumunda, bazı vatandaşlar trafiğin rahatlayacağını ya da elektrik üretimine katkı sağlayacağını düşünerek karardan memnun olabilecek; bazıları ise çevreyi olumsuz etkile- yeceğini düşünerek karara karşı çıkabilecektir.

Verilecek kararın sonucundan, karar verenin kendisinin veya yakınlarının olumlu veya olumsuz; dolaylı veya dolaysız etkilenecekleri durumlarda yaşanan ve çıkar çatışmasının devreye girdiği ikilemlerdir. Örnek: Bir kamu görevlisi, amcasının arsasının da bulunduğu bir yerin kamulaştırılmasına karar verecek bir kurulun içinde yer almaktadır. Bu durumda, söz konusu kamu görevlisi, kamulaştırma kararının görüşüleceği toplantıya katılmamalıdır.

Soru 10

Bir sorunu fark etme ile başlayıp, sorunu tanımlama, soruna ilişkin bilgi toplama, ilgili bilgiyi seçme, hipotez kurma, hipotezi test etme, sonuç çıkarma, sonuçların geçerliliğine karar verme ve genelleme yapma ile devam eden ............................., problemi çözme ve karar vermenin temelini oluşturan; harekete geçmeden önce, problemin iyice anlaşılması için var olan bilginin yorumlanıp değerlendirilmesi süreci olarak oldukça önemlidir.

Yukarıdaki boşluğa aşağıdakilerden hangisi gelmelidir?

Soru 11

“Bu karar benim hakkımda verilmiş olsaydı, tutumum nasıl olurdu?”

Davranışların etik ilkelere uygun olup olmadığını belirlemek amacıyla, bir kişinin, bir konuda karar vermeden önce sorması gereken yukarıdaki soru aşağıdakilerden hangisi kasamındadır?

Çözüm Açıklaması

Boston’da Bentley College İş Etiği Merkezinde, davranışların etik ilkelere uygun olup olmadığını belirlemek amacıyla bir test geliştirilmiş ve bir kişinin, bir konuda karar vermeden önce şu altı soruya cevap vermesi gerekliliği üzerinde durulmuştur:

Bu karar doğru mu?

“Bu kararla, bana nasıl davranılmasını istiyorsam ben de öyle mi davranmış olacağım?” sorusuna yanıt vererek kararın doğruluk/yanlışlık; objektiflik/subjektiflik; eksiklik/fazlalık gibi yönlerinin değerlendirilmesi hedeflenmelidir.

Bu karar adil mi?

Yine empatik bir yaklaşımla “Bu karar benim hakkımda verilmiş olsaydı, tutumum nasıl olurdu?” sorusuna cevap aranmasının, doğru karara yaklaştırıcı olacağı belir- tilmektedir.

Eğer birisi zarar görecekse bu kim?

Bireyin kazanmayı mı kaybetmeyi mi hak ettiğine yönelik karar vermeyi sağlayan

ve faydacılık kavramına dayalı bir sorudur.

Vereceğim karar, gazetelerin birinci sayfasında yer alsaydı, kendimi rahat hisseder miydim?”

Çoğunluğun gazetelerin ilk sayfasına baktığını düşündüğümüzde, bu sayfanın et- kisini hatırlamak kolaylaşır. Bu soruya verilen “Hayır!” cevabı, ikinci bir soru olarak “Niçin?” sorusunu ve bu soruya verilecek dürüst bir cevabın ise sorunun doğru tanımlanmasına yardımcı olacağı açıktır.

Aileme, çocuğuma veya akrabalarıma kararımı söyleyebilir miyim?

Söylenecek sözlerin veya yapılacak işlerin bireyin yakınlarınca bilinmesi, bireyi ra-

hatsız edecekse, bu durumum gözden geçirilmesi gerektiği ortadadır.

Olay nasıl seziliyor?

Verilecek olan kararın sonuçları çok yönlü ve iyi bir şekilde düşünülürken sezgilere de dikkat edilmesi gerekliliği üzerinde durulur. Duyarlı kişilerin, olayların kötü yönlerini hissedebilecekleri ve bu nedenle de böylesi bir kuşku durumunda, nedenlerini inceleyip ortaya koyarak doğru karara ulaşabilecekleri dile getirilmektedir.

Soru 12

I- İkiz çocuk sahibi olma isteği

II- Çocuğun cinsiyetini belirleme isteği

III- Bedensel ve fizyolojik olarak estetiği koruma isteği

Yukarıdakilerden hangisi ve/ya hangileri In vitro Fertilizasyon - Tüp Bebek uygulamasında ortaya çıkan etik sorunlardandır?

Soru 13

Aşağıdakilerden hangisi Biyomedikal'in içerdiği disiplinlerden değildir?

Soru 14

İnsan denekler üzerinde biyomedikal araştırma gerçekleştirmenin etik ve bilimsel standartları hangi bildirgede oluştrulmuştur?

Soru 15

Bir tarafın diğerine göre daha iyi veya daha fazla bilgi sahibi olduğu durum aşağıdakilerden hangisidir?

Soru 16

Kişisel yarar gözetmeksizin başkasına yararlı olmaya çalışmak aşağıdakilerden hangisidir?

Soru 17

Aşağıdakilerden hangisi tıbbi ilişkiler göz önüne alındığında özerkliğe saygı ilkesinin şartlarından değildir?

Soru 18

Aşağıdaki Sağlık Bakanlığı Hasta Hakları Yönetmeliğinin hangisi Tıbbi zorunluluklar
ve kanunda yazılı hâller dışında, rızası olmaksızın kişinin vücut bütünlüğüne ve diğer
kişilik haklarına dokunulamayacağını belirtir?

Soru 19

Aşağıdakilerden hangisi en eski tıp etiği ilkesidir?

Soru 20

Türkiye’de hasta hakları ile ilgili yapılan en önemli iş aşağıdakilerden hangisidir?

SAĞLIK BİLİMLERİNDE VE YÖNETİMİNDE ETİK - Deneme Sınavı - 6