SAĞLIK ALANINDA İSTATİSTİK - Deneme Sınavı - 5

Nüfus sayımları iki farklı yöntemle yapılır.
Bunlar;
• De facto, sayım anında bireylerin bulundukları bölge içerisinde sayılmasıdır. 2000 yılına kadar Türkiye’de nüfus sayımı bu yöntemle yapılmıştır.
• De juro, sayım anında bireylerin bulundukları bölge içerisinde değil sürekli oturma yerlerindeki nüfusta sayılması yöntemidir. Günümüzde nüfus sayımları bu yöntemle yapılmaktadır.

Nüfus sayımları iki farklı yöntemle yapılır.
Bunlar;
• De facto, sayım anında bireylerin bulundukları bölge içerisinde sayılmasıdır. 2000 yılına kadar Türkiye’de nüfus sayımı bu yöntemle yapılmıştır.
• De juro, sayım anında bireylerin bulundukları bölge içerisinde değil sürekli oturma yerlerindeki nüfusta sayılması yöntemidir. Günümüzde nüfus sayımları bu yöntemle yapılmaktadır.

Nüfus Yoğunluğu = (Bölge Nüfusu )/(Bölgenin Yüzölçümü km2)

(15029231 )/5313 = 2828,76 olarak bulunur. Yaklaşık olarak nüfus 2829 olarak alınır.

Genel Cinsellik Oranı = (Erkek Nüfusu )/(Kadın Nüfusu ) . 100

Genel Cinsellik Oranı = (245852 )/(254148 ) . 100 = 0,967

KDH = (Yıl içindeki canlı doğum sayısı )/(Yıl ortası nüfus ) . 1000

KDH = (245451 )/(13637000 ) . 1000 = 18 olarak bulunur

GDH = (Yıl içindeki canlı doğum sayısı )/(15-49 yaş grubu kadın yıl ortası nüfusu) . 1000

KDH = (918641 )/(17216310 ) . 1000 = 53,35 o larak bulunur.

KÖH = (Yıl içindeki ölüm sayısı )/(Yıl ortası nüfus ) . 1000
KÖH = (350120 )/(66730000 ) . 1000 = 5,24
2017 yılında ülkedeki her 1000 kişiden yaklaşık 5’i ölmüştür.

NGH = (Bir yıl içinde olan içe göç sayısı - dışa göç sayısı )/(O yıla ait yıl ortası nüfus ) . 1000

NGH = (46257-6989 )/(1528461 ) . 1000 = 25,69
Aldığı göç verdiği göçten fazladır . ‰ 25,69 olarak bulunur

Veri ham materyal olarak tanımlanmaktadır. Verinin belirli işlemlerden geçirilmesine veri işlem ve işlemden geçirildikten sonra elde edilen ürüne ise enformasyon adı verilir. Doğru cevap C'dir.

İncelenen süreden önce başlayan diğer bir ifade ile çalışmanın başladığı tarihten önce başlayan ve incelenen süre içerisinde yeni ortaya çıkan hastaların toplamını kullanan istatistiğe prevalans hızı denir. İnceleme süresi içinde mevcut hasta sayısının risk altındaki nüfusa bölünmesiyle elde edilen bir hastalık hızıdır. Risk altındaki nüfus, o hastalığa karşı risk taşıyan ya da hastalığa duyarlı olan nüfustur.Prevalans hızı nokta, süre ve ortalama prevalans hızları olarak 3 farklı şekilde ele alınmaktadır. Bunlardan Nokta Prevalans Hızı; belirli bir anda (günde) mevcut eski ve yeni olguların risk altındaki topluma oranının yüzde çarpımıdır. Doğru cevap B'dir.

İncelenen zaman aralığı içerisinde yeni gözlenen hasta sayısının risk altındaki nüfusa bölünmesiyle elde edilen, yeni olgu gözlenme hızına insidans hızı denilmektedir. Doğru cevap A'dır.

T zaman diliminde toplumda gözlenen bir hastalığın gözlenme oranı P(H) ve gözlenmeme oranı Q(H) olarak tanımlanabilir. Hastalığın gözlenme oranının, gözlenmeme oranına bölünmesine ise odds adı verilir. Risk faktörünün olduğu durumda hastalık görülme oranının, risk faktörü olmadığı durumdaki hastalık görülme oranına bölümü odds oranı olarak ifade edilmektedir. Odds Oranı, belli bir olayın olasılığının iki grup için aynı ya da benzer olup olmadığını karşılaştırmanın bir yoludur. OR=1 olması durumunda her iki grup için olayın olma olasılığı eşittir. Doğru cevap D'dir.

Tanı testi bir hastalığın nedenini belirlemek amacı ile kullanılan laboratuvar tekniklerine, klinik gözlemler veya özgün gereç ölçümlerine bağlı olarak yapılan değerlendirme yöntemlerine verilen genel bir isimdir.Doğru cevap E'dir.

ROC eğrisinin altında kalan alanın büyüklüğü, üzerinde çalışılan tanı testinin
ayırma yeteneğinin istatistiksel olarak önemini gösterir. Bu alan 1’e yakınlığı tanı testinin o derecede hasta ve sağlam bireyleri ayırma yeteneğine sahip olduğunu, 0,5’e yakınlığı ise tanı testinin hasta ve sağlam bireyleri ayırma yeteneğinin kötü olduğunu gösterir.

Belirli bir süre içerisinde hastanede ölenlerin toplamının, taburcu edilen (ölenler dahil  olmak üzere) toplam hasta sayısına bölünmesiyle elde edilen değere hastane için kaba ölüm hızı denir. Doğru cevap A'dır.

Yatan hasta oranı, belli bir dönemde hastaneye yatan toplam hasta sayısının, acil servis ve polikliniklerden  hastaneye başvuran toplam hasta sayısına bölünmesi ve bu sonucun 100 ile çarpımı ile hesaplanır.

YHO= (1350/112000)?100= 1,205 bulunur. Doğru cevap C'dir.

OHYGS= 280/(26+53)=280/79=3,54

Belirli bir yaş grubuna giren bireylerin sahip oldukları ölüm risklerini, ölüm istatistikleri aracılığı ile değerlendiren ve bireylerin beklenen yaşam sürelerini belirlemeyi hedefleyen tablolar, yaşam tabloları olarak adlandırılmaktadır.Yaşam tabloları belli bir yaşa sağ olarak ulaşan bir kişinin, ortalama daha kaç yıl yaşayacağına ilişkin hesaplamaların yapıldığı bir tablodur. Genellikle 0, 1-4, 5-9, 10-14, …, 80-84, 85+ yaş gruplarına göre hazırlanır. Cinsiyete, belli  meslek gruplarına, bekar, evli, dul, kalma sürelerine, sağlıklı ya da hastalıklı yaşam süresine, tedavi sonrasında hastanın kaç yıl yaşayacağına göre farklı alanlarda yaşam tabloları da hesaplanabilmektedir. Doğru cevap C'dir.

Verinin belirli işlemlerden geçirilmesine veri işlem ve işlemden geçirildikten sonra elde edilen ürüne ise enformasyon adı verilmektedir.Sağlık hizmetlerinin etkin, düzeyli ve güncel olarak planlanabilmesi, organize edilebilmesi, yürütülebilmesi, verilen hizmetlerin kalitesinin değerlendirilebilmesi ve kurumlar ve bölgeler arası karşılaştırmalar yapılabilmesi için yönetici ve planlayıcıların sürekli olarak enformasyona ihtiyacı vardır. İyi nitelikli bir enformasyon ise aşağıdaki özelliklerin tamamını taşımalıdır.
• Doğru
• Tam
• Güvenilir
• Kullanılabilir
• Ekonomik
• Yararlı
• Basit
• Güncel
• Zamanında
• Denetlenebilir

İncelenen süreden önce başlayan (çalışmanın başladığı tarihten önce) ve incelenen süre içerisinde yeni ortaya çıkan hastaların toplamını kullanan bir istatistiğe prevalans hızı denir. İnceleme süresi (period) içinde mevcut hasta sayısının (eski ve yeni olgular dahil olmak üzere) risk altındaki nüfusa bölünmesiyle elde edilen bir hastalık hızıdır. Risk altındaki nüfus, o hastalığa karşı risk taşıyan ya da hastalığa duyarlı olan nüfustur. Süre Prevalans Hızı: Belirli bir süre içerisinde (ayda, mevsimde, yılda, belirli iki tarih arasında) mevcut eski ve yeni olguların risk altındaki topluma oranının yüzde çarpımıdır. Formülü ise;

Süre PrevalansHızı= (incelenen süre içinde saptanan hastalık sayısı / Risk altındaki nüfus).100       =(800/7200).100= %11.11