RUSYA TARİHİ

Rusya Türkleri arasında ilk siyaset temsilcisi olarak Abdürreşid İbrahim (1853- 1944) görünmektedir. Abdürreşid İbrahim 1895’te yazdığı Çoban (Çulpan) Yıldızı adlı broşürü ile Rus otokrasisine (müstebit çarlığa) şiddetle hücum ederek, Rusya Türklerine yapılan baskıyı ve haksızlığı dile getirdi. Broşür, Rus sansürünce yasaklanmış olmasına rağmen kaçak olarak Rusya’ya sokuldu. Rus hükümetine karşı halkı mücadeleye çağıran bu belgenin Rusya Türkleri arasındaki tesirinin gücü hakkında fazla bir şey söylemeye imkan olmamakla beraber Rusya Türkleri tarafından yazılan ilk siyasi belge olması yönünden büyük ehemmiyeti vardır.

Nijni Novgorod’ta Oka Nehri üzerinde “Gustav Struve” vapurunda, imparatorluğun çeşitli vilayet ve bölgelerinden gelen, içlerinde her sınıftan temsilciler bulunan Müslümanlar, devletin ve kendilerinin durumlarını içine alan bütün meseleleri müzakere ederek, çeşitli kararları ittifakla almışlardır.

I. Duma, 27 Nisan 1906 tarihinde, Petersburg’daki “Tavrida Sarayı”nda açıldı.

III. Devlet Duması, 9 (22) Kasım 1907’de çıkardığı bir karar ile, bütün köylülerin müşterek malı addedilen “Mir”den (arazi müşterek mal olduğundan kimse hissesini satamıyordu) çıkarak kendi hisseleriyle küçük çiftlik (hutor) kurabileceklerini ilan etti.

2 Mart 1917’de, Çar II. Nikolay tahttan feragat ederek yerini kardeşi Mihail’e bıraktı; fakat Mihail de tahtı istemeyerek, yeni anayasayı hazırlayacak “Uçreditelni Sobraniye (Kurucu Meclis)” toplanan kadar Rusya’da idarenin “Geçici Hükümet”e ait olduğunu bildirdi.

"balşoy" kelimesi Rusçada büyük, geniş, önemli anlamlarına gelir. Bolşevik kelimesi aynı zamanda devrim öncesi yapılan toplantılarda  bir görüşü savunan "çoğunluk" anlamına gelen bir grubun adıdır. Doğru yanıt: E'dır.

1917 Rus Devrimi  4. Duma döneminde olmuştur. Doğru yanıt: D'dir.

I Duma'nın seçim şartlarına göre, en fazla milletvekilini Burjuva kesimi değil, köylüler çıkartacaktır. Doğru yanıt: B'dir.

Estonya, Bolşevik Devrimi sonrasında Rusya'dan ayrılan devletlerden biri değildir. Doğru yanıt: C'dir.

Witte, 1.Duma'nın başbakanlığını yapmış kişidir. Doğru yanıt: A'dir.

F. Engels 1844’te Karl Marx ile tanışarak onunla ömür boyu dost oldu. İngiltere’de "Hizmet Sınıflarının Durumu" (1845) adlı eseri bilimsel sosyalizmin ana eseri mahiyetindedir. Marx’a maddi yardımda bulunmuştur ve ölümünden sonra onun eserlerini dağıtmakta büyük hizmet göstermiştir. Komünist hareketlere, Marksizme büyük katkısı olan bir şahıstır.

Oylama neticesinde Lenin çoğunluğu aldığı için o gurup “Bolşevik” (çoğunluk), Martov gurubu ise “Menşevik” (azınlık) diye anıldı.

Stalin olarak da bilinir. İhtilalci, devlet adamı ve diktatördür. 1905’te Lenin’le tanıştı. 1907 ile 1917 yılları arasında sıksık sürgüne yollandı. Mart 1917’de Sibirya’daki sürgün yerinden Petrograd’a dönünce Komünist Partisi’nin liderleri safına katıldı. 1917-1923 yıllarında Milletler (meselesi) Halk Komiseri oldu. 1924’te Lenin’in ölümünden sonra partiyi ele geçirmeye çalıştı. Trotski, Sinovyev, Kamenev ve Buharin ile Rikov gibi belli başlı liderlerden kurtuldu. 1935-1938 yıllarında kanlı temizlik hareketine girişerek diktatörlüğünü tamamen yerleştirdi. Dış politikada başta Hitler’le anlaştı (1939); 1940’lı yılların başından itibaren ise Batılılarla ittifak kurarak (Tahran, Yalta ve Potsdam Konferansları) Sovyetler Birliği’nin gücünü arttırdı.

Amerika Birleşik Devletler Başkanı Thedore Roosvelt’in arabuluculuğu ile Eylül 1905’te Portsmouth mevkiinde bir savaş gemisinde Japonya ile Rusya
barış antlaşmasını imzaladılar. Bu başarı Roosvelt’e Nobel Barış ödülünü de getirmiştir. Soğuk Savaş dönemi ise bu olaydan çok sonra başlayacak olan uzun dönemli bir olaydır.

Rusya Türkleri 1905 İhtilaline hazırlıklı girdiler denilemez. Rusya içindeki huzursuzluk onlara da sirayet etmişti, Baskılara karşı koyma fikri doğmuş olmakla beraber, siyasi nitelikte herhangi bir teşekkül mevcut değildi. Ruslar ise çeşitli yeraltı örgütlerinde ve gizli partilerinde bir dereceye kadar toplanabilmişlerdi. Buna rağmen bu Rus örgütleri dahi 1905 İhtilalinin geliştirdiği durumlar üzerinde fazla etkili olamamışlardı. İlk Türk Siyasi Belgesi: Çoban Yıldızı (1895) Rusya Türkleri arasında ilk siyaset temsilcisi olarak Abdürreşid İbrahim (1853-1944) görünmektedir.

“Mekerce Fuarı (Yerminkesi)” (Nijni Novgorod Panayırı) Rusya Müslümanlarının ticaret faaliyetlerinde çok mühim bir yer tutmakta idi. Burası, Kazan Hanlığı’nın son zamanlarında, Ruslar tarafından Kazan’a rekabet için kurulmuş bir panayırdı. Önceleri Kazan’a yakın Makaryev Manastırı yanında yapılan panayır, sonraları Nijni Novgorod’a nakledilmiş, fakat eski adını muhafaza etmiştir.

Rusya Müslümanları göçle ilgili herhangi bir karar almamışlardır.

Tatar-Türk siyasetçisi ve bilim adamı. Simbir (1924-1999 yıllarında Ulyanovsk)’de doğmuş olup, babası çuha fabrikatörü Hasan, annesi ise Kazan’ın tanınmış ailelerinden Abdürreşid Yunus(ov)’un kızı Bibi Fahri Banu’dur. Burası Lenin’in, tarihçi Karamzin’in, yazar Gançarov’un, 1917-1918’de Geçici Rus hükümeti Başbakanı Kerenski’nin de doğduğu şehirdir. Yusuf Akçura, orta tahsilini İstanbul’da Askeri Rüştiye’de tamamladı, Türkiye’ye dönemediği için 1905’te Kazan’a gitti. Burada “Medrese-i Muhammediye”de tarih öğretmenliği yaptı ve Tarih ve Ulum adlı tarih kitabını yayınladı. 1908’de Türkiye’de meşrutiyetin ilanı üzerine İstanbul’a döndü. “Türk Derneği”nin kurucuları arasında yer aldı; Türk Yurdu dergisini çıkardı, “Türk Ocağı”nın kurulmasında aktif çalıştı.

Rusya, Avrupa'nın kömür ve petrol yataklarıyla ilgilenmemiştir. Rusya’nın Avrupa'ya yönelik ilgilisi daha çok Slavların himayecisi olarak Avusturya-Macaristan İmparatorluğu sınırlarında yaşayan Slav milletlerini korumak, bilhassa Bosna ve Hersek’in Sırbistan’a verilmesi suretiyle büyük Yugoslavya (Güney Slav Devleti) kurmak planı sebebiyledir.

25 Ekim 1917’de Lenin ve Trotskiy tarafından düzenlenen silahlı ayaklanma ile Bolşevikler iktidarı ele aldılar. Diğer isyanlar 1916 İsyanları çerçevesinde değerlendirilmektedir.