RUSYA TARİHİ - Deneme Sınavı - 16

Gotlar. Cevap C'dir.

Genç Rus devletinin ileriye doğru attığı en önemli adım Vladimir Svyatoslaviç devrinde (980-1015) meydana geldi. Svyatoslav devri Rus’un dış siyaset açısından güçlendiği bir devir olmuş olsa da yine de Rusların bu devirde en ciddi düşmanlarından birini Peçenekler oluşturuyordu. I. Vladimir özellikle bu tehlikeye karşı sağlam bir savunma hattı yarattı. Kiyev’in güneyinden başlayan (Desna, Sula, Stugna, Ostra Nehirleri boyunca) savunma hattında bazı kaleler inşa edildi ki, bunlardan en büyüğü Pereyaslav ve Belgorod idi. Bu savunma hattı Rusları yeni Peçenek hücumlarından koruyordu. Bu çalışmalarından ötürü halk onun hakkında birçok destan yarattı ve Vladimir’e “Güneş veya Parlak Vladimir” dendi.

791 ve 796’da Frank Kralı Büyük Kral’a mağlubiyetinden sonra Avarlar, Avusturya, Bavyara’yı kaybettiler ve başkentleri 805’de Büyük Kral tarafından işgal edildi. Bundan sonra Avarlar sadece Macaristan'ın doğusunda Rusya'nın ve Bulgaristan'ın kuzeyindeki toprakları ellerinde tutabildiler. Buradaki Avarlar daha sonra gelme bir halk olan Madyarlarla (Macarlar) birlikte 894-895’de Macaristan Krallığını kurdular. Doğru cevap D şıkkıdır.

Kitaba göre Karadeniz sahili, Kuzey Kafkasya ve Volga boyu bozkırlarında üç Türk devleti kuruldu. Avar, Hazar ve Bulgar.

Altın Orda devletinin ilk zamanlarında Han’a yönetimde yardımcı olan güçlü bir
memur ağı mevcuttu. Daruga (Vilayetler), Tümenler (bölgeler), şehirler ve köyler
için ayrı idareciler mevcuttu. Bunların yanında görevlerinin ne olduğu kesin olmamakla birlikte, emirler (Tümen Beyi ve Şehir Beyi) de vardı. Bunların esas görevi, Baskak’lar gibi vergi toplamak yerine, bulundukları yerin idaresi idi. Han’ın emirleri, elçiler (elgi-yalavac), mâlî ve posta işleri için de çok sayıda memurun
görevlendirildiği bilinmektedir. Pazar gözetici (Bazarda turgan), koşucu (Yalavaç), çığırtkan, toplayıcı (Rusça: Sobiratel), hakim (yasaul) ve yazıcı (Bek Bitikçi) gibi daha düşük seviyelerdeki memurlar da bulunuyordu. Doğru cevap A şıkkıdır.

Çarlık Rusyası’nda XIX. Yüzyıl, komşu ülkeler aleyhine büyümesini sürdürdüğü dönem oldu. Bu Osmanlı Devletini ciddi olarak sarsmak, Kafkasları ele geçirmek ve Orta Asya’yı işgal ederek İngilizlerin ilerlemesini durdurma şeklinde gelişti. “Büyük Oyun” adı verilen bu dönemde Büyük Britanya ile Rusya Orta Asya’da nü- fuz alanlarını belirlemiş oldular.

II. Katerina’dan sonra Pavel’in oğlu I. Aleksandr (1801-1825), 1801’de Gürcistan’ı Rus topraklarına kattı.

1832’de Mısır Valisi Kavalalı Mehmet Ali Paşa isyan edince çaresiz kalan Sultan II. Mahmut, Çar I. Nikola’dan yardım istedi. Rusya için ise Osmanlı Devletine müdahale fırsatı doğmuştu. Rus kuvvetlerinin İstanbul’a gelmesi Fransa ile İngiltere’yi telaşa düşürdü ve onların baskısıyla “Hünkâr İskelesi Antlaşması” ya- pıldı.

Trans-Sibir (Sibirya Ötesi) Demiryolunun 1897’de başlayan inşaatı resmi olarak 1903’te tamamlandı.

Duma: Rusçadaki “dumat” (düşünmek) fiilinden gelir ve istişari (danışma) meclis demektir.

Dvoryan, “Dvor” Rusça avlu, saray anlamına gelir. “Dvoryan” kelimesi de asilzade, soylu, zadegân anlamında kullanılmıştır.

Feodalizm (Derebeylik),başta Ortaçağ Avrupası olmak üzere tarihin birçok evresinde rastlanan toplumsal, siyasal ve ekonomik örgütleniş biçimidir.

Köylü ayaklanmasının artması üzerine II. Aleksandr (1855-1891), 19 Şubat 1861’de köylülerin toprak köleliğinden kurtarıldıklarına dair bir ferman (manifesto) ilan etti.

Dvoryanlar:Bu soylular sınıfı (Dvoryanstvo), Rusya İmparatorluğu’nda etkili kanunlarla en korunan, en iyi tahsil görme imkanına sahip ve politik yönden en şuurlu olan sınıftı.

“Slavyanofil” görüş, her milletin kendisine has bir “varlığı” olduğunu ve bunu “halkın ruhu”nun ortaya koyduğunu kabul ediyordu.

Rusya’da gerçek manada ilk üniversite Yelizaveta (1741-1762) devrinde 12 Ocak 1755’te Moskova’da kuruldu. Üniversite üç fakülte (hukuk, tıp, felsefe) ve on kürsüye bölünmüştü. Üniversiteye hazırlamak için Moskova’da biri dvoryanlar ve diğeri de başka zümrelere ait olmak üzere (serfler hariç) iki lise açıldı. XVIII. Yüzyılda Bilimler Akademisinin 111 üyesinden ancak 26’sı Rus’tu. Öğretim üyelerinin 69’unun ana dili Almanca idi.1802’de kurulan Dorpat Üniversitesi’nde öğretim Almanca yapılırdı. Sonraları Dorpat şehrinin adı “Yuryev”e çevrildi ve üniversitenin öğretimi Rusça yapılmaya başladı. 1803’te Harkov ve 1804’te Kazan’da, 1834’te Kiyev, 1865’te Odessa, sonra 1869’da Varşova ve 1888’de Tomsk’da üniversiteler kuruldu. Kazan Üniversitesi bilhassa “şark tetkikleri” merkezi oldu. Burada Almanya’dan davet edilen Fraehn şarkiyat sahasında mühim araştırmalar yaptı. 1819’da Petersburg Üniversitesi kuruldu.

1819’da Petersburg Üniversitesi kuruldu. Rus dili, tarihi, edebiyatı, hukuk ve müspet ilimler sahasında tanınmış Rus bilginlerinin birçoğu burada hocalık yaptı. Modern kimya ilminin kurucularından biri olan Mendelyev, tarihçi Platanov, şarkiyatçı Barthold Petersburg Üniversitesi’ne mensuptular.

Rus klasik edebiyatının en büyüğü Aleksandr Sergeyeviç Puşkin (1799-1837) olup, modern Rus dili ve şiirininyaratıcısı sayılmaktadır. Bu edebiyatı daha da yükselten, aslen Ukraynalı N. Gogol (1809-1852) hayatı, idare organlarını ve asilzadeleri tasvir ile çok güzel tenkit ve mizah örnekleri vermiştir. (Eserleri: Müfettiş, Ölü Ruhlar vb.). Rus dilinin büyük üstatlarından İ. Turgenyev (1818-1883) “serflik” müessesesini birçok romanları ve hikayeleri ile tenkit etmiş ve Rusya’da köylülerin kölelikten kurtarılmasında mühim rol oynamıştır. Rus edebiyatının en büyük iki temsilcisi ise F. Dostoyevski, Rus sosyal hayatında Gogol’ün tesiri ile sıradan kişileri tasvir etti. Sonraları sosyal problemleri ele alan Dostoyevski, Ecinniler adlı eserinde, Nihilist ve sosyalist unsurların Rusya için bir tehlike teşkil ettiğini anlatmaya çalıştı. Dostoyevski sonraları Rus-Ortodoks dini, Rus hayatı ve kültürünü idealize ederek, Rus cemiyetinin bu esaslara göre kurulması gerektiği fikrini müdafaa etti. Soylu ve varlıklı bir aileye mensup olan Lev Tolstoy ise edip, filozof, pedagog ve dram yazarıdır. Dünya görüşü itibariyle Hristiyan ve anarşist olan Tolstoy, Rus nesrinin ve romanının en güzel örneklerini vermiştir (mesela: Savaş ve Barış). Maksim Gorki (1868-1936) “proleter (işçi) edebiyatının” öncüsü sayılmaktadır. Rus aşağı tabakasından alınan tipler, işçi, köylü hayatı Gorki’nin ana konularıdır. Gorki, Rus ihtilalcileri ile yakın ilişki kurmuş, gelişmekte olan sosyalist cereyanları desteklemiştir. Bolşevik İhtilalinden sonra Gorki, Sovyet Rusya’nın “resmi” yazarı adını almıştır.