RESTORASYON VE KORUMA İLKELERİ

Mimarlık tarihi ya da sanat tarihi raporları kültür varlığının bünyesinde barındırdığı sanat tarihi biliminin ilgi alanına giren çeşitli elemanların, bezeme düzeni ve düzeyinin incelendiği, bu elemanların hangi sanat akımına ait olduğunun, tarihinin ve sanatçısının kim olabileceğinin, ya da taşınmazın mimarlık tarihi içindeki yerinin, hatta bazen taşınmazın ne tür bir yapı olduğunun saptanmasında araştırmacı ve uygulamacıya yardımcı olurlar.

Rölöve raporları mevcut durumun çizim yoluyla (rölöve) ortaya konmasında, bu yöntemle yeterince ifade edilemeyen yapım yöntemi, bozulma, eklenti ve eksikliklerin betimlenmesi, bir başka deyişle hazırlanan rölövenin yazılı olarak desteklenmesi amaçlıdırlar. Bu raporda yapının mevcut durumu tüm özelliklerini ortaya koyacak nitelikte, analitik olarak belgelenir. Belgeleme yapının yakın çevresi,
bulunduğu yapı adası ve benzer bilgileri de içermelidir.

Rölöve çiziminde kullanılan ifade tekniği, görülebilenin ve ölçülebilen düzlem ve elemanların çizilmesi şeklinde olur. Görülemeyen ve detayları saptanamayan kesit düzlemleri bu çizimlerde gösterilmez. Bu tekniğe bir nevi dış kabuk çizimi tekniği de denebilir.

Mekânların ölçülendirilmesi sürekli okuma yaparak ve saat yönünde hareket ederek yapılır; ölçüler sıfır kabul edilen bir köşeden başlayarak aynı doğrultudaki diğer köşeye ulaşılana dek, parçalı ölçüm yapılmadan verilir.

Rölövede ölçü alırken doğrultuların saptanması, doğrultuların birbiri ile yaptığı açıların belirlenmesi ve mekânların hatasız ölçülmesi kurulacak poligonlar ile sağlanır, bunu sağlamanın yolu ise üçgenler kuracak biçimde ölçü almaktır. Böylece doğrultular arasındaki açıları ölçmeye gerek kalmadan, doğrultuların arasındaki ilişki sağlıklı bir biçimde çizilmiş olur.

Rölövede kotların belirlenmesi ve ölçülmesinin sağlıklı yürütülebilmesi için ölçüm yapılacak yapının her katında bizce bilinen bir yatay düzlem geçirmek gerekir.

Yatay düzlemin belirlenmesinde kullanılabilecek en basit yöntem ince, şeffaf bir hortum içine doldurulan su ile uygulanan “hortum terazi” yöntemidir.

Yazılı belgelemenin ilk ayağı olarak, söz konusu kültür varlığı için hazırlanan, öncelikle onun tescil edilmesinde önemli bir belge olan tespit fişi gösterilebilir. Tespit fişi için, eğer konumuz taşınmaz bir kültür varlığı ise, yapının künyesi ya da nüfus bilgileri denebilir. Doğru cevap A'dır.

Yazılı belgelemenin ikinci ayağı olarak, söz konusu kültür varlığı için hazırlanan rapor ya da raporlar örnek olarak verilebilir. Bu yazılı belgeler taşınmaz hakkındaki daha detaylı bilgileri kapsayan bir raporlar olabilir. Doğru cevap A'dır.

Rölöve raporları mevcut durumun çizim yoluyla (rölöve) ortaya konmasında, bu yöntemle yeterince ifade edilemeyen yapım yöntemi, bozulma, eklenti ve eksikliklerin betimlenmesi, bir başka deyişle hazırlanan rölövenin yazılı olarak desteklenmesi amaçlıdırlar. Doğru cevap E'dir.

Fotoğrafın kullanılmaya başlamasından önceki, 19. yüzyıl ortalarına kadar olan dönemde yapılar, yakın çevreleri ve siluetler gravür olarak tanımlanan çizimler aracılığıyla betimlenmişlerdir. Söz konusu bu teknik, çizimi yapılacak yapı, yapılar grubu veya silueti bakarak resmeden bir sanatçı tarafından yapılmakta ve bu nedenle çizimi yapan sanatçının tekniği ve yorumu ile sınırlıdır. Doğru cevap C'dir.

Restorasyon sürecinde üretilen çizili belgelerin ilki yapının mevcut güncel durumunun saptandığı rölövedir. Bu belgeleme yönteminde yapı tüm hasarları, değişiklikleri, malzeme ve detayları içerecek biçimde analitik olarak çizimler yardımıyla günümüzdeki haliyle belgelenir. Rölöveler diğer mimari projelerde olduğu gibi plan kesit görünüş, sistem detayları ve nokta detayları ölçeklerinde üretilir. Doğru cevap C'dir.

Dijital fotoğraf ile yapılacak belgelemelerde yüksek çözünürlükteki kameralar ile çekim yapmak daha doğru olur. Böylelikle büyük baskıya imkân tanınmış ve büyütmeden kaynaklanacak kayıplar en aza indirgenmiş olacaktır. Doğru cevap D'dir.

Görsel belgelemenin en önemli ve güvenilir ögelerinden birisi olarak fotoğraf kabul edilebilir. Fotoğraf en somut ve yorumsuz, doğru bilgi verisi olarak kullanılabilecek bir belgelemedir. Doğru cevap C'dir.

Rölövede ölçü alırken doğrultuların saptanması, doğrultuların birbiri ile yaptığı açıların belirlenmesi ve mekânların hatasız ölçülmesi kurulacak poligonlar ile sağlanır, bunu sağlamanın yolu ise üçgenler kuracak biçimde ölçü almaktır. Böylece doğrultular arasındaki açıları ölçmeye gerek kalmadan, doğrultuların arasındaki ilişki sağlıklı bir biçimde çizilmiş olur. Doğru cevap A'dır.

Ne kadar ayrıntı ve derinlik barındırsa da bu teknikle belgelenmiş yapı ve yapı gruplarının bize ilettiği bilgilere ancak belli sınırlar içinde güvenmek doğru olacaktır, çünkü daha önce de belirtildiği gibi, bu tür çizimler her zaman içeriğinde yorum barındıran ve mevcudu tümüyle ayrıntılı olarak yansıtmayan, bir başka deyişle güvenilirliği sınırlı belgeler olarak kabul edilmelidir. Doğru cevap A'dır.

Taşınmaz için hazırlanan çizimler ve projeler çizili belgeler olarak adlandırılır. Doğru cevap A'dır.

Belgeleme

Tespit fişi

rölöve