RESTORASYON VE KORUMA İLKELERİ

Taşınmazın hizmet verdiği toplumsal yapının ve taşınmazın yapı üretim teknolojisinin sürmesi olayın koruma değil onarım ya da tamirat olarak tanımlanmasını gerektirmektedir. Onarım, tamirat olarak adlandırılan bu müdahaleler, dönemin sosyo-ekonomik, sanat, estetik anlayışını yansıtmış, çoğu kez, tutumun mimari gelenek olabilmesine de neden olmuştur.Tarihsel süreçte olgunlaşan bilinçli yaklaşım sonucu ortaya çıkan koruma ise önceki uygarlıkların yarattığı kültürel değerleri yaşatmak ve gelecek kuşaklara aktarmak kaygısı taşımaktadır. Doğru cevap D'dir.

Antik Yunan ve Roma dünyasına duyulan ilgi koruma kültürünün temellerini oluşturmuştur. Entelektüel düzeyde başlayan tartışmalar, aydınların, sanatçıların, kamunun ve yönetimlerin de benimsediği görüşlere dönüşmüştür. İtalya merkezli ortaya çıkan gelişmeler çeşitli evrelerden geçmiştir. Antik Yunan ve Roma mirasına duyulan merak ve hayranlık tüm Avrupa’ya yayılırken, İtalya’da, Fransa’da ve diğer Avrupa ülkelerinde bu kültürel mirası anlama çabaları başlamıştır. Doğru cevap C'dir.

Paris Notre Dame Katedrali restorasyonunda, 13. yüzyılda yapılmış pencerelerin yerine kendi çizdiği 12. yüzyıl taklidi pencereleri yerleştirmiş, klasik devir süslemelerini kaldırmıştır. Örneğin Paris Notre Dame Katedrali restorasyonunda, 13. yüzyılda yapılmış pencerelerin yerine kendi çizdiği 12. yüzyıl taklidi pencereleri yerleştirmiş, klasik devir süslemelerini kaldırmıştır. Doğru cevap A'dır.

Çok müdahaleci stilistik restorasyonun tam tersi bir görüş, John Ruskin (1819- 1900) tarafından dile getirilmiştir. Ruskin’in anıtlara en az müdahaleyi öneren yaklaşımı romantik görüş olarak adlandırılmıştır. Doğru cevap D'dir.

Somut Olmayan Kültürel Miras,“...toplulukların, grupların ve kimi durumlarda bireylerin, kültürel miraslarının bir parçası olarak tanımladıkları uygulamalar, temsiller, anlatımlar, bilgiler, beceriler ve bunlara ilişkin araçlar, gereçler ve kültürel mekânlar olarak açıklanabilir.Örneğin, eğlenme alışkanlıkları (Karagöz, meddah, kukla, ortaoyunu vb.) gibi toplumsal yaşama ilişkin özellikler somut olmayan kültürel mirastır. Doğru cevap E'dir.

Taşınabilir kültürel miras, resim, heykel, ikona, seramik, çini, cam, metal, deri eşyalar, dokuma, mobilya, mücevher, sikke, el yazması, kitap, fosil, göktaşı, mineral vb. mimari ve kentsel elemanları, bilimsel ve arkeolojik eserleri, tarımsal ve endüstriyel eşyaları kapsayan taşınabilir nitelikteki tarihsel malzemelerden oluşmaktadır. Doğru cevap B'dir.

Külliye ise kuruluş aşamasında tasarlanmış bir yapı grubudur. Örneğin, Osmanlı döneminde, cami, medrese, hamam, han, kütüphane vb. yapıları içeren yapı grupları külliye olarak adlandırılmıştır. Süleymaniye Külliyesi, Selimiye Külliyesi en önemli örneklerdendir. Doğru cevap C'dir.

Kırsal sit, tarımsal faaliyetlerin egemen olduğu alanlar için öngörülmektedir.
Tarımsal üretimin olduğu alanlarda bu üretime ilişkin yapısal kalıntıların tümü
kırsal sit bütününü oluştururlar. Doğru cevap E'dir.

Zaman ölçütü, kültürel mirasın eskiliğini ifade eden bir değerdir. Koruma kavramlarının oluştuğu erken tarihlerde çok eski olmak o mirası korumak için önemli bir ölçüt olmuştur. Doğru cevap B'dri.

Rölöve, bir taşınmazın, planlar, kesitler, görünüşler aracılığı ile mevcut niceliksel özelliklerinin yeniden çizilmesidir. Ancak rölöve aynı zamanda taşınmazın niteliksel özelliklerini de kapsar. Taşınmaza ait mevcut niceliksel ve niteliksel özellikleri içeren rölöve analitik rölöve olarak adlandırılır. Doğru cevap C'dir.

Yunan ve Roma mirasını, anlamak amacı ile 1542 yılında Vitruvius Akademisi’nin kurulmasıdır. Romalı yazar, mimar, mühendis Vitrivius’un (D.MÖ 80-70, Ö MS 15) başarılı bir mimarlık için tanımlamalarını içeren Mimarlık Üzerine 10 Kitap adlı eseri, bu akademideki eğitimin ana noktasını oluşturmuştur.

Mimar, mühendis, sanat tarihçisi, eğitimci, jeolog, etnograf, dekoratör, eleştirmen olarak tanımlanan Viollet-le-Duc, “... mimarlık kuramı üzerindeki çalışmaları, ortaçağ mimarlık tarihi araştırmaları ve restorasyonları ile...” 19. yüzyılın en etkili restorasyon kuramcısı kabul edilmektedir

Violllet Le Duc “...teori olarak her yapının veya yapı kısmının kendi stilinde onarılması, tamamlanması gerekliliğini ...” savunmuştur (Erder, 1975: 149). Onun bu yaklaşımı stilistik restorasyon (stylistic restoration) olarak adlandırılmıştır.

Gustavo Giovannoni (1873-1947) tarafından geliştirilen ilkeler, Atina’da, 1931 yılında toplanan, “Tarihi Anıtların Korunması ile ilgili Mimar ve Teknisyenlerin I.Uluslararası Konferansı”nda uluslararası boyut kazanmıştır. Aynı ilkeler, İtalya’da geliştirilerek Restorasyon Tüzüğü/Carta Del Restauro adı ile yasal mevzuata dönüştürülmüştür.

MADDE 15- Kazılar, 1956 yılında UNESCO tarafından kabul edilmiş arkeolojik kazılarda uygulanması istenilen uluslararası ilkelerle tanımlanan kararlara ve bilimsel standartlara uygun olarak yapılmalıdır.

Somut Olmayan Kültürel Miras, “...toplulukların, grupların ve kimi durumlarda bireylerin, kültürel miraslarının bir parçası olarak tanımladıkları uygulamalar, temsiller, anlatımlar, bilgiler, beceriler ve bunlara ilişkin araçlar, gereçler ve kültürel mekânlar...” olarak tanımlanmaktadır. Örneğin, eğlenme alışkanlıkları (Karagöz, meddah, kukla, ortaoyunu vb.) gibi toplumsal yaşama ilişkin özellikler somut olmayan kültürel mirastır.

Somut Kültürel Miras, anıt, tek yapı, yapı grupları, tarihsel yerleşmeler, peyzajlar ve bunlara ait tüm bileşenleri kapsamaktadır.

Taşınabilir kültürel miras, resim, heykel, ikona, seramik, çini, cam, metal, deri eşyalar, dokuma, mobilya, mücevher, sikke, el yazması, kitap, fosil, göktaşı, mineral vb. mimari ve kentsel elemanları, bilimsel ve arkeolojik eserleri, tarımsal ve endüstriyel eşyaları kapsayan taşınabilir nitelikteki tarihsel malzemelerden oluşmaktadır.

Doğanın, “...jeolojik ve jeomorfolojik elemanlarıyla bitki ve su elemanlarını, ayrı ayrı ya da bir arada kullanarak, kendi eliyle oluşturduğu veya işleyip bezediği müstesna/harika orijinal...” yapıtları da doğal anıt olarak tanımlanmaktadır.

Tarihi sit, uluslararası ya da ulusal tarihler açısından önemli olaylara sahne olması nedeni ile korunması gerekli bulunan alanlardır. Örneğin Çanakkale Savaşı’nın geçtiği alanlar, Gelibolu yarımadası ve Çanakkale Boğazı tarihi sit alanı olarak kabul edilebilir.