RESTORASYON VE KORUMA İLKELERİ - Deneme Sınavı - 7

Yeni yapıyı tasarlarken, geçmişten yararlanmanın abartılıp kopyacılığa dönüştüğü,
uygunluk sağlama adı altında, geçmişi aynen taklit edildiği uygulamadır. Bu uygulama zamanın koşullarını yansıtmadığı için, çoğu zaman geçmişi de gölgelemektedir.

Karşıtlık fikrinin çıkış noktası, gerek malzeme, gerekse mimari yaklaşım olarak tarihi dokuda tamamen farklı form ve malzemede aykırı bir biçim olarak tasarım yapılmasıdır. Ancak bu yaklaşımdaki en önemli püf noktası, tarihi dokuya ve yapılara saygı duymak, kütle oranları (kontur ve gabariler) olarak ta mevcut dokuyu aşmamaktır.

Modern mimarlık kongreleri 20. Yüzyıl başında yaygınlaşan Modernizm felsefesiyle bağlantılı olarak; mimarlık hareketlerini, kentleri, kültürel mirası ve geleceği tartışmak üzere ilk kez 1928 yılında toplanmıştır (CIAM-Milletlerarası Modern Mimari Kongresi). Doğru cevap D'dir.

Tüm bu tanımlamalardan sonra; “Tarihi kent dokusu”, belli bir dönemi yansıtan, bu dönemle ilgili fiziksel anlamda belge niteliği taşıyarak günümüze dek korunarak gelebilmiş yapılar bütünü olarak adlandırılabilir. Bu bağlamda en önemli nokta siluet (yapıların yanyana dizilmeleri ve yükseklikleri ile oluşturdukları ve dönem özelliğini yansıtan dizge) etkisinin sürdürülebilmiş olması, bu silueti oluşturan yapıların dönemsel özelliklerini kaybetmeden bugüne taşınabilmiş olmaları koşullarıdır. Doğru cevap C'dir.

Bu yasa gözü kara inşaat firmalarına dur diyebilecek ve Fransa’nın özgün çehresini koruyabilir niteliktedir. Yasa, bir yandan tarihi kent dokularında yaşam kalitesinin daha anlamlı olabileceği seçeneğini getirirken, diğer yandan II.dünya savaşı sonrası bir türlü üstesinden Doğru cevap B'dir.

20. yüzyılın ilk 30 yılında modernleşme sürecinin geçmişi tamamen reddettiği bir dönem yaşanmış, ancak II. Dünya savaşı sonrası koruma ve yeniden kullanma fikrinin geleceğe yönelik olarak geliştiği gözlenmiştir. Bu gelişmede özellikle Avrupa’daki tarihi kentlerin savaştaki yıkımları ve yeniden toparlanma çabaları da etkin olmuştur. Doğru cevap E'dir.

Tarihi dokuda yapılacak yeni tasarım konusunda öncelik; yine üst ölçekten yaklaşarak; var olan dokunun karakterini kavrayabilmek, ruhunu yakalayabilmek amacı ile dokusal özellikler analiz edilmesidir.Doğru cevap C'dir.

Bu araştırma süreci, tarihi dokuyu analiz etmenin başlıkları da şu biçimde içeriklendirilmelidir: Tarihi dokunun geçmişi, varoluş süreci ve günümüzdeki sosyal ve demografik göstergeleri, Tarihi dokudaki tescilli yapılar, anıt eserler, Tarihi dokudaki mevcut işlevler, Tarihi dokudaki yapıların kat adetleri,Tarihi dokudaki parsel büyüklükleri,Tarihi dokudaki yapıların siluetleri,Tarihi dokudaki yapıların doluluk- boşluk (pencere) oranları, Tarihi dokudaki yapıların mimari özellikleri. Doğru cevap D'dir.

Yeni yapıyı tasarlarken, geçmişten yararlanmanın abartılıp kopyacılığa dönüştüğü, uygunluk sağlama adı altında, geçmişi aynen taklit edildiği uygulamadır. Bu uygulama zamanın koşullarını yansıtmadığı için, çoğu zaman geçmişi de gölgelemektedir. Doğru cevap E'dir.

Yeni yapılarda karşıtlık, yeni ve tarihi yapıların ayrı ayrı algılanmasına yardımcı olur, insanlara mimarinin tarih boyunca geçirdiği değişimi hissettirir. Doğru cevap A'dır.

Mevcut ve yeni yapı arasında uyumlu bir ilişki kurmak için cephedeki küçük
elemanlar önemlidir, yapılar arası komşuluğun karakterini kuvvetlendirmek için
bazı form ve motifleri ödünç almak gerekir, bu da değişik şekillerde yapılabilir: Var olan plan motiflerini oldukça yakın kopyalamak, Temel olarak benzer formlar kullanmak ama onları yeniden düzenlemek, Eskiyle aynı görünüş etkisi verecek yeni formlar yaratmak,Orijinal formları ayırt etmek. Doğru cevap D'dir.

1970-80’li yıllar cam ve giydirme cephe teknolojisinin geliştiği yıllar olması nedeniyle; tarihi çevrede saydamlık ve yansıtma fikri ön plana çıkmış, cam, yansıtıcı yeni ve kurtarıcı bir çözüm olarak yaygın biçimde nötr bir bakış olarak kullanılmaya başlamıştır. Doğru cevap C'dir.

Fransa’da Kültür Bakanı Andre Malraux, “Malraux yasası” olarak bilinen 4 Ağustos 1962 tarihli yasayı çıkartmıştır. Buna göre; yoksulluk ya da istençsizlik nedeniyle terk edilmiş, yıpranmış, alt yapısı eskimiş tarihi dokuya ait konutların, devlet destekli teknik yardım, kredi, vergi rejiminde getirilen istisnalar yoluyla sağlıklaştırılarak yeniden kazanılması şeklindedir.

II. Dünya Savaşı sonrası çok revaç görmüş olan varoluşçuluk akımı geçmişi inkar etmeye ve onu itmeye çalışmıştır. 20. yüzyıl başında geçmişe karşı duyulan nefret, geçmişi tamamen silme çabası (Fütürist manifesto), 1933 yılında Atina’da toplanan modern mimarlık kongresine dek, tarihi dokulara çok fazla önem verilmediğini göstermektedir.

20. yüzyılın ilk 30 yılında modernleşme sürecinin geçmişi tamamen reddettiği bir dönem yaşanmış, ancak II. Dünya savaşı sonrası koruma ve yeniden kullanma fikrinin geleceğe yönelik olarak geliştiği gözlenmiştir. Bu gelişmede özellikle Avrupa’daki tarihi kentlerin savaştaki yıkımları ve yeniden toparlanma çabaları da etkin olmuştur.

“Koruma ve mimarlık alanının parametreleri eşzamanlı biçimde düşünüldüğünde tarihi ve yeni ilişkisinde şu üç olgunun birlikteliğinin önemini anlamak gereklidir: Değişimi kabullenmek, dönüşümü dengelemek ve geçmiş ile gelecek arasındaki iletişimin köprüsü olmak.

“Modern kalarak tarihi çevreyi korumak”gibi; “tarihi çevreyi koruyarak modern olabilmek” de ancak bu şekilde mümkün olabilecektir”

Öncelikli çözüm korumanın tek yapı ölçeğinde ele alınmayıp, kentsel dokunun iyi bir biçimde analiz edilerek irdelenmesi ile sorunun tamamında bütün olarak ele alınması ve bu paralelde de korunmuş tarihi mekân içerisinde “infill” olarak da adlandırılan boşlukların uygun bir mimari karakter ile doldurulmasıdır.

Benzetme/benzerlik: Tarihi çevrede yeni yapı tasarımında yönelinecek en kolay yol, benzetme / benzerlik yöntemini kullanmaktır. Tarihi çevreyle bütünleşmeyi amaçlayan bu tutum, yeni yapının kütle ve cephe oranları, çevresindeki tarihi yapıların benzeri ve aynısıdır. Mimari kompozisyonda değişiklik yoktur. Fark malzemede, renginde veya kullanım biçiminde görülür.

Taklit (Aynısını Yapma): Yeni yapıyı tasarlarken, geçmişten yararlanmanın abartılıp kopyacılığa dönüştüğü, uygunluk sağlama adı altında, geçmişi aynen taklit edildiği uygulamadır. Bu uygulama zamanın koşullarını yansıtmadığı için, çoğu zaman geçmişi de gölgelemektedir.

Taklit (Aynısını Yapma): Atina antlaşmasının 70. Maddesinde de şöyle bir ifade kullanılmıştır: Sözde estetik kaygılarla hareket ederek, tarihi bölgelerde yapılmış olan yeni yapılarda geçmişin üslubuna bağlı kalmak, zararlı sonuçlar doğurmaktadır.