RESTORASYON VE KORUMA İLKELERİ - Deneme Sınavı - 13

Kentsel yapı, “türlü kesimleri ve ögeleri arasında belirli toplumsal yasalara bağlı ilişkiler bulunan kentin iç örgütlenme biçimi”, kentsel alan ise, “genellikle bir kent yönetimi biriminin sınırları içinde kalmakla birlikte, kimi kez ondan daha geniş olan ve kırsal niteliğini yitirmiş ya da yitirmek üzere bulunan yöre kentleri de (banliyö) kapsayan alan” olarak tanımlanırken; kentsel yapılaşmış çevre, kent dokusu veya kentsel fizik mekân için; “bir kentin, ana yollar veya ikincil yollarla bölünmüş oturma, çalışma, alım satım, işleyiş (üretim), dinlenme yerlerini kapsayan yer bölümlerden (parsellerden), adacıklardan ve komşuluk birimlerinden oluşan toprak kullanım biçimi” tanımı yapılmaktadır.

Türkiye 1983’te Dünya Kültürel ve Doğal Mirasının Korunmasına Dair
Sözleşme’yi, 1989’da ise, Avrupa Mimari Mirasının Korunması Sözleşmesi’ni imzalamıştır.

Bugün kültür ve doğa varlıklarının (çevrelerin) korunmasının ülkemizdeki tek
aracı “Koruma Amaçlı İmar Planı”dır. Koruma amaçlı imar planı terimi 1970’li
yıllarda Türkiye’de yeni yeni ortaya çıkan çevre koruma olgusunu yasal bir çerçeveye oturtabilme çabalarının ürünüdür. Bu terim, zaman içinde koruma yaklaşımının içeriğini belirleyen bir hale gelmiştir. Bu yaklaşımla yapılan imar planları yasanın belirlediği sit alanları ile sınırlı kalmış, alanın kent bütünü içindeki yeri, tanımı, geleceğindeki rolü ve ilişkileri bir yana bırakılarak kentsel sit alanının tek başına planlanması haline dönüşmüştür.

Kentsel korumayı, mimari mirasın korunmasını kentsel ve bölgesel planlamanın bir parçası, bir hedefi olarak gören ve bunu “bütünsel koruma” olarak kabul eden 1975 tarihli “Amsterdam Bildirgesi” de bu dönemin ürünüdür.

1877'de İngiliz Eski Yapıları Koruma Topluluğu’nun kuruluş manifestosu William Morris tarafından kurulmuştur.

Bologna kent merkezi yenileme çalışmaları ile 1974 tarihli Avrupa Konseyi Edinburgh, Krems ve Tarihi Merkezlerin Bütünleşik Korumasının Sosyal Maliyetlerine ilişkin Bologna Sempozyumu Kararları tarihi kent merkezleri ile ilgili değişen koruma politikalarını barındırmaktadır. Bu bağlamda Bologna deneyiminin bütünleşik koruma kavramının başlangıç noktasını oluşturduğu kabul edilmektedir.

Restorasyon, taşınmazın tasarım, yapım teknolojisi ve malzemesi vb. yapıldığı dönem ya da dönemlere özgü niteliklerini korumak amacı ile yapılan kapsamlı koruma müdahalesidir. Restorasyon çeşitli yöntemleri içermektedir. Bunlar sağ- lamlaştırma/consolidation, ayıklama/liberation, bütünleme/reintegration, yenile- me/renovation yöntemleridir.

Sağlamlaştırma (Consolidation), taşınmazın fiziksel varlığını sürdürebilmesi sorun olduğunda başvurulan koruma yöntemdir. Taşınmazdaki soruna bağlı olarak çeşitli uygulama biçimleri içerir.

Çanakkale Savaşı’nın geçtiği alanlar, Gelibolu yarımadası ve Çanakkale Boğazı tarihi sittir.

Mimar, mühendis, sanat tarihçisi, eğitimci, jeolog, etnograf, dekoratör, eleştirmen olarak tanımlanan Viollet-le-Duc, “... mimarlık kuramı üzerindeki çalışmaları, ortaçağ mimarlık tarihi araştırmaları ve restorasyonları ile...” 19. yüzyılın en etkili restorasyon kuramcısı kabul edilmektedir

Somut Kültürel Miras, anıt, tek yapı, yapı grupları, tarihsel yerleşmeler, peyzajlar ve bunlara ait tüm bileşenleri kapsamaktadır.

Anıt

İÇ ETKENLER
Anıtların bozulmasında karmaşık ilişkili iç etkenler söz konusudur. Yapının yeri ve konumu, zemin özellikleri, zaman içinde değişen çevresel koşullarda ilk tasarımın olumsuz etkileneceği durumlar, sonraki müdahalelerin ve değişen çevre koşullarının bina bünyesinde oluşturduğu hassasiyet ve yıpranma yapının bozulmasına sebep olan iç etkenler olarak belirlenmektedir.

Doğal afetler dış etkendir.

Vandalizm, korunması gerekli kültür varlıklarının kasıtlı olarak tahrip edilmesidir.

Havadaki nem, yağışlardan, göl, nehir ve denizlerden, ıslak zeminden, duvar yüzeylerinden, kapilarite/kılcallık ile duvarlardan yükselen sudan, yağmur oluğu ve su borularından, yapıdaki su tesisatından, bina içindeki insanların terleme ve nefesinden, temizlik sırasındaki su kullanımından ve soğuk yüzeylerdeki yoğuşmadan kaynaklanabilir

Fotoğraf görsel belgeler arasındadır. Doğru seçenek C' dir.

Fotografın kullanılmaya başlamasından önceki, 19. yüzyıl ortalarına kadar olan dönemde yapılar, yakın çevreleri ve siluetler gravür olarak tanımlanan çizimler aracılığıyla betimlenmişlerdir. Söz konusu bu teknik, çizimi yapılacak yapı, yapılar grubu veya silueti bakarak resmeden bir sanatçı tarafından yapılmakta ve bu nedenle çizimi yapan sanatçının tekniği ve yorumu ile sınırlıdır. Doğru seçenek B' dir.

Öncelikli olarak taşınmazın yer aldığı bölgeye ait eski haritalar en önemli çizili belgelerden sayılabilir. Yapının özgün konumuna ve yakın çevresi ile ilişkisine
ne ait veriler ancak bu haritalar sayesinde elde edilir ve yorumlanır. Doğru seçenek D' dir.

Rölöveler diğer mimari projelerde olduğu gibi plan kesit görünüş, sistem detayları ve nokta detayları ölçeklerinde üretilir. Yapıda yatay ve düzey düzlemlerde oluşmuş mevcut tüm yer değiştirmeler ile benzeri hasarlar bu çizimler üzerinde kotlar, açılar ve açıklama notları ile gösterilmelidir. Doğru seçenek E' dir.

Yapılacak çekimlerde cepheler mümkün olduğu kadar çok bilgi içermesi ve teknik açıdan kullanılabilir olması için konu olan cepheye paralel çekim yapmak gerekir. Doğru seçenek B' dir.