RESTORASYON VE KORUMA İLKELERİ - Deneme Sınavı - 11

Nara Özgünlük Konferansı’nda kültür varlıkları ve koruma kavramının 20. yüzyılın sonunda
ulaşmış oldukları güncel anlamlar ve konu edildikleri politikalara dikkat çekilmesi açısından çok önemlidir. 1994 tarihli UNESCO, ICCROM ve ICOMOS işbirliği ile Japon hükümeti Dış İşleri Dairesi ile Nara Valiliği tarafından düzenlenmiştir.

Tarihi Bahçeler üzerine gerçekleşen tüzük 1982 ICOMOS Floransa Tüzüğü'dür.

Tarihi Kentlerin ve Kentsel Alanların Korunması Tüzüğü 1987'de Washington'dakabul edlmiştir

2003’de ICOMOS’un Victoria Şelalelerinde yapılan 14. Genel kurulunda kabul
edilen Mimari Mirasın Analizi, Korunması ve Strüktürel Restorasyonu için İlkeler Bildirgesi koruma uygulamalarında göz önünde tutulması gereken çok sayıda
önemli ilkeyi yeniden gündeme taşımış bu arada pek çoğunun geçen zaman içinde yapılan uygulamalardan elde edilen birikimler doğrultusunda revize edilmesinin gerekliliğini vurgulamıştır.

Evrensel koruma dönemi

Birinci dönem: Birinci Dünya Savaşı Öncesi

Üçüncü dönem: 1970'ler

Beşinci dönem; 1990’lardan günümüze; Tarihsel merkezlerden tarihsel kentlere (yaşayan bir anıt olarak kent).

Madrid Uluslararası Mimarlar Kongresi

Madrid 6. Uluslararası Mimarlar Kongresi

Atina Tüzüğü

Yeni Delhi

Amsterdan Deklerasyonu

Floransa Tüzüğü

6. yüzyılda Ostrogotların efsane kralı Büyük Teoderik’in dünyanın yedi harikası üzerine söyledikleri tarihsel miras üzerine yapılan ilk açıklamalar olarak kabul edilmektedir.

1794’de hemen devrimin birkaç yıl sonrasında Fransız Rahip (Henri) Gregoire
eski yapıların korunması ile ilgili olarak;
“ ... Eski yapılar bir nevi madalyalardır, kendi bütünsellikleri içinde korunmalı,
..... Belgelerin eşitlik ve özgürlük ilkelerinin aksine bir durumu belirtmediği
Orta çağa ve modern zamanlara gelindiğinde, onlar [belgeler] da ... tarihin farklı
dönemlerini belirlediklerinden ... mutlaka korunmalılar, onları tahrip etmek bir
kayıp olur, onları tercüme etmek bir anlamda tarihe aykırılık olur, bu onları işlevsiz
ve gerekçesiz olarak doğallıklarından arındırmak olur ve siz hiç kuşku yok ki
[eski eserleri koruyarak] bizi onursuzlaştırarak zayıflatmak isteyen karşıdevrimci
barbarlığı bastıracaksınız.”demektedir

1830’larda karşımıza François Guizot ve Tarihi Yapılar Kurulu çıkmaktadır. Guizot günümüzde kullanılmakta olan koruma ile ilgili belgeleme-envanterleme işlemlerini önermiş bir yöneticidir. Yazar Prosper Mérimée, Guizot tarafından tarihi yapılar genel müfettişi olarak atanmış kendisinden ülkeyi sürekli dolaşarak tarihin sadece bir bölümüne ait olmaktan çok tarihsel olarak süreklilik ortaya koyan tarihsel yapı stoğunu gözlemesi ve durumlarını saptaması istenmiştir (Toulouse Belediyesi). Guizot’nun Kral I. Louis-Philippe’e (1830-1848) sunmuş olduğu aynı konudaki raporu da koruma yazımı içinde büyük önem taşımaktadır.

Koruma politikalarının anıtların milliyetçi bir bakış açısıyla toplumsal hafızanın bir unsuru ve bir delili, belgesi olarak kabul edildiği, giderek anıtların estetik değerleri ile politik ifadelerinin yönetim erklerinin düzeyini belirlediği dönem Rönesans dönemidir.

Viollet-Le-Duc ve Merimée’nin başını çektiği korumacıların benimsemiş olduğu ve tarihselcilik ile eklektizm etkisinde gelişmesini sürdüren, her bir stilin bağımsız bir yanı olduğunu, malzeme veya renk değişikliklerinin korunması gereken stilin ruhuna ve özüne etkisinin olmayacağını ileri süren stilistik koruma yaklaşımı, 19.yüzyılın sonlarında, tarihi miras varlıklarının bütünselliğine yönelik koruma politikalarının yeniden üretilmeye başlanması ile stilistik yönünü kaybetmiştir.

17. yüzyılda Giovanni Pietro Bellori ve 18. yüzyılda ise Johann Joachim Winckelmann gibi araştırmacılar tarafından geliştirilen modern koruma ilkeleri 20. yüzyıl başlarından itibaren Cesare Brandi, Gustavo Giovannoni ve Alois Riegl gibi kuramcıların önerdiği modern koruma kuramları içinde yerlerini almış, yapılan eleştirilerin de yardımı ile bu dönemde gelişmiş ve yerleşmiştir (Jokilehto, 1999: 303).