REKREASYON YÖNETİMİ - Deneme Sınavı - 12

Sanayi Devrimi sonrası çalışma koşullarında, sürelerinde meydana gelen dönüşümler, uzun vadede bireylerin yaşantıları üzerinde birtakım değişimlere yol açmıştır. Özellikle 21. yüzyıl içerisinde örgütlerde çalışan bireylerin istek ve gereksinimlerinin, performans ve verimlilik üzerindeki etkilerinin incelenmesi ile birlikte boş zaman ve rekreasyon kavramlarının da daha çok tartışılmaya başlandığı görülmektedir.

Liderlik ve yöneticilik ile ilgili karşılaştırmalarda, liderliğin yöneticilik olmadığı ifade edilmektedir. İyi bir yönetici iyi bir liderdir, fakat iyi bir lider muhakkak başarılı bir yönetici olacak diye bir kural yoktur. Liderler, kişiliklerinde üstün kişiler arası iletişim, yönlendirme, fikir verme ve temsil becerilerini barındırırken, yöneticiler genellikle idari, teknik ve sözel becerilere sahiptir. Ayrıca liderler, yeni fikirler ortaya atmak ve diğer çalışanları bu fikirleri gerçekleştirmeye ikna etmek için yeterli kişisel güce sahip olduklarından dolayı örgütteki değişimlerin de öncüleridir. Etkin liderler, kendi güçlerinin türüne ve kaynaklarının bilincine varmış, karşılaştıkları durumlara, takipçilerine ve yer aldıkları grup içerisindeki konumlarına uygun liderlik tarzlarını kullanmayı öğrenmiş kişilerdir.

Özellikler teorisi, liderlik araştırmalarındaki ilk çalışmalardan biridir. Bu teori, iyi lider olarak doğulduğu ve sonradan olunamayacağı temelleri üzerine dayandırılmıştır. Lider sıfatına sahip olan bireylerin nitelikleri, onları örgüt içersindeki diğer bireylerden ayırmaktadır. Yapılan ilk araştırmalarda bu özellikler psikolojik testler ile tanımlanmaya çalışılmış olmakla birlikte liderlerin nasıl etkili olduğu konusuna çok az özen gösterilmiştir. Bu özellikler, araştırmacılar tarafından genellikle üç kategoriye ayrılmıştır. Bunlar; bireylerin fiziksel özellikleri (uzunluk, fiziksel görünüş, yaş vb.), zeka, konuşma becerisi, kavrama yeteneği gibi entelektüel nitelikler ve duygusallık, baskın olma ve duyarlılık gibi kişilik özellikleridir. Bu teori “büyük adam” (great-man) kuramı olarak da bilinir. 1900-1950 yılları arasında popüler olmuştur. Teoriye göre etkin liderler aynı ortak özellikleri paylaşırlar. Bu teoriye göre bir liderin başarılı olabilmesi, çalışanların ve ortamın özelliklerine göre değil, liderin (ya da koçun) sahip olduğu kişilik özelliklerine bağlıdır.

Terapatik Rekreasyon: Engellilerin rekreasyon etkinliklerine katılımının sağlanması ve bireylerin kendilerini iyi hissetmeleri amacıyla hizmet veren bazı profesyonel meslek grupları bulunmaktadır. Terapatik rekreasyon, bireylerin kendi boş zaman hayat tarzlarını yaratmaları ve ifade etmeleri için bireylere sağlanan rekreasyon hizmetleridir. Terapatik rekreasyon alanı içerisinde görev yapan liderler, rehabilitasyon merkezleri, kronik hastalıklar merkezleri, çocuk hastaneleri, zihinsel engelliler için okullar, özel kamplar gibi tesislerde çalışan rekreasyon terapisi uzmanlarıdır.

Macera Terapisi, temel gelişim desteğinden yoksun gençlerin ihtiyaçlarına hitap etmede yararlı olabilir. Bu etkinlikler fiziksel, duyuşsal ve bilişsel açıdan engelli nüfusu tanımlama ve etkileşimde bulunma fırsatları sunmaktadır.

Teknik beceriler, gerçek macera etkinliklerindeki ya da açık alan liderliğindeki yetkinliklerdir. Belirli bir düzeyde ya da standartta tırmanma veya belirli bir seviyedeki akarsuda kürek çekme bunun iki örneğidir.

Karar verme becerileri, liderlere, mümkün olanların içinden en uygun seçeneği seçmesi için fırsatlar sunar. Açık alan liderleri, en iyi seçimi bulma yeteneğinin yanısıra, çoklu seçenekleri keşfetme ve değerlendirme becerisine ihtiyaç duyarlar. Bir araya toplanma, görüntüleme, organize etme, öncelik verme ve seçme, karar verme sürecinde yer alan bazı kullanışlı yöntemlerdendir.

Eyalet, İlçe ve Federal Yönetimler: Eyalet, ilçe ve federal yönetimler içerisindeki çok sayıda örgütün rekreasyon hizmetlerinin verilmesinde görev aldığı görülmektedir. ABD’de federal yönetimler çok geniş bir yelpazede rekreasyon hizmeti sağlamakla birlikte federal ve eyalet birimleri içerisinde yer alan liderlik pozisyonları; korucular, doğacılar, outdoor eğitim uzmanları, park müfettişleri, planlayıcılar, müze direktörleri, turizm direktörleri ve akademisyenler olarak karşımıza çıkmaktadır.

Eyalet, ilçe ve federal yönetimler içerisindeki çok sayıda örgütün rekreasyon hizmetlerinin verilmesinde görev aldığı görülmektedir. ABD’de federal yönetimler çok geniş bir yelpazede rekreasyon hizmeti sağlamakla birlikte federal ve eyalet birimleri içerisinde yer alan liderlik pozisyonları; korucular, doğacılar, outdoor eğitim uzmanları, park müfettişleri, planlayıcılar, müze direktörleri, turizm direktörleri ve akademisyenler olarak karşımıza çıkmaktadır

Yerel yönetim birimleri içerisinde rekreasyon liderliği rolünü üstlenen bireyler, danışman, merkez direktörü, spor ve fitnes uzmanı, kültürel sanat programı koordinatörü, gençlik uzmanı, planlayıcı ve araştırmacı, halkla ilişkiler memuru, özel program koordinatörü gibi isimler adı altında görev yapmaktadırlar.

1980’lerde ortaya çıkan ve “Çağdaş Liderlik Yaklaşımları” olarak adlandırılan dönemde ise; “Karizmatik” (Conger ve Kanungo, House), “Dönüşümsel” (Bass ve Avolio) ve klasik ilişkiler yerine liderin bir patrondan çok bir eğitici, bir antrenör gibi davrandığı “Antrenör (Coaching)” liderler ile ilgili araştırmalar yapıldığı görülmektedir.

Özellikler teorisi, liderlik araştırmalarındaki ilk çalışmalardan biridir. Bu teori, iyi lider olarak doğulduğu ve sonradan olunamayacağı temelleri üzerine dayandırılmıştır. Lider sıfatına sahip olan bireylerin nitelikleri, onları örgüt içerisindeki diğer bireylerden ayırmaktadır. Bunlar; bireylerin fiziksel özellikleri (uzunluk, fiziksel görünüş, yaş vb.), zeka, konuşma becerisi, kavrama yeteneği gibi entelektüel nitelikler ve duygusallık, baskın olma ve duyarlılık gibi kişilik özellikleridir. Bu teori “büyük adam” (great-man) kuramı olarak da bilinir.

Kolaylaştırma becerileri, üretici grup dinamiğini geliştirme, kişilerarası etkili iletişimi geliştirirken katılımcılara görevlerini tamamlama fırsatı sağlama yetkinlikleridir. Örneğin, açık alan macera liderleri genelde çatışmaları çözümlemeye, etkili iletişime ve kişisel güven ve grup işbirliğini geliştirmeye ihtiyaç duyarlar. Buna ek olarak optimal öğrenmede gerekecek koşulları oluşturmak için macera deneyimlerinden yansıyan bilgileri nasıl değerlendireceğini ve yöneteceğini bilmeye ihtiyaç duyarlar.

Organizasyonel beceriler, liderin plan, hazırlık ve uygulama yapması ve belirli bir müşteri grubunun özel ihtiyaçları için deneyimleri değerlendirmesine izin veren yetkinliklerdir. Örneğin, açık alan macera liderleri başarılı deneyimlerin olasılığını artırmak için riskleri yönetme, ulaşımı ayarlama, grubun yiyecek ve konaklama ihtiyaçlarını koordine etme, aktiviteleri programlama ve rotaları seçme gibi yeterliliklere de ihtiyaç duyarlar.