REKREASYON YÖNETİMİ - Deneme Sınavı - 10

Koordinasyon rekreasyon yöneticisi için karmaşık bir görevdir ve oldukça yüksek bir yönetim becerisi gerektirir. Koordinasyondan her düzeydeki yöneticilerin sorumlu olduğu unutulmamalıdır. Bununla birlikte bütün rekreasyon sistemleri belli bir forma ve yapıya sahiptir. Koordinasyon, çalışanların karar verme sürecine katılımlarının sağlanmasıyla en üst düzeyde başarıya ulaşır. Rekreasyon sistemleri için ileri sürülen koordinasyon yöntemleri şunlardır;

Yönetim sürecinin son aşamasını kontrol (denetim) fonksiyonu oluşturmaktadır. Kontrol, hazırlanan plan çerçevesinde alınan kararların ne ölçüde başarıya ulaştığını göstermektedir. Bu açıdan kontrol, ne yaptığımızı, nereye ulaştığımızı ve nerede bulunduğumuzu belirlemeye yarayan bir fonksiyondur.

MÖ 500’lerde Antik Yunan felsefesinin boş zaman üzerine yüklediği anlam boş zaman kavramının tarihsel gelişiminde çok önemli bir yere sahiptir. Antik Yunan felsefecilerinden özellikle Sokrates, Platon ve Aristo’nun bakış açıları bu dönemin boş zaman anlayışını büyük ölçüde şekillendirmiştir. “Altın Çağ” olarak da adlandırılan bu dönem, boş zamanın kişisel ve sosyal gelişim için bir fırsat hatta bir yöntem olduğunu savunmaktadır. Doğru cevap B'dir.

Boş zamanın yaygın kullanılan anlamlarından bir diğeri de, “çalışma, fizyolojik ihtiyaçlar ve sorumluluklardan arta kalan süre içerisinde yapılan aktiviteler” olarak karşımıza çıkmaktadır. Aslında bu bakış açısı boş zamanı bir zaman diliminde yapılan aktivite olarak kabul etmektedir. Diğer bir deyişle, boş zamanda bir aktivite yapıyor olmak temel belirleyici bir rol oynamaktadır; yani bu zaman dilimi ancak bir aktiviteye katılımla tam olarak boş zaman anlamına kavuşmaktadır. Aktivite temelli yaklaşım, bir aktiviteye dâhil olunmadığı takdirde, iş, fizyolojik ihtiyaç, sorumluluk ve zorunluluk dışında kalan zaman diliminin boş zaman olarak nitelenemeyeceğini savunmaktadır. Doğru cevap B'dir.

Rekreasyon, çok basit bir tanımla, insanın boş zamanlarında gerçekleştirdiği aktiviteler ve deneyimlerdir. Daha genel bir tanımla rekreasyon, bireylerin boş zamanlarında özgürce seçim yaparak, gönüllü katılımla, bireysel ya da grup olarak gerçekleştirdikleri eğlendirici ve mutluluk veren aktivite ya da aktiviteler bütünüdür. Doğru cevap C'dir.

Birey ve Toplum için Bir Değer Olarak Rekreasyon: Rekreasyon bu bakış açısına göre, bireyin boş zamanlarında, yaşadığı toplumun yüksek ahlaki standartlarıyla ve sosyal değerleriyle örtüşen, kendisi ve yaşadığı toplum için iyi sayılan şeyler yapmasıdır. Miller ve Robinson (1963), rekreasyonu “boş zamanlarda özenli bir bakış açısıyla aktivite seçimi yapma süreci” olarak ifade etmiştir. Rekreasyon her zaman “oynamak” eylemini içinde barındırmayıp, boş zamanın doğru kullanımı ve boş zaman tatminini içinde barındırması gereken bir kavramdır. Bu bakış açısına göre rekreasyon, insan gelişiminde kritik rol oynayan ve kişilik oluşumuna katkı sağlayan bir olgudur. Doğru cevap A'dır.

Tarihsel açıdan bakıldığında rekreasyon kavramı sıklıkla bir aydınlanma süreci ve iş sonrası tükenen enerjinin tekrar toparlanmasını ve tekrar işe dönüşü sağlayan, gönüllü olarak seçilen, rahatlatıcı, dinlendirici ve hafif aktiviteler olarak ele alınmaktadır. Ancak bu bakış açısının özellikle bazı nedenlerden dolayı günümüz rekreasyon tanımlamasında geçerliliğini yitirdiği söylenebilir. Günümüz modern toplumunda ağır fiziksel yük gerektiren işlerin eskiye göre azalmasından ve zihnen insanların daha çok yoruluyor olmalarından dolayı hafif ve dinlendirici aktivitelerin yerine daha yoğun ve fiziksel çaba gerektiren aktivitelerin tercih edildiği söylenebilir. Hat- ta bireyler zihnen rahatlamak için katıldıkları aktivitelerde, çalıştıkları işlere göre daha fazla yorulmayı göze alabilmektedir. Bu nedenle rekreasyon kelimesinin yukarıdaki tanımda yer alan “dinlendirici ve hafif aktiviteler” sınırlamasından uzaklaştığı söylenebilir. Doğru cevap C'dir.

Psikolojik yararlar, üç farklı başlık altında ele alınmaktadır;

Zihinsel sağlık; iyi olma hissi, stres yönetimi, depresyondan uzak durma becerisi, öfke kontrolü, umutsuzluktan uzak olma ve olumlu duygulara sahip olmayı kapsamaktadır.

Kişisel gelişim ve insan gelişimi; özgüven duygusu, bilişsel gelişim, akademik performans, kontrol hissi, özerklik ve karar verme duygusu, liderlik, problem çözme becerisi, farkındalık gibi alanlarda gelişimi ifade etmektedir.

Kişisel değer ve tatmin; Özgürlük duygusu gelişimi, başarma hissi, rekabet, empati kurma, rakibe saygı gösterme, değer yargısı, tevazu, hoşgörü, yaratıcı düşünme, doğanın değerini anlama, yaşamın değerini anlama gibi alanları kapsamaktadır. Doğru cevap B'dir.

Aktif katılım, daha çok devinişsel alan (psiko-motor alan) davranışla- rının sergilenerek zihin, iskelet ve kas koordinasyonunu gerektiren, beden gücünün ve becerilerin baskın olduğu aktivite katılımını içermektedir. Örneğin; yüzmek, futbol oynamak, resim yapmak, bir tiyatro oyununda oynamak, keman çalmak vb. Pasif rekreasyon aktiviteleri: Genellikle katılımcıların izleyici (seyirci) ya da daha az etkin olarak katıldıkları aktiviteleri içermektedir. Bu sınıflama altında yer alan aktiviteler genellikle bilişsel ve duyuşsal alan davranışlarını içinde barındıran aktivitelerdir. Örneğin; maç izlemek, tiyatro oyunu seyretmek, kitap okumak, bilgisayar oyunu oynamak, televizyon izlemek vb. Doğru cevap D'dir.

İçeriğe göre rekreasyon aktiviteleri açık ya da kapalı alanlarda, aktif ya da pasif katılım şeklinde gerçekleştirilebilir. Bu sınıflama altında; sanatsal ve kültürel rekreasyon aktiviteleri, rekreasyonel spor aktiviteleri, sosyal rekreasyon aktiviteleri, eğitsel rekreasyon aktiviteleri, rekreasyonel gönüllülük aktiviteleri, rekreasyonel sağlık ve zindelik aktiviteleri yer almaktadır. Doğru cevap D'dir.

Sosyal rekreasyon aktivitelerinin en belirgin özelliği aktivitenin kendinden çok, aktiviteye katılım nedenine odaklanılmasıdır. Birçok rekreasyon aktivitesinin doğasında mücadele olmasına rağmen, sosyal rekreasyon aktiviteleri sosyalleşme ve sosyal etkileşimi ön planda tutar. Konferanslar, kulüpler, çalışma grupları, tanışma partileri, mezuniyet törenleri, doğum günü partileri, aile buluşmaları, piknikler gibi aktiviteler sosyal rekreasyon aktiviteleri için örnek olarak verilebilir. Doğru cevap E'dir.

Doğal alanlarda yapılan açık alan rekreasyon aktiviteleri doğanın içerdiği ya da oluşturduğu akarsuları, gölleri, denizleri, dağları, ormanları kullanarak yapılan rafting, sörf, dağcılık, kampçılık, kayak, dağ bisikleti, balık tutma gibi aktiviteleri içermektedir. Doğru cevap C'dir.

Boş zaman davranışını iş ve boş zaman arasındaki ilişkiye dayandırarak açıklayan teorilerden biri “telafi ve taşma” teorisidir. Doğru cevap C'dir.

Boş zaman Paradigması ve Akış teorisi psikolojik ve sosyo-psikolojik teorilerdendir. Telafi ve taşma teorisi işle ilgili teoriler, aylak sınıf teorisi ise sosyolojik teoriler içerisinde yer almaktadır. Doğru cevap D'dir.

Aylak sınıfı çalışan sınıfın ürettiklerini tüketen ve zamanını ve parasını rastgele ve gereksiz mal ya da hizmetler için harcayan sınıf olarak tanımlamıştır. Veblen, çalışan sınıfa göre üretimin zorluklarıyla daha az karşılaştığı hâlde daha çok gelir elde edip, daha çok tüketerek, zamanını boşa harcayan ve israf eden aylak sınıfın sahip olduğu boş zaman davranışına “gösterişçi boş zaman”, tüketim davranışlarına ise “gösterişçi tüketim” olarak ifade etmiştir. Doğru cevap B'dir.

Ciddi boş zaman, bilgi, beceri ve deneyim gerektiren, uğruna emek, zaman, para ve çaba harcanarak dâhil olunan, sistematik bir çalışma sonucunda kariyer elde etme ve somut faydalar sağlayan amatör, hobi ya da gönüllü boş zaman etkinliklerine harcanan zaman dilimidir. Kayıtsız boş zaman ise ciddi boş zamanın karşıtı olmakla birlikte, uğrunda özel bir çaba, emek, zaman ve para harcamayı gerektirmeyen ya da çok az gerektiren, kısa süreli eğlenme ve deneyim sağlayan boş zaman etkinliklerine harcanan zamandır. Doğru cevap A'dır.

Boş zamana katılım sadece aktivitenin kendisinden kaynaklanıyorsa (başarı, gurur, kendini iyi hissetme, kendini gerçekleştirme, benlik saygısı, özgüven, sosyalleşme vb.) içsel motivasyon; sonucunda kazanılacak ödüllerden (para, madalya, sertifika, terfi, ödül vb.) kaynaklanıyorsa dışsal motivasyon olarak ifade edilmiştir. Doğru cevap E'dir.

Aşırı doğrulama etkisi dışsal ödülün gereğinden fazla uygulanması hâlinde, içsel ilgilerde azalma meydana gelmesidir. Gereğinden fazla övgü, takdir, terfi vb. dışsal ödüller içsel ilgiyi azaltırken, olumlu geri bildirim anlamında içten ve samimi, başarının karşılığı olarak gerektiği kadar yapılan takdir, övgü, alkış vb. dışsal ödüllerin içsel motivasyonu arttırdığı söylenmektedir. Doğru cevap B'dir.

Homeostatik denge, vücutta oluşan değişiklik durumunda yaşamın sürdürülmesi için gerekli olan vücut fonksiyonlarının dengeli ve uyumlu bir şekilde korunmasıdır. Doğru cevap D'dir.

Deci ve Ryan (1985) ise içsel ve dışsal motivasyonun ortadan kalkması hâlinde amotivasyon durumunun ortaya çıktığını ifade etmiştir. Amotivasyon davranışta bulunmak için yeterli niyet ve isteğin olmaması durumudur. Örneğin her gün spor yapan birinin neden spora katıldığını açıklayamaması durumunu amotivasyon olarak tanımlamıştır. Doğru cevap D'dir.