REKREASYON YÖNETİMİ - Deneme Sınavı - 1

Parker (1997) gönüllülüğün 4 türünden bahsetmiştir. Bunlardan her biri, diğerleriyle
belirli unsurlar paylaşmaktadır;
• Fedakâr gönüllülük olarak başkalarına yardım için zamanını harcamak ve bencil
olmadan çaba harcamak
• Pazar (fırsat) gönüllülüğü olarak bir şeyleri ücretsiz olarak yapmak, ancak (sonrasında)
karşılığında bir şeyler beklemek
• Yardım amaçlı gönüllülük olarak birinin inandığı amaca destek vermek
• Boş zaman gönüllülüğü olarak ‘öncelikle’ boş zaman deneyimi arayışı içerisinde
olmaktır.

Özgür seçim boyutunun kategorileri;
1. Özgür irade (gönüllü seçim)
2. Nispeten mecburi olmayan
3. Gönüllü olmada zorunluluk'dur.

Boş zamana katılım, dil, din, ırk, yaş, cinsiyet, sosyal sınıf, kültür, kişilik, ihtiyaçlar, değerler ve roller gibi birçok faktörden etkilenmektedir.

Bireylerin boş zaman davranışlarını ve deneyimlerini özgürlük ve içsel motivasyonla ilişkilendirerek psikolojik ve sosyo-psikolojik açıdan inceleyen teorilerdir. En bilinen psikolojik teoriler Neulinger’in Boş Zaman Paradigması ve Csikszentmihalyi’nin Akış Teorisi’dir

Neulinger (1981) algılanan dışsal baskılardan daha çok bireyin kendi isteğiyle boş zamana katılım göstermesi, ve boş zaman aktivitesini sağladığı faydalardan dolayı içsel bir motivasyonla tercih etmesini “pür boş zaman” olarak tanımlamıştır. Örneğin, bireyin kendi özgür iradesiyle ve içsel bir motivasyonla, kar örtülü dağ eteklerinde kayak yapması ya da bir müzik aleti çalması pür boş zaman olarak ifade edilebilir.

Thorstein Veblen’in 1899 yılında “The Theory of the Leisure Class” başlıklı kitabında, üretime değil tüketime odaklanan ve boş zamanlarını israf ederek geçiren sınıf olan “aylak sınıf ”tan bahsetmiştir. Aylak sınıfı çalışan sınıfın ürettiklerini tüketen ve zamanını ve parasını rastgele ve gereksiz mal ya da hizmetler için harcayan sınıf olarak tanımlamıştır.

Para kazanmak için tenis dersi vermek ya da zayıflamak için bisiklete binmek boş zaman-iş sınıfında değerlendirilebilir.

Hem ciddi hem de kayıtsız boş zaman etkinliklerinin her ikisi de eğlenme, zevk ve mutluluk sağlayan etkinliklerdir; ancak kayıtsız boş zaman etkinlikleri daha kısa süreli ve anında haz ve mutluluk sağlamaktadır. Ayrıca Stebbins (1982) ciddi boş zamanı kayıtsız boş zamandan ayırt eden özellikleri şu şekilde sıralar;

• Boş zaman etkinliği uğruna sebat etmek
• Boş zaman etkinliği uğruna kayda değer kişisel bir çaba harcamak
• Aşamalı olarak ilerleme ve boş zaman kariyeri elde etmek
• Boş zaman davranışı sonucunda kendini gerçekleştirme, özgüven, yenilenme, sosyalleşme gibi somut ve sürekli faydalar sağlamak
• Boş zaman etkinliğinin diğer katılımcılarıyla sosyal bir topluluk olabilmek ve bu toplulukla ortak değerlere sahip olmak
• Boş zaman etkinliğine tutkuyla bağlanmaktır.

Felsefik Teoriler; günlük yaşamla ilişkili olarak boş zamanın temelini anlamaya ve anlamlandırmaya odaklanan teorilerdir.

Korku evlerinde boş zaman katılımcısı olarak bulunmak, objektif bakış açısına göre bir boş zaman davranışıdır.

Homeostatik denge, vücutta oluşan değişiklik durumunda yaşamın sürdürülmesi için gerekli olan vücut fonksiyonlarının dengeli ve uyumlu bir şekilde korunmasıdır.

Sosyolojik motivasyonlar arasında; heyecan arama, grupla etkileşim, başkalarına saygı, iletişim, arkadaşlık ve ait olma vb. sayılabilir.

Özel sektörde rekreasyonel uygulamaların yapıldığı birçok faaliyet türü bulunmaktadır. Dünyadaki örnekleri gibi ülkemizde de benzer rekreatif faaliyet örnekleri mevcuttur.

Bu noktada, eğlenceye dayalı rekreasyonel faaliyetleri şu şekildedir;
• Ev ve Çevresindeki Boş Zaman Etkinlikleri
• Açık Alan Rekreasyonu
• Ev Harcamaları ve Rekreasyon
• Medya ve Evde Eğlence
• Kapalı Çocuk Oyun Alanları
• Spor Tabanlı Alanlar
• Sağlık ve Fitness Merkezleri
• Temalı Parklar

Tamamen rekreasyon faaliyetleri için ayrılmış, kâr amacı güden ya da gütmeyen kuruluşlar ya da devlet tarafından, sponsor dâhilinde ya da haricinde oluşturulmuş alanlardır. Açık alan rekreasyonu (outdoor recreation); doğanın bir parçası ve katılımcı arasında etkileşim yaratabilen ve bireyin tamamen kendi fiziksel, sağlık, ruhsal ve sosyal çıkarları doğrultusunda yaptığı boş zaman aktiviteleri olarak tanımlanabilir.

Tema parklar ABD’de 1955 yılında lunapark endüstrisinin dirilmesi olan Disneyland’ın yaratılışından beri popüler olmuştur. Temel felsefesi; mükemmellik, temizlik, nezaket ve güvenliği sağlamaktır. Fantezi, cazibe, prestij ve heyecanlı atmosfer yaratmaktadırlar.

Sağlık ve fitness merkezleri aerobik, fitness, karate, tai box, sauna, gibi bireysel aktiviteler etrafından şekillendirilmiştir. Ancak gelişen boş zaman ve rekreasyon endüstrisi bu etkinliklerin birçoğunun değişmesine, yeni türlerinin oluşmasına ve gelişmesine sebep olmaktadır. Spor merkezlerindeki bu değişime pilates, fitwork, ekspres gym, spinning, kinesis, dans, havuz jimnastiği, spa, şok havuzları, Fin hamamı, squash, zumba, yoga, tai chi, body shape, body mind, power plate, çocuk pilatesi, çocuk jimnastiği gibi etkinlikler örnek olarak verilebilir.