REHBERLİK

“Yönlendirme” sözcüğü, alan uzmanlarınca, daha çok bireye seçenekleri tanıtma, alternatifleri gösterme ve onun özgür seçimini destekleme olarak kabul edilir. Doğru cevap A seçeneğidir.

İlköğretimde yöneltme hizmetlerinin rehberlik anlayışına uygun olarak yapılabilmesi için aşağıdaki ilkelerin benimsenmesi gerekir:

• Yöneltme 8. yılın sonunda verilen bir karar olmasına rağmen, bu sonuca ulaştıran sürecin temel eğitimin tümünü kapsadığı unutulmamalıdır. Yöneltmenin sağlıklı olması çocuğun önceki yıllarda mesleki gelişimini görevlerini başarmış olmasıyla mümkündür.
• Yöneltme hizmetleri, okul öncesinden başlayarak 8 yıllık ilköğretim boyunca, çocuğun her alandaki gelişiminin izlenerek, özellikleri, ilgi ve yeteneklerinin gerçekçi olarak tanınıp ortaya konulmuş olmasını gerektirir.
• Yöneltmede ailenin beklentileri, koşulları ve çevrenin olanakları dikkate alınmalıdır.

Doğru cevap E seçeneğidir.

Yöneltmede ailenin, öğretmenlerin, uzmanların ve öğrencinin görüşleri dikkate alınır. Son karar öğrencinin ve ailenindir. Okul bu konuda karar için gerekli bilgiyi sağlamak ve alternatifleri göstermekle yükümlüdür. Öğretmen öğrenci adına seçim yapma hak ve yetkisine sahip değildir. Sadece alternatifleri ve olası sonuçlarını göstererek, zorlayıcı olmadan öneride bulunabilir.

Doğru cevap D seçeneğidir.

Yerleştirme hizmetleri hizmetin verildiği yere göre, (a) okul içi yerleştirme, (b) okul dışı yerleştirme hizmetleri gibi iki grup altında toplanabilir. Doğru cevap A seçeneğidir.

Yöneltme ve yerleştirme hizmetlerinin sonucunda değerlendirme amacıyla yapılan hizmet türü izleme hizmetleridir. Doğru cevap E seçeneğidir.

Okulu bitiren öğrencileri izlemede onları bir araya getiren sosyal ve mesleki dernek ve örgütlerden de yararlanılabilir. Doğru cevap E seçeneğidir.

Bu süreçte verilen karar kesin ve değişmez değildir. Kararlar sorgulanabilir ve değişebilir olmalıdır.

Yöneltme hizmeti tamamlandığında sonuçlar izlenmeli ve hedeflere ne ölçüde ulaşıldığı takip edilmelidir.

Bu hizmet sadece uzman, öğrenci ve veli arasında birliktelikle yürütülmelidir. 

Sadece üst öğrenim kurumları değil farklı seçeneklerde değerlendirilmelidir.

Doğru cevap E seçeneğidir.

• Öğrencinin yetenek ve başarı durumu: Yıllara göre saptanan akademik ortalamaları, en son yıla ilişkin genel başarı ortalaması, grup dersleri başarı ortalamaları, derslerdeki gelişme derecesi, genel ve özel yetenek testleri sonuçları (yerel ve ulusal düzeyde), standart başarı testleri sonuçları, öğrencinin öz geçmişi, iş ve mesleki deneyimleri (varsa), eğitsel kollar, spor ve kültür alanındaki faaliyetlerde ortaya koyduğu yetenekler, öğretmenin gözlem
ve değerlendirmeleriyle saptadığı özel yetenekler. Doğru cevap A seçeneğidir.

Öğrencinin istediği seçenekler ve nitelikleri: Öğrencinin program, dal, ders tercihleri, tercih ettiği alanlar, iş, mesleklerin nitelikleri; bireyin nitelikleriyle uygunluk derecesi, seçeneklerin gerektirdiği koşullarıyla bireyin koşullarının değerlendirilmesi. Doğru cevap D seçeneğidir.

Program, işe girme ve devam edebilme koşulları: Girilecek programın öğrencinin ulaşabileceği yakın çevrede bulunup bulunmaması; eğitim için gerekli giderleri öğrencinin ailesinin karşılama olasılığı; devletin ve özel kuruluşların sağladığı burs, parasız yatılılık, kredi gibi olanaklar. Doğru cevap C seçeneğidir.

Eğitim süreci içinde öğrencilerin ilgi, eğilim ve yetenekleri doğrultusunda, aynı zamanda ülkenin ihtiyaç ve koşulları da dikkate alınarak, üst öğrenime, belli eğitim iş ve meslek alanlarına yönlendirilmeleri rehberlik hizmetlerinden beklenen en önemli işlev olmuştur.

Eğitim süreci içinde öğrencilerin ilgi, eğilim ve yetenekleri doğrultusunda, aynı zamanda ülkenin ihtiyaç ve koşulları da dikkate alınarak, üst öğrenime, belli eğitim iş ve meslek alanlarına yönlendirilmeleri rehberlik hizmetlerinden beklenen en önemli işlev olmuştur. Özellikle 8. Milli Eğitim şûrasından günümüze dek toplanan eğitim şûralarında bu işlev önemle vurgulanmış, okul rehberlik hizmetlerinden bu yönde etkin olması beklenmiştir.

Sekiz yıllık ilköğretime geçişi düzenleyen 4306 sayılı yasada (1997), ilköğretimin 8. yılında öğrencilerin ortaöğretim okullarına ve iş alanlarına yöneltileceği, bu konuda okul rehberlik örgütünün yardımcı olacağı ve Milli Eğitim Sisteminin bu yöneltmeyi yapacak biçimde yeniden düzenleneceği belirtilmiştir.

İlköğretimde rehberlik ve yöneltme hizmetleri bütünlü içinde ve ilgili kişilerin işbirliği içinde yürütülür. Sınıf öğretmenleri, okul yönetimi, (varsa) uzmanlar ve veliler çocuğun gelişimi açısından en uygun yönlendirmeyi sağlamak için işbirliği içinde olmalıdır.

Onuncu Milli Eğitim şûrasında öğrencilerin bir okula ve programa yönelmeleri sağlanırken, uyulması gereken ölçütler ve gerekli bilgiler şu şekilde saptanmıştır:

Öğrencilerin program, ders, kurs, bölüm ve diğer okullara yerleştirilmesi eğitsel yerleştirme; çeşitli sosyal, kültürel ve eğitsel kol ve etkinliklere yerleştirilmesi sosyal yerleştirme; öğrencilerin bir iş ya da mesleğe yerleştirilmeleriyse meslekî yerleştirme hizmetleri içinde ele alınabilir.

Öğrencilerin program, ders, kurs, bölüm ve diğer okullara yerleştirilmesi eğitsel yerleştirme; çeşitli sosyal, kültürel ve eğitsel kol ve etkinliklere yerleştirilmesi sosyal yerleştirme; öğrencilerin bir iş ya da mesleğe yerleştirilmeleriyse meslekî yerleştirme hizmetleri içinde ele alınabilir.

Öğrencilerin program, ders, kurs, bölüm ve diğer okullara yerleştirilmesi eğitsel yerleştirme; çeşitli sosyal, kültürel ve eğitsel kol ve etkinliklere yerleştirilmesi sosyal yerleştirme; öğrencilerin bir iş ya da mesleğe yerleştirilmeleriyse meslekî yerleştirme hizmetleri içinde ele alınabilir.

İzleme hizmetleri; yöneltme ve yerleştirme hizmetlerinin sonucunu değerlendirme
amacıyla yapılır.

Psikolojik danışma ve rehberlikte izleme hizmetleri çeşitli okul içi programlara, eğitsel kol ve sosyal etkinliklere, başka okullara, geçici işlere, okulu bitirerek sürekli iş ve mesleklere yerleştirilen öğrenciler ile, psikolojik danışma yardımı alan öğrencilerin bulundukları ortamlarda uyum ve gelşim durumları hakkında sürekli bilgi edinmek için yapılan çaışmaları içerir.