BİREYİ TANIMA HİZMETLERİ

İnsan gelişimi yaşamın başlangıcından ölüme
kadar devam eden bir dizi değişmeyi içermektedir. Bu
süreç içinde ortaya çıkan sistemli ve birbirini izleyen
değişimler sonucunda bireyler yaşam boyunca
gelişmektedirler.

Büyüme, olgunlaşma ve öğrenme süreçleri
yoluyla gerçekleşen bu gelişimsel değişmeler, her bireyde
farklı tür ve derecelerde ortaya çıkmaktadır. Bu nedenle,
kaçınılmaz olarak, oluşan bireysel farklılıklar fiziksel
gelişim, bilişsel gelişim ve psikososyal gelişim alanlarında
kendilerini göstermektedir. Örneğin, ergenlik
dönemindeki iki genç kızdan birisi zayıfken dişleri şişman
olabilir.

Kalıtım; bireyin soy anne babayı, anne baba soyu
kapsar, ikisinden biri kullanılmalı anne, babasından
genetik yolla getirdiği özelliklerin bütünüdür. Bireyler,
anne ve babasını üreme hücrelerinin birleşmesi sonucunda
oluşan döllenmeyle kalıtımsal potansiyele sahip olmakta
ve bu kalıtımsal belirleyiciler bireyin yaşamı
süresince etkisini göstermektedir.

Bireyler arasındaki bireysel farklılıkların
oluşumunda kalıtım kadar çevre de önemli bir belirleyici
faktördür. Çevre; bireyin içinde bulunduğu tüm fiziksel,
sosyal, kültürel koşulları ve ortamları kapsayan ve
bireylerin davranışlarını etkileyen faktörleri içerir.

Hamile bir kadının yetersiz beslenmesi,
geçirebileceği hastalıklar, ilaç ya da kimyasal madde
kullanması, sigara içmesi, alkol kullanması, radyasyona
maruz kalması, yoğun stres altında kalması gibi olumsuz
çevresel faktörler, doğacak bebeğin olumsuz özelliklere ve
bazı yetersizliklere sahip olarak dünyaya gelmesine yol
açabilecektir

Çağdaş eğitim anlayışında öğrencilerin fiziksel,
bilişsel ve psikososyal gelişim alanlarında bir bütün olarak
gelişmelerini sağlamak amaçlanmaktadır. Bu amacı
gerçekleştirebilmek için, her biri diğerinden farklı
özelliklere sahip öğrencilerin, her gelişim alanındaki
yeterlilikleriyle yetersizliklerine ilişkin bilgilerin
toplanmasına ve toplanan bu bilgilerin doğru, yeterli
düzeyde olmasına gereksinim duyulmaktadır.

Öğrenciler hakkında bütün bu bilgileri toplamak
bir çok açıdan gereklidir. Öncelikle öğrencilerin sağlıklı
bir kişilik oluşturabilmelerine, çevrelerine etkin uyum
sağlayabilmelerine, karar verme ve problem çözme
becerisi geliştirmelerine ve kendilerini
gerçekleştirmelerine yardımcı olmak açısından gereklidir

Bireyi tanıma çalışmalarının temel amacı, bireyi
kendine tanıtmaktır. Ancak, bu yolla bireyler, doğuştan
getirdikleri özelliklerini ortaya çıkarabilmek için, içinde
bulundukları ortamları gerçekçi olarak değerlendirebilir,
kendileri için en uygun seçimleri yapabilir, kararları
verebilir ve kendilerini gerçekleştirebilirler.

• Kimliğe ilişkin bilgiler
• Fiziksel gelişime ve özelliklere ilişkin bilgiler
• Sağlık durumuna ilişkin bilgiler
• Zihinsel özelliklere ilişkin bilgiler
• Başarı durumuna ilişkin bilgiler
• ilgilere ilişkin bilgiler
• Benlik algısına ilişkin bilgiler
• Sosyal uyuma ilişkin bilgiler
• Aileye ilişkin bilgiler
• Geleceğe yönelik beklentilere ilişkin bilgiler
• Diğer kişilik özelliklerine ilişkin bilgiler

Öğrencileri tanımak için; öğrencilerin adı, soyadı,
cinsiyeti, doğum yeri ve yılı, adresi, telefon numarası,
sınıfı şubesi ve numarası gibi kimliklerine ilişkin tanıtıcı
bilgilerin, öğrenci tanıma formlarında bulunması gerekir

Öğrencilerin boy, ağırlık gibi fiziksel
özelliklerine ilişkin bilgiler sistematik bir şekilde
toplanarak fiziksel gelişimin nasıl bir seyir izlediği
belirlenebilir. Öğrencinin kan grubu, saç rengi gibi fiziksel
özelliklere ilişkin bilgiler toplanabilir.

Öğrencilerin geçmişteki ve bugünkü genel sağlık
durumlarına ilişkin bilgiler toplanabilir. Bu kapsamda
öğrencilerin bugüne kadar geçirmiş oldukları hastalıkların
neler olduğu, nasıl tedavi edildiği, tedavinin hala devam
edip etmediği, öğrenci üzerinde fiziksel ve psikolojik
yönden örseleyici etki bırakıp bırakmadığına ilişkin
bilgiler elde edilebilir

Son yıllarda yapılan araştırmalar bireylerin
zihinsel özelliklerinin çok boyutlu olduğunu
göstermektedir. Bu bağlamda, Gardner yedi zeka alanı
belirtmektedir. Bunlar; sözel dilbilimsel zeka, mantıksal
matematiksel zeka, müziksel zeka, uzaysal görsel zeka,
bedensel duyusal zeka, içsel zeka ve kişilerarası zeka’dır.

Öğrencilerin bugüne kadarki eğitim yaşamlarında
gösterdikleri öğrenim başarı düzeyleri içinde, başarılı ve
başarısız oldukları derslerle okul dışındaki uygulama
alanlarında gösterdikleri başarı düzeylerine ilişkin bilgiler
toplanabilir.

İlgi; bir nesne ya da etkinliğe uzun süreli
bağlanma, bundan haz duyma olarak
tanımlanabilmektedir.

Benlik algısı, bireylerin kendilerini algılayış
biçimlerini, kendileri hakkındaki görüşlerini ve
değerlendirmelerini içermektedir. Bireyin benlik algısı
onun çevresiyle ilişkilerine ve davranışlarına yön
vermektedir. Bireylerin çeşitli yönlerden kendilerini nasıl
değerlendirdiklerini, arkadaş seçimi, meslek seçimi gibi
kararlarında, çevresiyle etkileşime girmeleri,
davranışlarını önemli ölçüde etkilemektedir.

Bireylerin çevreleriyle olan etkileşimlerinin
niteliği, sosyal uyumlarının nasıl olduğunu
göstermektedir. Bireylerin çevresiyle nasıl ilişki kurduğu,
aile ilişkilerinin nasıl olduğu, ne gibi sosyal becerilere
sahip olduğuyla ilgili bilgiler toplanabilmektedir.

Öğrencinin aile yapısı ve özelliklerine ilişkin
bilgiler toplanabilir. Bu kapsamda öğrencinin; ailesinin
nerede yaşadığı kaç kişiden oluştuğu, anne babanın
meslekleri, eğitim düzeyleri, değer yargıları
sosyoekonomik düzeyleri, sağlık durumları, boşanmış ya
da ayrı yaşayıp yaşamadıkları, çocuklarına karşı tutum ve
beklentileri, kardeş sayısı, kardeşlerin nitelikleri gibi çok
çeşitli bilgiler toplanabilir

• Bireyi tanımanın temel amacı, bireylerin çeşitli
yönleriyle kendilerini tanımalarına yardımcı
olmaktır
• Bireyi tanıma hizmetlerinde, bireylerin bütün
yönleriyle tanınması amaçlanmalıdır
• Bireyi tanıma hizmetleri tüm bireylere yönelik
olmalıdır
• Bireyi tanıma hizmetleri, bireyle ilişkili
çevredeki tüm ilgililerin işbirliğiyle
gerçekleştirilmeye çalışılmalıdır
• Bireyi tanıma hizmetleri süreklidir:
• Bireyi tanıma hizmetlerinde bireylere ilişkin
geçerli ve güvenilir bilgiler toplanmalıdır
• Bireyi tanıma hizmetlerinde, bireylere ilişkin
bilgiler, birden çok ölçümle toplanarak, ölçüm
sonuçlarının bileşiminden yararlanılmalıdır
• Bireyi tanıma hizmetlerinde bireye ilişkin
toplanan bilgiler paylaşılmalıdır
• Bireyi tanıma hizmetlerinde etik davranışlar
sergilenmelidir

Psikolojik danışma ve rehberlik hizmetlerinin
temel amacı, bireylerin kendilerini tanımalarında ve sahip
oldukları gizil güçlerini geliştirmelerinde onlara yardım
etmektir.
Bu amacı gerçekleştirebilmenin temel koşuluysa bireylerin
özelliklerine ilişkin toplanan bilgilerin geçerli ve güvenilir
olmasıdır.

• Testler
• Test dışı teknikler

• Maksimum yeterlik testleri
o Başarı Testleri
o Yetenek Testleri
• Tipik davranış testleri
o Tutum Ölçekleri
o İlgi Envanterleri
o Kişilik Testleri

• Gözlem ve Gözleme Dayalı Teknikler
• Sosyometrik Teknikler
• Kendini ifade Etmeye Dayalı
• Drama ve Oyun Teknikleri
• Kullanılan Diğer Teknikler

Gözlem
• Anekdot (Olay Kaydı)
• Derecelendirme Ölçekleri

• Sosyometri
• Kimdir bu?

• Görüşme
• Anket
• Otobiyografi
• Problem Tarama Listesi

• Psikodrama
• Sosyodrama
• Oyun