REHBERLİK - Deneme Sınavı - 15

Lise yılları gencin kimliğini oluşturma ve geleceğe yönelik kararlar alma dönemidir. Bu dönemde gencin kendini tanıma konusunda yeterliliğinin ve bilinç düzeyinin artması ve buna uygun planlar yapması beklenir. Kuşkusuz kendini ve çevre koşullarını gerçekçi değerlendirebilen bir genç geleceğine yönelik daha doğru kararlar alabilir.Öğrencilerin şu anda yapmakta oldukları ve gelecekte üstlenecekleri rollerin tartışıldığı rehberlik etkinliğinin ait olduğu en uygun dönem ortaöğretimdir.

Kendini keşfetme amacıyla yapılan rehberlik etkinlikleri  kişisel, eğitimsel ve mesleki gelişim alanlarıyla ilgilidir.

Okulöncesi eğitimden başlayarak, örgün eğitim süreci boyunca, öğrencinin kişisel sosyal, eğitsel ve mesleki yönden gelişimine yönelik olarak, çeşitli rehberlik etkinlikleri gerçekleştirilir. Öğretmenler, dersler içinde ve dışında öğrencilerinde ulaşmayı planladığı hedeflere yönelik olarak, farklı etkinlikler yürütebilir. Bu bölümde öğretmenlere fikir vermek amacıyla etkinlik örneklerine yer verilmiştir. Rehberlik etkinlikleri uygulanırken öğretmenin, rehberliğin temel ilkelerine uyması, rahat ve koşulsuz kabul ortamı sağlaması, özendirici olması, aktif katılımı ve paylaşımı desteklemesi gereklidir. Bu bilgilerden de anlaşıldığı gibi doğru cevap E’dir.

Etkinliğin amacı esas alınarak, sınıf ve koşullara göre değişiklikler yapılabilir. Öğretmenin ön hazırlık yapması ve rehberlik uzmanından gerek duyduğu müşavirlik desteğini sağlaması önemlidir. Etkinliklerin öğrencilerin kişisel, eğitsel ve mesleki gelişimini kolaylaştırmaya yönelik olduğu anımsanmalıdır. Bazı etkinlikler daha çok, belli bir alana yönelik olabileceği gibi iki ya da üç rehberlik alanına yönelik olabilir. Gelişimin bir bütün olduğu ilkesi dikkate alınarak, etkinliklerin birden çok gelişim alanına katkı sağlaması beklenir. Bu bilgilerden de anlaşıldığı gibi doğru cevap E’dir. Okulöncesi eğitimden başlayarak, örgün eğitim süreci boyunca, öğrencinin kişisel-sosyal, eğitsel ve mesleki yönden gelişimine yönelik gerçekleştirilen çeşitli rehberlik etkinliklerine ilişkin olarak seçeneklerde yer alan ifadelerin tümü doğrudur.

Rehberlik bir ders konusu ya da öğretim programında yer alan bir ünite değildir. Rehberlik, öğrencinin gelişimine ve uyumuna yardımcı olan bir hizmet alanıdır. Eğitim süresince öğrencinin kişisel, sosyal, eğitsel ve mesleki gelişimini sağlayacak ve bu gelişimi kolaylaştıracak bir ortamın hazırlanması amacıyla çeşitli rehberlik etkinlikleri gerçekleştirilir. Bu etkinlikler belli amaçlara ulaşmak üzere planlanır ve belli ilkeler çerçevesinde uygulanır. Sınıf öğretmenleri bu etkinlikleri öğretim etkinlikleriyle kaynaştırarak ya da ayrıca tasarlayarak uygulayabilir. Bu konuda okuldaki rehberlik uzmanından yardım ve destek alır. Bu alanda yararlanabileceği çeşitli kaynaklar da bulunmaktadır. Öğretmen rehberlik anlayışına sahipse tüm öğretim etkinliklerini gelişimsel rehberlik yaklaşımı çerçevesinde değerlendirebilir. Bu bilgilerden de anlaşıldığı gibi doğru cevap E’dir.

Kişisel, eğitsel ve mesleki gelişimle ilgili olarak, okulöncesi eğitim ve temel eğitimin I. döneminde “Kendini keşfetme” ve “Çevreyi tanıma” amaçlarına yönelik rehberlik etkinlikleri yapılabilir, dolayısıyla doğru cevap B’dir.

“Kendi özellikleriyle eğitsel ve mesleki amaçları arasındaki ilişkiyi görebilme”, “Karar verme ve problem çözme becerilerini öğrenme” ve “Meslekleri keşfetme” amaçlarına yönelik rehberlik etkinlikleri temel eğitimin II. döneminde yapılabilecek rehberlik etkinlikleridir.

Temel eğitimin II. Döneminde “Kendi özellikleri ile eğitim ve mesleki amaçları arasındaki ilişkiyi görme”, “Meslekleri keşfetme” ve “Karar verme ve problem çözme becerilerini öğrenme” amaçlarına amaçlarına yönelik rehberlik etkinlikleri yapılabilir, dolayısıyla doğru cevap C’dir. “İş ve çalışma dünyasını anlama amacına yönelik rehberlik etkinlikleri okulöncesi eğitim ve temel eğitimin I. döneminde, “Kişisel, sosyal becerileri oluşturma ve geliştirme” amacına yönelik rehberlik etkinlikleri ise ortaöğretim döneminde yapılabilecek rehberlik etkinlikleridir.

Ortaöğretim döneminde “Kişisel, sosyal becerileri oluşturma ve geliştirme”, “Yaşam tarzı ve boş zaman etkinlikleri ile meslek tercihi ilişkisini kurma” ve “İş arama ve iş bulma yollarını öğrenme” amaçlarına yönelik rehberlik etkinlikleri yapılabilir, dolayısıyla doğru cevap D’dir. “Karar verme ve problem çözme becerilerini öğrenme” ve “Kendi özellikleri ile eğitim ve mesleki amaçları arasındaki ilişkiyi görme” amaçlarına yönelik rehberlik etkinlikleri ise temel eğitimin II. Döneminde yapılabilecek rehberlik etkinlikleridir.

Etkinliklerin gerçekleştirilmesinde bazı genel yaklaşımların benimsenmesi etkinliğin amacına ulaşması açısından çok önemlidir. Bu nedenle sınıf öğretmenlerinin aşağıdaki hususları dikkate almaları önerilir:

Bu bilgilerden de anlaşıldığı gibi seçeneklerde yer alan yaklaşımların tümü, sınıf öğretmenlerinin rehberlik etkinliklerinin gerçekleştirilmesinde dikkate almaları önerilen yaklaşımlardandır, dolayısıyla doğru cevap E’dir.

Ortaöğretim döneminde “İş arama ve iş bulma yollarını öğrenme” amacına yönelik etkinlik örnekleri şunlar olabilir: Gazetelerden iş ilanlarını getirip inceleme, internet üzerinden iş arama yollarını öğrenme ve başvuru için ne yapılacağını inceleme, CV (özgeçmiş) yazma, iş görüşmeleri ile ilgili rol oynama vb... Bu bilgilerden de anlaşıldığı gibi doğru cevap E’dir. Seçeneklerde yer alan etkinliklerin tümü ortaöğretim döneminde “İş arama ve iş bulma yollarını öğrenme” amacına yönelik olarak düzenlenebilecek rehberlik etkinlik örnekleridir.

Okulöncesi eğitim ve temel eğitimin I. döneminde mesleki gelişim alanında “İş ve çalışma dünyasını anlama” amacına yönelik olarak düzenlenebilecek rehberlik etkinlik örnekleri şunlar olabilir: Bir işyerini ziyaret edip çalışmaları izleme, meslekleri drama ile canlandırma, sınıfa bir meslek elemanı davet etme, “Bir dilim ekmeğin öyküsü”nü canlandırma vb...

Bu bilgilerden de anlaşıldığı gibi doğru cevap E’dir.

Temel eğitimin II. döneminde mesleki gelişim alanında “Meslekleri keşfetme” amacına yönelik olarak düzenlenebilecek rehberlik etkinlik örnekleri şunlar olabilir:

Meslekleri ortak/benzer özelliklerine göre kategorilere ayırıp listeleme (örn. Açık hava-kapalı mekan meslekleri, insana dönük-nesnelere dönük meslekler vb.), yeteneklerine uygun buldukları meslekleri araştırma, bir meslek elemanını işbaşında gözleme vb...

Bu bilgilerden de anlaşıldığı gibi doğru cevap C’dir.

“Gazetelerden iş ilanlarını getirip inceleme” ve “İnternet üzerinden iş arama yollarını öğrenme ve başvuru için ne yapılacağını inceleme” etkinlik örnekleri ortaöğretim döneminde “İş arama ve iş bulma yollarını öğrenme” amacına yönelik etkinlik örnekleri olabilir.

Sınıfta rehberlik etkinlikleri uygulanırken, demokratik ve insancıl bir sınıf atmosferi sağlanmalı, öğrencinin aktif olması ve kendini tanımaya yönelik bir içgörü kazanması, bireysel farkların dikkate alınması, öğrenci ihtiyaçlarına uygun olması, rehberlik uzmanından müşavirlik desteği alınması gibi ilkelere uyulmalıdır.

Bu bilgilerden de anlaşıldığı gibi doğru cevap E’dir.

Verilenlerden II, III, IV numaralı olanlar doğrudur. Doğru cevap E'dir.

Müşavirlik (konsültasyon) hizmeti: Okuldaki psikolojik danışmanın, öğretmen ve yöneticilerin ortak bir rehberlik anlayışı kazanmaları, bu alandaki bilgi ve becerilerini
artırmaları için onlara yardımcı olmasıdır. Doğru yanıt B'dir.

Tavsiyeler verme, Akademik ya da kişisel gelişim bozukluğu olanları belirleme ve müdahale etme, Yaşam becerileri, krize müdahale, mantıksal çıkarımda bulunma, sınıf yönetimi, özel eğitim, temel önleme ve erken müdahale hizmet içi eğitim sağlama, Çözüm bulucu ve iyileştirici ya da reçete sunucu programlar geliştirme, Okul ve Aile işbirliğini
geliştirici bir takım çalışması oluşturma öğretmenlere yönelik verilen konsültasyon aktivitelerindendir. Doğru yanıt C'dir.

Her bilimsel çalışma alanında olduğu gibi, psikolojik danışma ve rehberlik alanında da araştırma hizmetleri günümüzde büyük bir önem taşımaktadır. Psikolojik danışma ve rehberlik hizmetlerinin çevre koşullarıyla bireylerin ilgi, ihtiyaç ve özelliklerine göre düzenlenebilmesi için öncelikle araştırma yapılmasını gerektirir. Hizmetlerin gerçekçi ve etkili olup olmadığı hakkında, araştırmaya dayalı bazı sayısal bilgiler ve kanıtlar bulunmadan, hiçbir değerlendirme yapılamaz. Okullardaki psikolojik danışma ve rehberlik çalışmalarına başlarken özellikle öğrenci ihtiyaçları saptanmalıdır. Veli beklentilerinin belirlenmesi önemlidir ancak en öncelikli araştırma konusu olamaz. Doğru yanıt C'dir.

Verilen etkinlikler "kendini keşfetme" ile ilgili etkinlerdir. Doğru cevap A'dır.

Rehberlik hizmetlerinin değerlendirilmesi şu aşamaları içermektedir:

1. Genel hedefler

2. ölçülebilir hedef davranışlar belirleme

3. uygulamanın planlanması

4. hizmetlerin öğrencilere sunulması, uygulamaların gerçekleştirilmesi

5.  ölçüt belirleme ve ölçme araçlarını hazırlamak

6. desen ve işlem yollarının belirlenmesi

7. verilerin toplanması

8. verilerin analizi

9. Sonuçların tartışılması, değerlendirilmesi ve raporlaştırılması

 Doğru yanıt D'dir.

D seçeneği "çevreyi tanıma" ile ilgili bir etkinliktir. Doğru cevap D'dir.